Głośne dzwony kościelne jako szkodliwe oddziaływanie na środowisko w niemieckim porządku prawnym. Kilka uwag
Paweł Polaczuk
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w OlsztynieAbstrakt
Autor analizuje zagadnienie ochrony przed hałasem w niemieckim porządku prawnym. Podejmuje problem uwarunkowań prawnych, w jakich w orzecznictwie sądów administracyjnych ukształtowały się kryteria oceny dopuszczalności immisji dźwiękowych emitowanych przez dzwony kościelne, które są wykorzystane w celach liturgicznych. Zdaniem autora, wspomniane uwarunkowania mają nader złożony charakter. Wynikają ze sposobu ukształtowania w Ustawie Zasadniczej kompetencji ustawodawczych federacji w dziedzinie zwalczania hałasu, charakteru norm prawnych określających wartości graniczne hałasu wydanych na podstawie ustawy z 15 marca 1974 r. o ochronie przed szkodliwymi oddziaływaniami na środowisko, postanowień Ustawy Zasadniczej wysławiających gwarancje wolności wyznania, sumienia i światopoglądu oraz wypracowanych w orzecznictwie kryteriów oceny dopuszczalności hałasu. Autor wskazuje, że ustawa o ochronie przed szkodliwymi oddziaływaniami na środowisko stanowi zgodnie z niemiecką konstytucją źródło ograniczeń wolności wyznania, sumienia i światopoglądu i analizuje wpływ kryteriów oceny dopuszczalności immisji dźwiękowych na wolności wyznania, sumienia i światopoglądu.
Słowa kluczowe:
wolność wyznania, sumienia i światopoglądu, kompetencja ustawodawcza, ochrona przed hałasem, dzwony kościelneBibliografia
Armour R., Islam, Chrześcijaństwo i Zachód, Wyd. WAM, Kraków 2004. Google Scholar
Bassenge P., Ellenberger J., Grüneberg Ch., Thorn K., Brudermüller G., Götz I., Sprau H., Weidenkaff W., Weidlich D. (red.), Bürgerliches Gesetzbuch mit Nebengesetzen, 75. Neubearbeitete Auflage, Verlag CH Beck, München 2016 Google Scholar
Bergmann J., Vom Umgang des deutschen Rechtsstaates mit dem Islam, „Zeitschrift für Ausländerrecht und Ausländerpolitik” 2004, nr 4. Google Scholar
Burkiczak Ch., Der Vorbehalt des Gesetzes als Instrument des Grundrechtsschutzes, [w:] A. Wiedmann (red.), Linien der Rechtsprechung des Bundesverfassungsgerichts – erörtert von den wissenschaftlichen Mitarbeitern, S. Emmenegger, De Gruyter Verlag, Berlin–Boston 2011. Google Scholar
Campenhausen A. Frhr. von, [w:] H. von Mangoldt, F. Klein (red.), Das Bonner Grundgesetz. Kommentar. Dritte vollständig neubearbeitete Auflage, Artikel 136 bis 146, Vahlen München 1991. Google Scholar
Campenhausen A. Frhr von., Religionsfreiheit, [w:] J. Isensee, P. Kirchhof, Handbuch des Staatsrechts der Bundesrepublik Deutschland, t. VII Freiheitsrechte, C.F.Müller Verlag, Heidelberg 2009. Google Scholar
Chazbijewicz S., Turowski M., Skarbek K. (red.), Nowoczesność, Europa, Islam. Religia a dylematy obywatelstwa i wykluczenia, Instytut Studiów nad Islamem, Wrocław 2012. Google Scholar
Guntau, B., Der Ruf des Muezzin in Deutschland – Ausdruck der Religionsfreiheit?, „Zeitschrift für evangelisches Kirchenrecht” 1998, t. 43, nr 3. Google Scholar
Hofmann H., Henneke H.-G. (red.), GG Kommentar zum Grundgesetz, 13. Auflage, Carl Heymanns Verlag, Wolters Kluwer Deutschland, Köln 2014. Google Scholar
Isensee J., Kirchhof P. (red.), Handbuch des Staatsrechts der Bundesrepublik Deutschland, Band VI, Bundesstaat, dritte, völlig neubearbeitete und erweiterte Auflage, C.H. Müller Verlag, Heidelberg 2008. Google Scholar
Knopp F., Schenke W.-R., Schenke R.P., (red.), Verwaltungsgerichtsordnung. Kommentar, 13. CH Beck, Auflage München 2013. Google Scholar
Krukowski J., Konstytucyjne podstawy stosunków między państwem a kościołami w Republice Federalnej Niemiec, [w:] A. Dębiński, W. Bar, P. Stanisz (red.), Divina et Humana. Księga Jubileuszowa w 65. rocznicę urodzin Księdza Profesora Henryka Misztala, KUL, Lublin 2001. Google Scholar
Morlok M., [w:] H. Dreier (red.), Grundgesetz. Kommentar, t. III, Mohr Siebeck Verlag 2008. Google Scholar
Muckel S., Streit um den muslimischen Gebetsruf: der Ruf des Muezzin im Spannungsfeld von Religionsfreiheit und einfachem Recht, „Nordrhein-Westfälische Verwaltungsblätter” 1998, t. 12, nr 1. Google Scholar
Nalborczyk A.S., Muzułmanie w Niemczech - wielka społeczność religijna nieuznana przez państwo, [w:] A. Parzymies (red.), Muzułmanie w Europie, Wyd. Akad. Dialog, Warszawa 2005. Google Scholar
Orzeszyna K., Podstawy relacji między państwem a kościołami w konstytucjach państw członkowskich i traktatach Unii Europejskiej, KUL, Lublin 2007. Google Scholar
Polaczuk P., Wezwanie muzułmanów na modlitwę a ochrona przed immisjami sąsiedzkimi w Republice Federalnej Niemiec. Kilka uwag, „Studia Prawnoustrojowe” 2019, nr 46. Google Scholar
Raport Islamskie Życie Wspólnotowe w Niemczech opublikowany 19 kwietnia 2012 r. (niem.Islamisches Gemeindeleben in Deutschland veröffentlicht 19. April 2012). Google Scholar
Robbers G., Religia i wolność religijna w Niemczech – Bóg w ustawie zasadniczej, [w:] J. Krukowski (red.), Kultura i Prawo. Religia i wolność religijna w państwach Europy Środkowo-Wschodniej w perspektywie integracji europejskiej, TN KUL, Lublin 2004. Google Scholar
Stern K., Grundrechte und ihre Schranken, [w:] P. Badura, H. Dreier (red.), Festschrift 50 Jahre Bundesverfassungsgericht, t. 2, Mohr Siebeck, Tübingen 2001. Google Scholar
Troidl T., Zwischen Kirchturm und Minarett: der Lärm Gottes – dürfen Glocken lauter läuten als Muezzine rufen können, „Deutsches Verwaltungsblatt” 2012, t. 127, nr 15. Google Scholar
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
