Nowy środek zapobiegawczy w postępowaniu karnym (art. 276a Kodeksu postępowania karnego)
Justyna Karaźniewicz
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w BydgoszczyAbstrakt
W związku z pandemią koronawirusa wprowadzane są szczególne rozwiązania prawne dotyczące różnych sfer życia społecznego. Dotyczą one także postępowania karnego. Ustawą z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw wprowadzono do kodeksu postępowania karnego nowy środek zapobiegawczy. Polega on na zakazie zbliżania się do pokrzywdzonego, kontaktowania się i zakazie publikacji treści godzących w prawnie chronione dobra pokrzywdzonego (art. 276a k.p.k.). Wprowadzenie tego środka zapobiegawczego służyć miało zapewnieniu ochrony członkom personelu medycznego i osobom przybranym im do pomocy przed popełnieniem na ich szkodę ponownego przestępstwa w związku z wykonywanymi przez nich czynnościami opieki medycznej. Podstawą do jego zastosowania jest postawienie oskarżonemu zarzutu popełnienia przestępstwa w stosunku do wskazanych wyżej pokrzywdzonych. W kolejnej ustawie rozszerzono jednak zakres jego stosowania na oskarżonych o przestępstwo stalkingu popełnione w związku z wykonywaniem przez pokrzywdzonego jakiegokolwiek zawodu. Celem artykułu jest wskazanie istoty nowego środka zapobiegawczego, także poprzez odniesienie go do regulacji ogólnych dotyczących stosowania środków zapobiegawczych określonych w kodeksie postępowania karnego. Cel ten obejmuje także dokonanie analizy ustawowych przesłanek środka, wskazanie organów uprawnionych do jego stosowania, a także procedury orzekania zakazów. Odniesiono się także do istniejących do tego pory środków zapobiegawczych, zwłaszcza dozoru Policji.
Słowa kluczowe:
postępowanie karne, środki zapobiegawcze, zapobieganie przestępczości, pokrzywdzony, oskarżony, personel medyczny, zakaz kontaktowania się z pokrzywdzonym, zakaz zbliżania się do osoby, zakaz publikacji, poręczenie majątkoweBibliografia
Boratyńska K., Art. 266, [w:] A. Sakowicz (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2018. Google Scholar
Dercz M., Art. 2, [w:] M. Dercz, T. Rek, Ustawa o działalności leczniczej. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2019. Google Scholar
Dudka K., Art. 249, [w:] K. Dudka (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2018. Google Scholar
Dudka K., Art. 266, [w:] K. Dudka (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2018. Google Scholar
Dudka K., Art. 276a, [w:] K. Dudka (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2020. Google Scholar
Eichstaedt K., Art. 266, [w:] D. Świecki (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2018. Google Scholar
Eichstaedt K., Art. 276a, [w:] D. Świecki (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. 1, Wolters Kluwer, Warszawa 2020. Google Scholar
Flaga-Gieruszyńska K., Zieliński A., Art. 755, [w:] K. Flaga-Gieruszyńska, A. Zieliński, Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2019. Google Scholar
Gil I., Art. 755, [w:] E. Marszałkowska-Krześ (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2021. Google Scholar
Grzegorczyk T., Tylman J., Polskie postępowanie karne, LexisNexis, Warszawa 2009. Google Scholar
Izydorczyk J., Prawdopodobieństwo popełnienia przestępstwa oraz jego stopnie w polskim procesie karnym na podstawie k.p.k. z 1997 r., [w:] T. Grzegorczyk (red.), Funkcje procesu karnego. Księga jubileuszowa Profesora J. Tylmana, Wolters Kluwer, Warszawa 2011. Google Scholar
Jagiełło D., Prawo karne w Polsce a pandemia, [w:] T. Gardocka, D. Jagiełło (red.), Pandemia Covid-19 a prawa i wolności obywatela, C.H. Beck, Warszawa 2020. Google Scholar
Karaźniewicz J., Zakres prewencyjnego stosowania środków przymusu procesowego – próba oceny tendencji rozwojowych, [w:] S. Steinborn, K. Woźniewski (red.), Proces karny w dobie przemian. Zagadnienia ogólne, Wyd. UG, Gdańsk 2018. Google Scholar
Koper R., Art. 276a, [w:] A. Sakowicz (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2020. Google Scholar
Kosonoga J., Art. 276a, [w:] J. Skorupka (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2020. Google Scholar
Kosonoga J., Inne ograniczenia swobody niezbędne do wykonywania dozoru Policji, „Prokuratura i Prawo 2006”, nr 4. Google Scholar
Krej N., COVID-19. Ustawy antykryzysowe. Zbiór przepisów z omówieniem, C.H. Beck, Warszawa 2020. Google Scholar
Lubasz D., Art. 3, [w:] D. Lubasz, M. Namysłowska (red.), Komentarz do ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną, LexisNexis, Warszawa 2011. Google Scholar
Machnikowski P., Art. 23, [w:] E. Gniewek, P. Machnikowski, Kodeks cywilny. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2019. Google Scholar
Marszał K., Stachowiak S., Zgryzek K., Proces karny, Volumen, Katowice 2003. Google Scholar
Ornowska A., Skuteczny środek zapobiegawczy (258a k.p.k.) oraz inne nowe instytucje w k.p.k. (232b i 276a k.p.k.) wprowadzone w tzw. specustawie w związku z epidemią koronawirusa, 2020, Lex. Google Scholar
Pazdan M., Art. 23, [w:] K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, C.H. Beck, Warszawa 2020. Google Scholar
Potulski J., [w:] L. Gardocki (red.), Przestępstwa przeciwko państwu i dobrom zbiorowym, t. 8, seria: System Prawa Karnego, C.H. Beck, Warszawa 2013. Google Scholar
Regan J., Art. 23, [w:] M. Załucki (red.),Kodeks cywilny. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2019. Google Scholar
Stefański R.A., Przegląd uchwał Izby Karnej Sądu Najwyższego w zakresie prawa karnego materialnego za 2016 r., „Ius Novum” 2017, nr 3. Google Scholar
Stefański R.A., Przesłanki tymczasowego aresztowania w nowym kodeksie postępowania karnego, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 1997, nr 3–4. Google Scholar
Szober S., Słownik poprawnej polszczyzny, Społdzielnia Wydawnicza „Wiedza”, Warszawa 1948. Google Scholar
Świerczyński M., Art. 3, [w:] J. Gołaczyński (red.), Ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2009. Google Scholar
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
