Sądowa kontrola decyzji o zakazie zgromadzenia w świetle art. 184 Konstytucji RP
Abstrakt
W artykule dokonano analizy procedury odwoławczej od decyzji o zakazie zgromadzeń, w kontekście wzorców wyznaczonych przez Konstytucję RP. Mowa tutaj przede wszystkim o zasadzie trójpodziału i równowagi władz oraz zasadzie sprawowania przez sądy administracyjne kontroli nad działalnością administracji publicznej. Przyczynkiem do przeprowadzenia powyższej analizy był swoisty charakter, uregulowanego w ustawie – Prawo o zgromadzeniach, postępowania odwoławczego, znacząco odbiegający od przyjętych w kodeksach wzorców. Jest to szczególnie ważne w odniesieniu do przepisów regulujących rozpoznawanie odwołań od decyzji o zakazie zgromadzeń. Przyjęty model zakłada rozpoznanie odwołań decyzji administracyjnych przez sądy powszechne, z całkowitym pominięciem kontroli sprawowanej przez sądy administracyjne.Celem artykułu jest udzielenie jednoznacznej odpowiedzi na zasygnalizowane wyżej pytanie, o zgodność obowiązujących przepisów z ustawą zasadniczą. Z uwagi na fakt, że postanowienia art. 184 Konstytucji RP są związane z zawartą w art. 10 Konstytucji RP zasadą trójpodziału władzy, przeprowadzona analiza została uzupełniona o kwestie związane z relacją procesowo-prawną jaka zawiązuje się w momencie rozpoznania odwołania od decyzji przez sąd powszechny. Ponadto o rolę jaką pełni w powyższej sytuacji pełni orzeczenie sądu powszechnego, w kontekście roli orzeczenia sądu administracyjnego. Na tej podstawie określono czy przyjęte rozwiązania są do pogodzenia z zasadą separacji władz, a także czy nie naruszają art. 184 Konstytucji RP.W konkluzji do artykułu wskazano, że przyjęte rozwiązania naruszają wspomniane wcześniej przepisy ustawy zasadniczej. Omówiony model postępowania, zakładający „zastąpienie” decyzji administracyjnej orzeczeniem sądu powszechnego, zasadniczo narusza zasadę trójpodziału i równowagi władz. Podkreślono, że z ww. powodu rola orzeczenia sądu powszechnego zasadniczo różni się do tej jaką pełni orzeczenie sądu administracyjnego. W jego wyniku sądy powszechne przejmują kompetencje przeznaczone dla organów administracji pub., czym wkraczają w kompetencje zastrzeżone dla podmiotów władzy wykonawczej. Wskazano przy tym, że do takiej sytuacji nie dochodzi podczas kontroli sprawowanej przez sądy administracyjne, co nei pozostaje bez wpływu na ostateczną ocenę przedmiotowego postępowania. W końcowej części zasygnalizowano brak uzasadnienia dla zachowania naruszającego ustawę zasadniczą systemu odwoławczego, odwołując się przy tym na zmian jakie zostały dokonane w związku z informatyzacją postępowania przed sądami administracyjnymi, które umożliwiły im bardzo sprawną kontrolę działań administracji publicznej.
