Usuwanie, niszczenie, uszkadzanie drzew i krzewów na nieruchomościach wpisanych do rejestru zabytków
Adam Habuda
Instytut Nauk Prawnych PAN we Wrocławiuhttps://orcid.org/0000-0002-7306-6217
Wojciech Radecki
Instytut Nauk Prawnych PAN we Wrocławiuhttps://orcid.org/0000-0002-9755-9235
Abstrakt
Przedmiotem artykułu jest analiza relacji między ustawą o ochronie przyrody a ustawą o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami w odniesieniu do usuwania, niszczenia lub uszkadzania drzew i krzewów rosnących na nieruchomościach wpisanych do rejestru zabytków. Na szerszej płaszczyźnie opracowanie dotyczy relacji pomiędzy ochroną zabytków a ochroną przyrody. Podstawowym problemem jest znalezienie odpowiedzi na pytanie o właściwość organów, ich kompetencje, dopuszczalność określonych zachowań względem roślinności oraz odpowiedzialność prawną. Akcentujemy różnicę pomiędzy sytuacją, kiedy usuwanie drzew i krzewów z takich nieruchomości wymaga zezwolenia, a kiedy pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków. We wnioskach wskazujemy, że razie usuwania drzew lub krzewów z wpisanego do rejestru zabytkowego parku lub ogrodu art. 36 ust. 1 pkt 1 ustawy o zabytkach należy uznać za lex specialis w stosunku do art. 83a ust. 1 ustawy o ochronie przyrody, co z kolei, na zasadzie lex specialis derogat legi generali nakazuje przyjąć, że nie stosuje się art. 83a ust. 1 ustawy o ochronie przyrody ani żadnego z przepisów tej ustawy z nim związanych, lecz tylko art. 36 ust. 1 pkt 1 ustawy o zabytkach. Na nieruchomościach (lub ich częściach) wpisanych do rejestru zabytków, ale innych niż parki, ogrody albo inne formy zaprojektowanej zieleni sytuacja jest zasadniczo odmienna. Na nich także działa zasada lex specialis derogat legi generali, ale niejako odwrotnie: tu lex specialis to ustawa o ochronie przyrody.
Słowa kluczowe:
prawo ochrony przyrody, prawna ochrona zabytków, prawna ochrona drzew i krzewów, nieruchomość wpisana do rejestru zabytków, wojewódzki konserwator zabytków, zezwolenie, pozwolenie, delikt administracyjny, wykroczenie, przestępstwoBibliografia
Bielski Marek, glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 2008 r. sygn. I KZP 27/08, Państwo i Prawo 2010, nr 3 Google Scholar
Bojarski (red.), System Prawa Karnego. Tom 11. Szczególne dziedziny prawa karnego. Prawo karne wojskowe, skarbowe i pozakodeksowe, Warszawa 2018. Google Scholar
Danecka D., Radecki W., Ochrona terenów zieleni i zadrzewień. Art. 78-90 ustawy o ochronie przyrody. Komentarz, 2. wydanie, Warszawa 2017. Google Scholar
Danecka D., Radecki W., Ustawa o ochronie przyrody z komentarzem do wybranych przepisów, Warszawa 2023. Google Scholar
Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, Warszawa 2003. Google Scholar
Gruszecki K., Ustawa o ochronie przyrody. Komentarz, wydanie 2., Warszawa 2013; wydanie 6., Warszawa 2024. Google Scholar
Gruszecki K., Usuwanie drzew lub krzewów przez osoby fizyczne z terenu nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków, Zieleń Miejska 2022, nr 5. Google Scholar
Gruszecki K., Usuwanie drzew lub krzewów z parków wpisanych do rejestru zabytków mających status lasu, Zieleń Miejska 2022, nr 3. Google Scholar
Gruszecki K., Zezwolenia na usunięcie drzew i krzewów, Wrocław 2010. Google Scholar
Raciborski M., Zabytki przyrody, Ateneum Polskie tom I, Lwów 1908. Google Scholar
Radecki W., Przestępstwa z ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, [w:] M. Radecki W., Ustawa o ochronie przyrody. Komentarz, Warszawa 2012. Google Scholar
Radziszewski E., Ustawa o ochronie i kształtowaniu środowiska. Komentarz. Przepisy wykonawcze, Warszawa 1987. Google Scholar
Wodziczko A., Ochrona przyrody nową gałęzią wiedzy, Ochrona Przyrody, Rocznik 12 – 1932. Google Scholar
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
