Protection of the space environment against space debris pollution
Abstrakt
Prawo do czystego środowiska w dobie XXI wieku stanowi jedno z praw człowieka. Na państwach ciąży zatem odpowiedzialność za jego ochronę, albowiem to one mają prawne możliwości ustanawiania norm prawnych, których celem jest zagwarantowanie obywatelom bezpieczeństwa ekologicznego, zarówno współczesnemu, jak i przyszłym pokoleniom – o czym stanowi chociażby Konstytucja RP. Od początku stanowienia Ius Spatiale kwestią problematyczną była (i nadal pozostaje) delimitacja przestrzeni kosmicznej i ustalenie granicy pomiędzy przestrzenią powietrzną a kosmiczną. W oparciu chociażby o treść art. IX Traktatu o przestrzeni kosmicznej, studia i badania przestrzeni kosmicznej, łącznie z Księżycem i innymi ciałami niebieskimi, winny być prowadzone w taki sposób, aby uniknąć ich szkodliwego zanieczyszczenia, jak również niekorzystnych zmian w środowisku ziemskim. Problem „kosmicznych śmieci” nie dotyczy tylko ekologii, ale w znacznym stopniu również jest zagrożeniem ekonomicznym dla podmiotów prowadzących działalność w przestrzeni kosmicznej. W pracy oparto się na literaturze zagranicznej, poruszając nie tylko aspekty prawne ww. problematyki, ale również kwestie techniczne, takie jak wskazanie konkretnych czynników oddziałujących negatywnie na środowisko.
Słowa kluczowe:
ochrona środowiska, kosmiczne odpady, prawo kosmiczne, Traktat o przestrzeni kosmicznejBibliografia
Bombardelli C., Peláez J., Ion Beam Shepherd for Contactless Space Debris Removal, “Journal of Guidance, Control, and Dynamics” 2011, Vol. 34, No. 3, May–June. Google Scholar
Borek R., Powstawanie i rozprzestrzenianie śmieci kosmicznych w świetle przepisów Unii Europejskiej, Obronność–Zeszyty Naukowe Wydziału Zarządzania i Dowodzenia Akademii Sztuki Wojennej, 2016, 1 (17). Google Scholar
Bonnal C., Ruault J.-M., Desjean M.-C., Active debris removal: Recent progress and currenttrends, “Acta Astronautica” 2013, Vol. 85. Google Scholar
Bussert J.C., Antisatellite Weapons Pose Major Cyberthreat, “Signal. AFCEA” 2015, February 1, available at: https://www.afcea.org/content/antisatellite-weapons-posemajor-cyberthreat (reference date: June 25, 2019). Google Scholar
Byers M., Cameron B., Toxic Splash: Russian Rocket Stages Dropped in Arctic Waters Raise Health, Environmental and Legal Concerns, “Polar Record” 2017, Vol. 53, no. 6. Google Scholar
Chrystal P., McKnight D., Meredith P. L., Space debris: On collision course for ensures, Swiss Re, Zurich 2011. Google Scholar
Console A., Command and Control of a Multinational Space Surveillance and Tracking Network, “Joint Air Power Competence Centre”, 2019, June. Google Scholar
Emanuelli M., Federico G., Loughman J., Prasad D., Chow T., Rathnasabapathy M., Conceptualizing an economically, legally, and politically viable active debris removal option, “Acta Astronautica” 2014, Vol. 104. Google Scholar
Englert C. R., Bays J. T., Marr K. D., Brown C. M., Nicholas A. C., Finne T. T., Optical orbital debris spotter, “Acta Astronautica” 2014, No. 104 (1), 2014. Google Scholar
Greenberg J.S., Economic Principles Applied to Space Industry Decisions, American Institute of Aeronautics and Astronautics, Virginia 2003. Google Scholar
Habimana S., Ramakrishna P., Space debris: Reasons, types, impacts and management, “Indian Journal of Radio and Space Physics” 2017, Vol. 46. Google Scholar
Hanada T., Orbital debris modeling and applications at Kyushu University, “Procedia Engineering” 2013, No. 67. Google Scholar
Horneck G., Klaus D. M., Mancinelli R.L., Space Microbiology, “Microbiology and Molecula Biology Reviews” 2010, No. 74(1). Google Scholar
Ijaiya H., Space Debris: Legal and Policy Implications, “Environmental Pollution and Protection” 2017, Vol. 2, No. 1. Google Scholar
Klima R., Bloembergen D., Savani R., Tuyls K., Wittig A., Sapera A., Izzo D, Space Debris Removal: Learning to Cooperate and the Price of Anarchy. Front. Robot, “Frontiers in Robotics and Al.” 2018, vol. 5. Google Scholar
Klinkrad H., Wegener P., Wiedemann C., Bendisch J., Krag H., Modeling of the Current Space Debris Environment [in:] Space Debris. Models and Risk Analysis, Klinkrad H., Springer, Berlin 2006. Google Scholar
Warren M., Mir returns to Earth with perfect splashdown, “The Telegraph” 2001, 24 March, available at: https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/australiaandthepacifc/fji/1327811/Mir-returns-to-Earth-with-perfect-splashdown.html (reference date: June 25, 2019). Google Scholar
Weeden B., Overview of the legal and policy challenges of orbital debris removal, “Space Policy” 2011, No. 27. Google Scholar
Wilkins A., How NASA Fights to Keep Dying Spacecraft Alive, Scientifc American, 2016, October 24, available at: https://www.scientifcamerican.com/article/how-nasa-fghts-to-keep-dying-spacecraft-alive/ (reference date: June 29, 2019). Google Scholar
Zębek E., Legal and organisational solutions of the municipal waste management in chosen countries of UE, „Studia Prawnoustrojowe” 2016, No. 33. Google Scholar
Алексеев А.А., Проблема космического мусора в околоземном пространстве, „Academy” 2019, No. 1(40). Google Scholar
Жаров С.В., Анализ экологических рисков в освоении космоса, „Вестник СибАДИ” 2009, No 12, p. 92. Google Scholar
Жаров С.В., К вопросу интеграции современных экологических проблем планетарного характера, [in:] Материалы II Международной научно-практической конференции „Актуальные проблемы экологии”. Караганда: КарГУ им. Букетова, 2003. Google Scholar
Зотина С.С., Назаренко Ю.В., Гринберг Г.М., Сафронов В.В., Правовые, экономические и технические аспекты загрязнения космического пространства, „Актуальные проблемы авиации и осмонавтики”, 2015, No. 11. Google Scholar
Малюкова С.М., Русина Ю.В., Дуреев С.П., О загрязнении космоса, “Актуальные проблемы авиации и космонавтики” 2011, No 7. Google Scholar
Манжула Е.А., Загрязнение космического пространства как международная проблема, „Научно-технические ведомости Санкт-Петербургского государственного политехнического университета. Гуманитарные и общественные науки” 2013, No. 179. Google Scholar
Хлебодаров Н.С., Озонная дыра: измерить или заштопать, „Техника молодежи” 1988, No. 5. Google Scholar
