Pojęcie broni palnej w art. 263 Kodeksu karnego i w ustawie o broni i amunicji
Dariusz Jagiełło
SWPS Uniwersytet HumanistycznospołecznyTeresa Gardocka
SWPS Uniwersytet HumanistycznospołecznyAbstrakt
Celem opracowania jest pokazanie kształtowania się ustawowego pojęcia „broń palna” w polskim prawie, a także ewolucji odpowiedzialności za jej nielegalne posiadanie. Desygnaty pojęcia „broń palna” to nie tylko egzemplarze broni wytworzone fabrycznie, ale również inne przedmioty, które mogą być użyte jak broń (kryminalistyczne pojęcie broni). Zagadnienie to jest istotne ze względu na trwające od kilku lat prace nad nową ustawą o broni. Przyjęcie poprawnej, zrozumiałej definicji jest kluczowe dla odpowiedzialności karnej. Istotne jest też prawidłowe określenie pojęcia „posiadania” broni, co budzi wciąż wątpliwości w orzecznictwie sądowym.
W Polsce ustawa o broni i amunicji w zakresie interpretacji pojęcia broń i broń palna jest niejasna. Odwołuje się do pojęć trudnych do zdefiniowania.
Historyczne spojrzenie na polskie regulacje odnoszące się do posiadania broni przez osoby cywilne, nie funkcjonariuszy służb, pokazuje postępujące komplikowanie się tych regulacji, zupełnie nieodpowiadające komplikowaniu się rzeczywistości.
Obowiązująca ustawa ma 56 bardzo rozbudowanych przepisów, i w zakresie definicji żaden obywatel bez specjalistycznego przygotowania jej nie zrozumie. Z kolei specjaliści z zakresu kryminalistyki prezentują różne poglądy na to, co jest a co nie jest bronią, szczególnie gdy chodzi o broń palną. Przeczy to podstawowym zasadom prawidłowej legislacji i praktycznie uniemożliwia obywatelom zrozumienie obowiązującego prawa, co jest istotne szczególnie w kontekście odpowiedzialności karnej za posiadanie broni palnej.
Autorzy przedstawili analizę dogmatyczną obowiązującego prawa, odwołując się do koncepcji kryminalistycznych definicji broni. Posłużyli się także historyczną analizą przepisów dotyczących posiadania broni palnej przez obywateli poczynając od okresu międzywojennego.
Wreszcie dokonali analizy orzecznictwa polskich sądów zarówno administracyjnych (pozwolenia na broń) jak karnych (przestępstwo nielegalnego posiadania broni).
Słowa kluczowe:
prawo, kryminalistyka, broń, broń palna, amunicja, materiały wybuchowe, posiadanie broniBibliografia
Bafia J., Hochberg L., Siewierski M., Ustawy karne PRL. Komentarz, Warszawa 1965. Google Scholar
Bogusz Z., Grzegorczyk P., Thiel W., Wardak Z., Kryminalistyczna problematyka broni akustyczno-pneumatycznej (w:) M. Goc, E. Gruza, T. Tomaszewski (red.) Co nowego w kryminalistyce – przegląd zagadnień z zakresu zwalczania przestępczości, Warszawa 2011. Google Scholar
Brywczyński W., Kolekcjoner czy przestępca – w trosce o prawidłową interpretację pojęcia „bron palna”, Problemy Współczesnej Kryminalistyki, 2008, t. 12. Google Scholar
Chlebowicz P., Nielegalny handel bronią. Studium kryminologiczne, Warszawa 2015 Google Scholar
Frąckowiak K., Standardy użycia broni palnej przez policjantów a ochrona życia ludzkiego, Szczytno 2013. Google Scholar
Gardocki L., Prawo karne, Warszawa 2021, wydanie 22 Google Scholar
Herzog A., Ustawa o broni i amunicji po nowelizacji, Prokuratura i Prawo 2011, nr 10. Google Scholar
Hoc S., Ustawa o broni i amunicji. Komentarz [w], S. Hoc J. Paśnik, P. Szustakiewicz, Ustawa o broni i amunicji. Komentarz, Warszawa 2020. Google Scholar
Hoc St., Paśnik J., Szustakiewicz P., Ustawa o broni i amunicji. Komentarz, Warszawa 2020 Google Scholar
Kasprzak J., „Istotne części broni” – czyli istotne problemy z interpretacja prawa (w:) M. Goc, E. Gruza, T. Tomaszewski (red.) Co nowego w kryminalistyce – przegląd zagadnień z zakresu zwalczania przestępczości, Warszawa 2011. Google Scholar
Kasprzak J., Karalność nielegalnego wytwarzania i posiadania broni na przestrzeni dziejów, [w:] Granice kryminalizacji i penalizacji, red. S. Pikulski, M. Romańczuk-Grącka, Olsztyn 2013. Google Scholar
Kąkol C., Ustawa o broni i amunicji. Komentarz, Wolters Kluwer Warszawa 2021. Google Scholar
Kurzępa B., Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 21 lipca 2011 r., sygn. III KK 184/11, Prok. i Pr. 2012, nr 5. Google Scholar
Tomaszewski M., Pojęcie broni palnej w polskim prawie karnym, Prokuratura i Prawo 2006, nr 10. Google Scholar
Wardak Z., Broń palna alarmowa – problematyka prawna i kryminalistyczna, Studia Prawnoustrojowe 2019, z. 46. Google Scholar
SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny
SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny
