Zakaz przesłuchania adwokata jako świadka w postępowaniu karnym – zarys problematyki
Jarosław Wyrębski
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczyhttps://orcid.org/0000-0002-6221-1562
Abstrakt
W polskim procesie karnym obowiązuje bezwzględny i względny zakaz dowodowy przesłuchania adwokata w charakterze świadka. Odpowiada temu wprowadzony przez ustawodawcę do postępowania karnego podział na tajemnicę obrończa i adwokacką. Powyższe założenie do chwili obecnej stanowi źródło sporu, w którym przedstawiciele samorządu adwokackiego opowiadają się za bezwzględnym i nieograniczonym charakterem tajemnicy adwokackiej. Stanowisko to ma swoje odzwierciedlenie zarówno w treści przepisów ustawy ustrojowej samorządu adwokackiego jak i Kodeksu Etyki Adwokackiej. Celem niniejszego artykułu jest odpowiedź na pytanie o trafność przyjętych regulacji w tym zakresie w ustawie karnoprocesowej. Mając na uwadze obowiązujący dualizm tajemnicy adwokackiej w przepisach procedury karnej, który jest sprzeczny z art. 6 ustawy - Prawo o adwokaturze oraz zbyt ogólne i nieprecyzyjne przesłanki merytoryczne podjęcia przez sąd decyzji procesowej o zwolnieniu adwokata z tajemnicy adwokackiej, a także procedurę pozbawioną mechanizmów należytej weryfikacji, trzeba dokonać konstatacji, że aktualne przepisy procedury karnej nie zapewniają niezbędnych gwarancji ochrony obowiązku zachowania przez adwokata zawodowej dyskrecji i wymagają pilnych zmian.
Słowa kluczowe:
postępowanie karne, zakaz dowodowy, adwokat, tajemnica adwokacka, tajemnicza obrończa, świadekBibliografia
Chojniak Ł., Ochrona informacji objętych tajemnica adwokacką w toku postępowania karnego, „Palestra” 2017, nr 7-8. Google Scholar
Cieślak M, Zagadnienia dowodowe w procesie karnym, [w:] S. Waltoś (red.), Marian Cieślak. Dzieła wybrane, tom I., Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2011. Google Scholar
Dudek D., Konstytucja i tajemnica adwokacka, „Palestra” 2019, nr 7-8. Google Scholar
Eichstaedt K., Procedowanie w przedmiocie zwolnienia z zachowania tajemnicy notarialnej, adwokackiej, Radcy prawnego, doradcy podatkowego, lekarskiej, dziennikarskiej, statystycznej oraz tajemnicy prokuratorii generalnej (zagadadneinia wybrane), [w:] R. Olszewski, A. Małolepszy (red.), Quo Vadit Processus Criminalis?, Wolters Kluwer, Warszawa – Łódź 2021. Google Scholar
Giezek J., Tajemnica adwokacka – wartość względna czy absolutna? O nieujawnialności informacji objętych tajemnicą adwokacką, [w:] J. Giezek, P. Kardas (red.), Etyka adwokacka a kontradyktoryjny proces karny, Wolters Kluwer, Warszawa 2015. Google Scholar
Giezek J., Gutowski M., Kardas P., Tajemnica adwokacka w świetle wyzwań współczesności, „Palestra” 2019, nr 7-8. Google Scholar
Hofmański P., Zabłocki S., Elementy metodyki pracy sędziego w sprawach karnych, Wolters Kluwer, Warszawa 2011. Google Scholar
Kardas P., Konstytucyjne i ustawowe aspekty ochrony tajemnicy zawodowej powierzanej przedstawicielom zawodów zaufania publicznego, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2014, nr 4. Google Scholar
Kardas P., O sposobach rozwiązywania kolizji norm i konfliktu dóbr w związku z tajemnicą adwokacką – tajemnica adwokacka w kontekście kolizji norm oraz konfliktu wartości, „Palestra” 2019, nr 7-8. Google Scholar
Kardas P., Tajemnica adwokacka a procesowe zakazy dowodowe, [w:] J. Giezek, P. Kardas (red.), Etyka adwokacka a kontradyktoryjny proces karny, Wolters Kluwer, Warszawa 2015. Google Scholar
Kardas P., Proceduralne gwarancje tajemnicy adwokackiej, [w:] D. Szumiło-Kulczycka (red.), W pogoni za rzetelnym procesem karnym. Księga dedykowana Profesorowi Stanisławowi Waltosiowi, Wolters Kluwer, Warszawa 2022. Google Scholar
Kruk E., Obowiązek zachowania tajemnicy adwokackiej jako okoliczność uzasadniająca odmowę zeznań w trybie art. 180§2 k.p.k., „Studia Iuridica Lublinensia” 2017, vol. XXVI, 4. Google Scholar
Kucharczyk M., Charakter prawny tajemnicy adwokackiej w ujęciu historycznym, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2007, nr 1. Google Scholar
Kwiatkowski Z., Zakazy dowodowe w procesie karny, Zakamycze, Kraków 2005. Google Scholar
Naumann J., Zbiór Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu. Komentarz, 2023, wyd. 5, Legalis. Google Scholar
Malicki A., O dysponowaniu tajemnicą adwokacką oraz jej granicach – perspektywa adwokacka, [w:] J. Giezek, P. Kardas (red.), Etyka adwokacka a kontradyktoryjny proces karny, Wolters Kluwer, Warszawa 2015. Google Scholar
Misztal P., Przesłuchanie świadka będącego adwokatem co do okoliczności objętych tajemnica zawodową w polskim procesie karnym, [w:] M. Mrowicki (red.), Ochrona tajemnicy adwokackiej (radcy prawnego) a działania władzy, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa 2019. Google Scholar
Rusinek M., Tajemnica zawodowa i jej ochrona w polskim procesie karnym, Wolters Kluwer, Warszawa 2007. Google Scholar
Rusinek M., Z problematyki zakazów dowodowych w postępowaniu karnym, Wolters Kluwer, Warszawa 2019. Google Scholar
Smarzewski M, Banach M., Ochrona tajemnicy adwokackiej w procesie karnym w związku z czynnościami przesłuchania i przeszukania, „Palestra” 2017, nr 3. Google Scholar
Stefański R.A., [w:] R.A. Stefański, S. Zabłocki (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz do art. 167-296, Wolters Kluwer, Warszawa 2019. Google Scholar
Stefański R.A., Ujawnienie tajemnicy zawodowej przez świadka w nowym kodeksie postępowania karnego, „Prokuratura i Prawo” 1998, nr 4. Google Scholar
Szydło M, [w:] M. Safjan, L. Bosek (red.), Konstytucja RP. Tom I. Komentarz Art.1-86, C.H. BECK, Warszawa 2016. Google Scholar
Śliwiński S., Proces karny. Zasady ogólne, Warszawa 1948. Google Scholar
J. Zagrodnik, Obrońca i pełnomocnik w procesie karnym i karnym skarbowym, Wolters Kluwer, Warszawa 2020. Google Scholar
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
https://orcid.org/0000-0002-6221-1562
