Problem centralizacji realizacji zadań publicznych w wybranych aktach normatywnych
Dorota Wilkowska-Kołakowska
Politechnika WarszawskaAbstrakt
Samorząd terytorialny w oparciu o zasadę pomocniczości, samodzielności i decentralizacji wykonuje zagwarantowane przez ustawy zadania publiczne, których celem jest przede wszystkim zaspokajanie potrzeb wspólnot samorządowych, ale też realizacja zadań z zakresu administracji rządowej. W ostatnich latach można jednak zaobserwować tendencje centralizacyjne w obszarze wykonywania zadań własnych i zleconych przez jednostki samorządu terytorialnego. Polegają one na przejmowaniu niektórych zadań, do tej pory wykonywanych przez samorząd terytorialny, przez organy i organizacje państwowe.Celem artykułu jest analiza zmian regulacji ustawowych wskazujących na wspomniane tendencje centralizacyjne w odniesieniu do zadań wykonywanych wcześniej przez samorząd terytorialny oraz określenie ich wpływu z jednej strony na efektywność w zaspokajaniu potrzeb wspólnot samorządowych, ale także na właściwą realizację celów regulacji prawnych dotyczących tak istotnych dla danego obszaru problemów, jak sprawy ochrony środowiska, gospodarki wodnej, modernizacji rolnictwa, czy systemu informacji o nieruchomościach.Na podstawie przeprowadzonej w artykule analizy czterech ustaw, Autorka ustaliła, że w wyniku ich nowelizacji w latach 2016-2020, pozbawiono lub istotnie ograniczono kompetencje starostów oraz marszałków województw przenosząc je na rzecz administracji rządowej lub jednostek organizacyjnych utworzonych przez tę administrację. Zmiany te ograniczyły w znaczący sposób samodzielność w wykonywaniu zadań przez samorząd terytorialny, szczególnie na szczeblu samorządu województwa i powiatu, nie zapewniając jednocześnie prawidłowej realizacji celów omówionych w artykule regulacji prawnych.
Słowa kluczowe:
prawo administracyjne, administracja rządowa, samorząd terytorialny, centralizacja, decentralizacja, zadania publiczneBibliografia
Izdebski I., Samorząd terytorialny. Podstawy ustroju i działalności, Wydawnictwo LexisNexis, Warszawa 2011. Google Scholar
Kasiński M., Oblicza centralizmu demokratycznego – próba interpretacji procesu historycznego, [w]: Budzisz R., Jaworska-Dębska B. , Olejniczak-Szałowska E. (red.), Decentralizacja i centralizacja administracji publicznej. Współczesny wymiar w teorii i praktyce, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2019. Google Scholar
Lipowicz I., Odrodzenie samorządu terytorialnego w Polsce w latach 1990-1998 – perspektywa administracyjna. Naprawa transformacji ustrojowej, „Samorząd Terytorialny” 2015, nr 3 (291). Google Scholar
Masternak – Kubiak M. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Haczkowska Monika (red.), Wydawnictwo LexisNexis 2014, http://sip.lex.pl/#/komentarz/587599153/396593?tocHit=1. Google Scholar
Meus M., Niezgodności w danych geodezyjnych na temat przebiegu granicy państwowej Polski w PZGiK, „Przegląd Geodezyjny”2021. Google Scholar
Niewiadomski Z., Samorząd terytorialny [w:] System prawa administracyjnego, T.6 Podmioty administrujące, Hauser R., Niewiadomski Z., Wróbel A. (red.), Wydawnictwo C.H. Beck, Instytut Nauk Prawnych PAN, Warszawa 2011, s.132. Google Scholar
Paczocha J., Raport Państwo Antyobywatelskie, Postępujący demontaż samorządności terytorialnej w VIII kadencji Sejmu RP, https://for.org.pl/pl/publikacje/raporty-for/raport-panstwo-antyobywatelskie, s. 53, dostęp dnia 10 czerwca 2022 r. Google Scholar
Sznajder A., Pozwolenie wodnoprawne jako instrument zarządzania zasobami wodnymi, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2020, https://sip.legalis.pl/document-full.seam?documentId=mjxw62zogi3damrugyztcoa#tabs-metrical-info. Google Scholar
Uzasadnienie do poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska, Druk nr 1127 z 7.12.2016 r. https://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/druk.xsp?nr=1127, dostęp dnia 10 czerwca 2022 r. Google Scholar
Uzasadnienie do poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o jednostkach doradztwa rolniczego, Druk nr 572 z dnia 31.05.2016 r., https://www.sejm.gov.pl/sejm8.nsf/druk.xsp?nr=572, dostęp dnia 10 czerwca 2022 r. Google Scholar
Uzasadnienie do rządowego projektu ustawy Prawo wodne, Druk nr 1529 z dnia 25 kwietnia 2017 r., https://www.sejm.gov.pl/sejm8.nsf/druk.xsp?nr=1529, dostęp dnia 10 czerwca 2022 r. Google Scholar
Wojnicki J., Tendencje centralizacyjne w Polsce po 1990 roku – ciągłość i zmiana „Polityka i Społeczeństwo” 2020, nr 2(18) , DOI: 10.15584/polispol.2020.2.3, s. 31. Google Scholar
Politechnika Warszawska