Słowa kluczowe:
Konstytucja, sąd, prawo o zgromadzeniach, odwołanie, wolność zgromadzeń.Bibliografia
Dobkowski J., Policje czy Policja?, „Studia Prawnoustrojowe” 2018, nr 40. Google Scholar
Dojwa K., Straże gminne (miejskie) a ochrona porządku publicznego, „Samorząd Terytorialny” 2013, nr 12. Google Scholar
Iluk Ł, Bezpieczeństwo i porządek publiczny a konstytucyjna ochrona wolności zgromadzeń – prawna problematyka utrwalania obrazu na potrzeby organów ścigania w świetle niemieckiego prawa o zgromadzeniach, „Studia Prawnoustrojowe” 2019, nr 45. Google Scholar
Jakimowicz W., O tzw. merytorycznych kompetencjach orzeczniczych sądów administracyjnych określonych w art. 145a § 1 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, „Casus” 2017, nr 58. Google Scholar
Jakubowski A., Komentarz do art. 4, [w:] S. Krajewski, A. Jakubowski (red.), Prawo o zgromadzeniach. Komentarz, System Informacji Prawnej Legalis 2017. Google Scholar
Kazimierczuk M., Konstytucyjny zakres ograniczenia wolności zrzeszania się w związkach zawodowych, „Studia Prawnoustrojowe” 2016, nr 36. Google Scholar
Kołaczkowski B., Aksjologia reglamentacji wolności – refleksje związane ze zmianami regulacji prawnej zgromadzeń, [w:] J. Zimmermann (red.), Aksjologia prawa administracyjnego, t. 2, System Informacji Prawnej Lex 2017. Google Scholar
Kotowski W., Straże gminne. Komentarz, System Informacji Prawnej Lex 2014. Google Scholar
Kotulski M., Wolność w aspekcie publicznoprawnym, [w:] J. Zimmermann (red.), Wolność w prawie administracyjnym, Warszawa 2017. Google Scholar
Krzykowski P., Uprawnienia wnioskodawców do złożenia skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na informację o negatywnej ocenie projektu w świetle ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, „Studia Prawnoustrojowe” 2012, nr 2. Google Scholar
Krzykowski P., Znaczenie zasady praworządności w stosowaniu prawa administracyjnego, „Studia Prawnoustrojowe” 2009, nr 9. Google Scholar
Krzykowski P., Informatyzacja postępowania przed sądami administracyjnymi – refleksje na temat nowelizacji z 12 kwietnia 2019 r. (Dz.U. 2019, poz. 934), „Studia Prawnoustrojowe” 2019, nr 46. Google Scholar
Lipowicz I. (red.), Prawo administracyjne. Zagadnienia podstawowe, Warszawa 2015. Google Scholar
Mrożek J., O właściwościach postępowania hybrydowego w regulacji ochrony konkurencji i konsumenta, „ Acta Universitatis Wratislaviensis” 2017, nr 3798, PrawoCCCXXIII Wrocław 2017. Google Scholar
Mrożek J., Wolność w prawie administracyjnym na przykładzie dyskrecjonalnej władzywojewody w zakresie tworzenia delegatur urzędów wojewódzkich, [w:] J. Zimmermann (red.), Wolność w prawie administracyjnym, Warszawa 2017. Google Scholar
Mrożek J., Wypieranie prawa administracyjnego przez prawo cywilne a konstytucyjny trójpodział władzy, [w:] E. Kruk, G. Lubeńczuk, T. Drab (red.), Tendencje rozwojowe prawa administracyjnego, Lublin 2017. Google Scholar
Skrzydło W., Konstytucyjny katalog wolności i praw jednostki, [w:] M. Chmaj, L. Leszczyński, W. Skrzydło, J.Z. Sobczak, A. Wróbel, Konstytucyjne wolności i prawa w Polsce. Tom I. Zasady Ogólne, Kraków 2002. Google Scholar
Skrzydło W., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2013. Google Scholar
Szmulik B., Chmaj M., Opinia dla Biura Analiz Sejmowych dotyczące zgodności z Konstytucją i systemem prawnym art. 145a przedstawionego przez Prezydenta RP projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, druk sejmu VII kadencji nr 1633, http://orka.sejm.gov.pl/rexdomk7.nsfOpdodr?OpenPage&nr=1633. Google Scholar
Wiśniewski L., Prawo a wolność człowieka – pojęcie i konstrukcja prawna, [w:] L. Wiśniewski (red.), Podstawowe prawa jednostki i ich ochrona, Warszawa 1997. Google Scholar
Wróbel A., Wolność zgromadzenia się, [w:] M. Chmaj, W. Orłowski, W. Skrzydło,Z. Witkowski, A. Wróbel, Konstytucyjne wolności i prawa w Polsce. Tom III. Wolności i prawa polityczne, Kraków 2002. Google Scholar
Zimmermann J., Administracyjny tok instancji, Kraków 1986. Google Scholar
Zimmermann J. (red.), Wolność w prawie administracyjnym, Warszawa 2017. Google Scholar
