Przeciwdziałanie wykorzystywaniu sektora finansowego do wyłudzeń skarbowych (STIR) jako instytucja ogólnego prawa podatkowego – uwagi krytyczne
Krzysztof Teszner
Uniwersytet w Białymstokuhttps://orcid.org/0000-0002-7398-582X
Bogumił Pahl
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie UWMhttps://orcid.org/0000-0003-4089-7580
Abstrakt
Celem artykułu jest dokonanie analizy krytycznej oraz oceny wprowadzonych w 2018 r. do Ordynacji podatkowej przepisów Działu IIIB regulujących tzw. przeciwdziałanie wykorzystywaniu sektora finansowego do wyłudzeń skarbowych. Przeprowadzone badania prowadzą do wniosku, że w przeciwieństwie do klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania, STIR jako zapobiegawcze narzędzie kontroli rachunków bankowych przedsiębiorców przed wyłudzeniami skarbowymi oraz środek prawny w postaci blokady tych rachunków, nie jest częścią ogólnego prawa podatkowego. Odpowiednim miejscem dla ich prawnego uregulowania jest ustawa o Krajowej Administracji Skarbowej. Analizowana instytucja prawna jest przydatna do eliminowania wyłudzeń skarbowych. Jej stosowanie nie może jednak wynikać tylko z obawy organu skarbowego o niewykonanie zobowiązania, opartej na analizie ryzyka i nieznanych podatnikom algorytmach. Istnieje potrzeba rewizji ustawowych przesłanek zarządzenia blokady rachunku bankowego, jak i przesłanek jej przedłużenia, które powinny być jasno określone. Wyeliminuje to ryzyko dowolności w stosowaniu STIR wobec uczciwych przedsiębiorców. Niezbędne jest objęcie sądową kontrolą krótkich blokad rachunków bankowych, przez zapewnienie przedsiębiorcom skutecznego środka zaskarżenia oraz konstytucyjnej gwarancji prawa do sądu.
Słowa kluczowe:
prawo publiczne, Ordynacja podatkowa, analiza ryzyka, wyłudzenie skarbowe, blokada rachunku bankowego przedsiębiorcyBibliografia
Brzeziński B., Olesińska A., Klauzula normatywna zapobiegania unikaniu opodatkowania, w: Prawo podatkowe. Teoria. Instytucje. Funkcjonowanie (praca zbiorowa pod red. B. Brzezińskiego), Toruń 2009. Google Scholar
Etel L., Komentarz do art. 119a o.p., w: Ordynacja podatkowa. Komentarz (red nauk. L. Etel), T. I Zobowiązania podatkowe, Warszawa 2022/Lex/el. Google Scholar
Etel L. at al., Nowa ordynacja podatkowa. Z prac Komisji Kodyfikacyjnej Ogólnego Prawa Podatkowego, Temida 2, Białystok 2017. Google Scholar
Etel L. et al, Ordynacja podatkowa. Kierunkowe założenia nowej regulacji, Białystok 2015. Google Scholar
Glumińska-Pawlic J., Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania jako element uszczelniania systemu podatkowego, w: Uszczelnienie systemu podatkowego w Polsce (red. nauk. D. J. Gajewski), Warszawa 2020. Google Scholar
Iserzon E., Prawo administracyjne, Warszawa 1968. Google Scholar
Jagielski J., Kontrola administracji publicznej, Warszawa 2007. Google Scholar
Kurzac M., Unikanie opodatkowania a uchylanie się od opodatkowania – o kryteriach rozróżniających. „Studia Prawno-Ekonomiczne”, t. CV 2017. Google Scholar
Kwietko-Bębnowski M., Blokada rachunku podmiotu kwalifikowanego – skalpel chirurga czy prymitywna maczuga?, „Przegląd Podatkowy” 2021, nr 6. Google Scholar
Litwińczuk H. (red.), Opodatkowanie spółek, Warszawa 2022. Google Scholar
Litwińczuk H. (red.), Prawo podatkowe przedsiębiorców, Warszawa 2013. Google Scholar
Matarewicz J., STIR jako narzędzie uszczelniające system, w: Karuzele i inne oszustwa podatkowe. Metody przeciwdziałania unikaniu opodatkowania (red. I. Ożóg, J. Rudowski), Warszawa 2021. Google Scholar
Melezini A., Zalewski D., Kontrola podatkowa przedsiębiorców, Warszawa 2012. Google Scholar
Mikuła P., System Teleinformatyczny Izby Rozliczeniowej – najważniejsze aspekty nowej regulacji, „Przegląd Podatkowy” 2018 nr 2. Google Scholar
Mudrecki A., Blokowanie kont podatnikom a zasada proporcjonalności. Glosa do wyroku NSA z dnia 26 lutego 2020 r., I FSK 1719/19, OSP 2020 Nr 11. Google Scholar
Nita A., Stosunek podatkowoprawny, w: Prawo podatkowe. Teoria. Instytucje. Funkcjonowanie (pod red. B. Brzezińskiego), Toruń 2009. Google Scholar
Ochendowski E., Prawo administracyjne. Część ogólna, Toruń 1999. Google Scholar
Ofiarski Z., Ogólne prawo podatkowe. Zagadnienia materialnoprawne i proceduralne, Warszawa 2010. Google Scholar
Słownik języka polskiego PWN, https://sjp.pwn.pl/szukaj/wykorzystywać.html Google Scholar
Teszner K., Komentarz do art. 119zv o.p., w: Ordynacja podatkowa. Komentarz (red. nauk. L. Etel), T. I Zobowiązania podatkowe, Warszawa 2022/Lex/el. Google Scholar
Teszner K., Zakres sądowej kontroli blokady rachunku bankowego przedsiębiorcy – glosa do wyroku NSA z 27 kwietnia 2020 r., I FSK 491/20, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2021, nr 5. Google Scholar
Uzasadnienie projektu ustawy o zmianie ustaw w celu przeciwdziałania wykorzystywaniu sektora finansowego do wyłudzeń skarbowych, Druk nr 1880, s. 1, www.sejm.gov.pl: dostęp: 10.10.2024. Google Scholar
Popławski M., Komentarz do art. 2 o.p., w: Ordynacja podatkowa. Komentarz. T. I Zobowiązania podatkowe (red. nauk. L. Etel), Lex/el. Google Scholar
Zimmermann J., Prawo administracyjne, Warszawa 2016. Google Scholar
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
