Prawo do sądu jako prawo podstawowe człowieka. Uwagi na tle prerogatyw prezydenckich
Maria Jędrzejczak
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniuhttps://orcid.org/0000-0002-9384-7096
Abstrakt
W artykule przedstawiono problematykę wyłączenia prawa do sądu w zakresie rozstrzygnięć wydawanych w ramach prerogatyw prezydenckich na przykładzie postanowień dotyczących nadania obywatelstwa polskiego oraz wyrażenia zgody na jego zrzeczenie się. Wskazano, że Prezydent RP – podejmując rozstrzygnięcia w sprawach indywidualnych w ramach prerogatyw – działa jako organ administracyjny. W odniesieniu do tych sytuacji nie powinna być a priori wykluczana jakakolwiek kontrola. Aktualny stan prawny w oczywisty sposób narusza regulacje prawa międzynarodowego, unijnego, jak i Konstytucję RP przez wyłączenie prawa do sądu. Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie o to, jakie można przyjąć rozwiązanie, aby prerogatywy prezydenckie nie naruszały prawa jednostki do sądu. Analiza została przeprowadzona z zastosowaniem metody dogmatycznoprawnej oraz prawnoporównawczej. Podjęto również próbę odpowiedzi na pytanie o to, czy sądy administracyjne mogłyby zacząć kontrolować rozstrzygnięcia podjęte w jednostkowych sprawach w ramach prerogatyw prezydenckich. W ramach postulatów de lege ferenda wskazano, że prerogatywy Prezydenta RP – w zakresie, w którym bezpośrednio wpływają na sytuację prawną jednostki – powinny zostać poddane określonym w artykule ograniczeniom prawnym albo – sugerując się rozwiązaniem przyjętym we francuskim systemie prawnym – powinna zostać wyłączona możliwość ingerowania w formie prerogatyw w sytuację prawną jednostki.
Słowa kluczowe:
prawo do sądu, prerogatywy prezydenckie, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, nadanie obywatelstwa, zrzeczenie się obywatelstwaBibliografia
Chauvin T., „Akt rządowy” (l’acte de gouvernement) w systemie prawa francuskiego, [w:] W. Staśkiewicz, T. Stawecki (red.), Dyskrecjonalność w prawie. XVIII Ogólnopolski Zjazd Katedr Teorii i Filozofii Prawa (Warszawa, 22–24 września 2008 r.), Warszawa 2010. Google Scholar
Chlebny J., Sądownictwo administracyjne w Polsce z perspektywy art. 47 KPP, „Europejski Przegląd Sądowy” 2022, nr 10. Google Scholar
Czeszejko-Sochacki Z., Konstytucyjna zasada prawa do sądu, „Państwo i Prawo” 1992, nr 9. Google Scholar
Florczak-Wątor M., Komentarz do art. 77, [w:] P. Tuleja (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, wyd. II, Warszawa 2023, LEX/el. Google Scholar
Jagielski J., Obywatelstwo polskie. Komentarz, Warszawa 2016. Google Scholar
Jagielski J., W sprawie pozycji Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w systemie administracji publicznej i wykonywania funkcji administracji, [w:] Ius est ars boni et aequi. Studia ofiarowane Profesorowi Romanowi Hauserowi Sędziemu Naczelnego Sądu Administracyjnego, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2021, nr specjalny. Google Scholar
Jakubowski A., Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej jako organ administrujący (organ administracji publicznej), „Państwo i Prawo” 2023, nr 2. Google Scholar
Jędrzejczak M., Władza dyskrecjonalna organów administracji publicznej, Warszawa 2021. Google Scholar
Kwiatkowski Z., Prawo do sądu w demokratycznym państwie prawnym, „Ius Novum” 2019, nr 2. Google Scholar
Kozłowski K., Komentarz do art. 137, [w:] M. Safjan, L. Bosek (red.), Konstytucja RP, t. 2, Komentarz do art. 87–243, Warszawa 2016. Google Scholar
Lewicki M., Obywatelstwo polskie, [w:] Z. Duniewska, B. Jaworska-Dębska, E. Olejniczak-Szałowska, M. Stahl (red.), Prawo administracyjne materialne, Warszawa 2016. Google Scholar
Tuleja P., Komentarz do art. 45, [w:] P. Tuleja (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, wyd. II, Warszawa 2023, LEX/el. Google Scholar
Wróbel A., Glosa do trzech wyroków Trybunału Konstytucyjnego: wyrok z dnia 6 października 1998 r. (sygn. akt K.36/97), wyrok z dnia 16 marca 1999 r. (sygn. akt SK 19/98), wyrok z dnia 8 grudnia 1998 r. (sygn. akt K. 41/97), „Przegląd Sejmowy” 2000, nr 1. Google Scholar
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
https://orcid.org/0000-0002-9384-7096
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
