Znieważenie symboli i znaków państwowych – aspekty prawno-politologiczne
Abstrakt
Symbole i znaki państwowe są dobrem prawnie chronionym m.in. na mocy przepisów kodeksu karnego. Nie są jedynie symbolami same w sobie, lecz niosą za sobą wartości, kulturę, historię narodu, są nośnikiem tożsamości i przynależności. Symbole narodowe są coraz częściej widoczne w przestrzeni publicznej. Nierzadko bywają również przedmiotem dyskursu publicznego. Kwestia ich wykorzystywania jest zauważalna nie tylko w trakcie oficjalnych uroczystości państwowych, ale dostrzegalna w momencie manifestacji spowodowanych np. próbą wdrożenia zmian ustawodawczych, które spotkały się ze społecznym niezadowoleniem. Celem artykułu jest zaprezentowanie prawnych i politologicznych aspektów znieważenia symboli i znaków narodowych. Artykuł ma dualny charakter. Pierwsza część dotyczy prawnokarnych aspektów ochrony symboli i znaków państwowych. Drugi natomiast dotyczy aspektów politologicznych. W ramach tej części zaprezentowane zostały przykłady manifestacji społeczno-politycznych, w których wykorzystano i przekształcono symbole narodowe. Wnioski płynące z niniejszego artykułu dotyczą w szczególnym stopniu pogłębienia refleksji na temat rozgraniczenia czynów prawnie zabronionych i dozwolonych, które związane są z wykorzystaniem symboli narodowych i znaków państwowych.
Słowa kluczowe:
prawo karne, manifestacje, odpowiedzialność prawna, modyfikacja znaków i symboli, orzecznictwoBibliografia
Budyn-Kulik M., Rozdział XVII. Przestępstwa przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej, [w:] M. Mozgawa, M. Budyn-Kulik, P. Kozłowska-Kalisz, M. Kulik, M. Mozgawa (red.), Kodeks karny. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2015. Google Scholar
Czajka-Kominiarczuk K., Jak to się stało, że tęcza jest symbolem ruchu LGBTQ?, ,,Polityka”, https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/ludzieistyle/1792466,1,jak-to-sie--stalo-ze-tecza-jest-symbolem-ruchu-lgbtq.read. Google Scholar
Górniok O., Hoc S., Kalitowski M., Przyjemski S., Sienkiewicz Z., Szumski J., Tyszkiewicz L., Wąsek A., Kodeks karny. Komentarz, Wyd. Arche, Gdańsk 2003. Google Scholar
Grabowski R., Polskie symbole narodowe i państwowe. Geneza, ewolucja, stan prawny, ,,Przegląd Prawa i Administracji” 2011, t. 87. Google Scholar
Kardas P., Kodeks karny. Część szczególna, [w:] W. Wróbel, A. Zoll (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Komentarz do art. 117–211a, Wolters Kluwer, Warszawa 2017. Google Scholar
Kilińska-Pękacz A., Prawnokarna ochrona symboli państwowych, ,,Wojskowy Przegląd Prawniczy” 2015, nr 4. Google Scholar
Kulik M., Rozdział XXXV. Przestępstwa przeciwko mieniu, [w:] M. Mozgawa, M. Budyn-Kulik, P. Kozłowska-Kalisz, M. Kulik, M. Mozgawa (red.), Kodeks karny. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2015. Google Scholar
Łętowska E., Prof. Łętowska o Kapeli: ,,Bardziej uchybia szacunkowi do symboli narodowych ich trywializacja handlowa, niż niewulgarna parafraza”, https://oko.press/prof-letowska-znacznie-bardziej-uchybia-szacunkowi-symboli-narodowych-trywializacja-handlowa-niz-niewulgarna-parafraza/. Google Scholar
Marsz Godności w Warszawie. Organizatorki przypominają: ,,Prawa człowieka są prawami kobiet”, ,,Polityka”, https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kraj/1665410,1, marsz-godnosci-w-warszawie-organizatorki-przypominaja-prawa-czlowieka-sa--prawami-kobiet.read. Google Scholar
Prokuratura: transparent z orłem na tęczowym tle nie znieważa, https://www.rp.pl/Dobra-osobiste/310109953- Google Scholar
Prokuratura-transparent-z-orlem-na-teczowym-tle-nie-zniewaza.html. Google Scholar
Ruszył proces ws. znieważenia znaku Polski Walczącej, https://www.gazetaprawna. pl/artykuly/1061910,proces-ws-zniewazenia-znaku-polski-walczacej.html. Google Scholar
Sagan S., Serzhanova V., Symbole państw współczesnych, ,,Studia Prawnoustrojowe” 2011, nr 13, s. 343. Google Scholar
Schetyna oskarża PiS o wykorzystywanie symboli narodowych do polityki, https://wiadomosci.onet.pl kraj/grzegorz-schetyna-o-obchodach-swieta-wojska-polskiego/7jx82g2. Google Scholar
Sewastianowicz M., Powstańcza ,,Kotwica” nie dla każdego i nie wszędzie, https://www.prawo.pl/prawo/znak-polski-walczacej-mozna-uzywac-ale-z-ograniczeniami,453057.html. Google Scholar
Siedlecka E., Jaś Kapela nie sprofanował hymnu tylko wystąpił w interesie publicznym, https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/spoleczenstwo/1928486,1,jas-kapela-nie--sprofanowal-hymnu-tylko-wystapil-w-interesie-publicznym.read. Google Scholar
Sobczak W., Język jako wyznacznik tożsamości narodowej w europejskim systemie prawnym, ,,Studia Prawnoustrojowe” 2018, nr 42. Google Scholar
Stradowski M.A., Znaczenie symboli w wychowaniu obywatelskim, ,,Seminare. Poszukiwania naukowe” 2013, t. 33. Google Scholar
Szczęśniak A., Wójcik A., Polka Nie-podległa uniewinniona! Policja przegrała w sądzie. ,,Symbol Polski Walczącej dostał nowe życie”, https://oko.press/polka-podlegla-uniewinniona-sad-odrzuca-apelacje-policji-symbol-polski-walczacej-dostal-nowe-zycie/. Google Scholar
Wiak K., Część szczególna, [w:] A. Grześkowiak, K. Wiak (red.), Kodeks karny. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2018. Google Scholar
Wójcik A., Orzeł na tęczowym tle to nie zniewaga [analiza prawna], https://oko.press/orzel-na-teczowym-tle-to-nie-zniewaga-analiza-prawna/. Google Scholar
Wykorzystywanie symboli narodowych i patriotycznych, Centrum Badania Opinii Społecznej, nr 133/2017, Warszawa 2017. Google Scholar
Zańko P., Pedagogie patriotyzmu, ,,Kwartalnik Pedagogiczny” 2018, nr 4 (250). Google Scholar
Zańko P., Pedagogie patriotyzmu za: E. Ellsworth, Places of Learning: Media, Architecture, Pedagogy, Routledge, New York. Google Scholar
Zawiadomienie o znieważeniu symboli narodowych po Marszu Równości, https://www.tvn24.pl/polska-i-swiat,33,m/po-marszu-rownosci-szef-mswia-sklada-zawiadomienie-do-prokuratury-polska-i-swiat,852479.html. Google Scholar
Żaczkiewicz-Zborska K., SN: Zmiana słów hymnu narodowego nie jest przestępstwem, https://www.prawo.pl/prawo/zmiana-slow-hymnu-narodowego-jest-dozwolona-wyrok-sn,488372.html. Google Scholar
