Dekompozycja władztwa planistycznego gminy – od ochrony interesu publicznego do centralizacji
Abstrakt
W systemie planowania przestrzennego w Polsce szczególną rolę odgrywa gmina. Została ona wyposażona w uprawnienie do władczego określania przeznaczenia oraz zasad zagospodarowania gruntów położonych na terenie tej gminy. Władztwo planistyczne gminy podlega jednak licznym ograniczeniom wynikającym z Konstytucji RP, ustawy o planowania i zagospodarowaniu przestrzennym oraz innych ustaw. Ograniczenia te służą wyważeniu interesu publicznego i interesów prywatnych, ale również realizacji przez państwo określonej polityki przestrzennej.
Celem artykułu jest przedstawienie procesu ograniczania władztwa planistycznego gminy, prowadzącego do coraz większej centralizacji planowania przestrzennego. Przejawem tego ograniczenia jest rozszerzanie obowiązków współdziałania gminy z innymi organami administracji publicznej w ramach przygotowywania projektów aktów planistycznych, a także rozwój normy szczegółowych wprowadzających zakazy i ograniczenia w zakresie korzystania z nieruchomości. Uwzględnione zostaną również tzw. specustawy, które wprowadzają uproszczone i przyspieszone procedury planistyczne, pozostające poza systemem planowania przestrzennego.
Proces ograniczania władztwa planistycznego na rzecz innych organów administracji rządowej pokazuje, że mimo deklarowanej w Konstytucji RP zasady subsydiarności i decentralizacji władzy publicznej, ustawodawca zwykły dokonuje faktycznej centralizacji planowania przestrzennego.
Słowa kluczowe:
prawo administracyjne, planowanie przestrzenne, specustawa, władztwo planistyczne, centralizacjaBibliografia
) Bąkowski T., Kaszubowski K., Regulacje tak zwanych specustaw inwestycyjnych wobec samodzielności i władztwa planistycznego gminy [w:] Przestrzeń i nieruchomości jako przedmiot prawa administracyjnego. Publiczne prawo rzeczowe, red. I. Niżnik-Dobosz, Warszawa 2012, Google Scholar
) Chojnacka I., Władztwo planistyczne gminy w orzecznictwie sądów administracyjnych i Trybunału Konstytucyjnego, [w:] Samorząd Terytorialny 2009, nr 1–2, Google Scholar
) Jakimowicz W., O normatywnych podstawach władztwa planistycznego gminy [w:] Kierunki reformy prawa planowania i zagospodarowania przestrzennego, red. I. Zachariasz, Warszawa 2012, Google Scholar
) Kruś M., Leoński Z., Szewczyk M., Prawo zagospodarowania przestrzeni, Warszawa 2019, Google Scholar
) Lemańska J., Elementy przeszkadzające w wewnętrznym integrowaniu się prawa administracyjnego (perspektywa prawa pozytywnego), [w:] Integralność prawa administracyjnego, red. J. Zimmermann, Warszawa 2019, Google Scholar
) Noga M., Gospodarka narodowa jako byt strukturalny, [w:] Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach 018, nr 362, Google Scholar
) Parchomiuk J., Nadużycie władztwa planistycznego gminy, [w:] Samorząd Terytorialny 2014, nr 4, Google Scholar
) Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne. Komentarz, red. H. Izdebski i I. Zachariasz, Warszawa 2023, Google Scholar
) Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne. Komentarz, red. J. H. Szlachetko, K. Szlachetko, Warszawa 2024, Google Scholar
) Specustawa mieszkaniowa. Komentarz. Ułatwienia w przygotowaniu i realizacji inwestycji mieszkaniowych, red. T. Filipowicz, Warszawa 2019, Google Scholar
) Wilczyński P., Teoretyczna koncepcja władztwa planistycznego gminy, [w:] Wybrane zagadnienia modelu prawnego władztwa planistycznego gminy, red. P. Korzeniowski i I. Wieczorek, Łódź 2018, Google Scholar
) Zimmermann J., Alfabet prawa administracyjnego, Warszawa 2022. Google Scholar
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
