Prawo obywatela polskiego do sądu krajowego w sprawie o przestępstwo
Teresa Gardocka
Uniwersytet SWPSDariusz Jagiełło
Uniwersytet SWPSAbstrakt
Celem opracowania jest ustalenie zakresu prawa do sądu krajowego, jakie przysługuje oskarżonemu o przestępstwo obywatelowi polskiemu. Problem dotyczy oczywiście sytuacji, gdy oskarżony przebywa na terytorium polskim a inne państwo złożyło formalny wniosek o wydanie go celem osądzenia. Wprowadzenie europejskiego nakazu aresztowania i, związana z tym, zmiana art. 55 Konstytucji RP spowodowały, że nie obowiązuje tradycyjny zakaz wydawania własnych obywateli, co było niegdyś traktowane jako gwarancja prawa oskarżonego do sądu krajowego. Było to uważane za jedno z praw związanych z obywatelstwem. Konkluzja poczynionych przez nas rozważań jest następująca: obywatel polski, który przebywa na terytorium RP, ma zagwarantowane prawo do sądu polskiego, jeżeli w jego sprawie obok łącznika obywatelstwa występuje również łącznik terytorialności, tj. przestępstwo było popełnione na terytorium polskim. Ocena, gdzie przestępstwo zostało popełnione, następuje na podstawie art. 5 i 6 kodeksu karnego. Przy zbiegu tych łączników jurysdykcyjnych wydanie sprawcy innemu państwu nie jest prawnie dopuszczalne. Rozważania podjęte w niniejszym artykule oparte zostały na dogmatycznej analizie przepisów prawa polskiego oraz metodzie analizy prawnohistorycznej. Ich podstawę stanowi szczególnie ocena znaczenia przepisów konstytucyjnych dla interpretacji ustaw krajowych oraz znaczenie prawa unijnego dla krajowego porządku prawnego państw członkowskich Unii Europejskiej, w tym analiza przepisów prawnych przed i po wejściu Polski do Unii Europejskiej.
Słowa kluczowe:
prawo karne procesowe, obywatel polski, jurysdykcja, europejski nakaz aresztowania, łącznik jurysdykcyjnyBibliografia
Baranowska G., Bodnar A., Gliszczyńska-Grabias A. (red. naukowa), Ochrona praw obywatelek i obywateli Unii Europejskiej, Wolters Kluwer 2015. Google Scholar
Cherif Bassiouni M., Ved P. Nanda (editors), A Treatise on International Criminal Law, vol. II, Jurisdiction and Cooperation, Springfield 1973. Google Scholar
Gardocka T., Jagiełło D., Europejski nakaz aresztowania wysyłany z Polski do krajów Unii Europejskiej – uwagi praktyczne, [w:] Skuteczność ekstradycji i europejskiego nakazu aresztowania, red. S. Pikulski, K. Szczechowicz, M. Romańczuk-Grącka, Olsztyn 2014. Google Scholar
Gardocka T., Jagiełło D., Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 6 grudnia 2016 r., IV KK 192/16, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2018 r., nr 6. Google Scholar
Gardocka T., Jagiełło D., Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2021 r., sygn. I KZP 5/20, „Państwo i Prawo” 2022, z. 7. Google Scholar
Gardocki L., Gardocka T., Majewski Ł., Prawo karne międzynarodowe, Warszawa 2017. Google Scholar
Gardocki L., Prawo karne, wyd. 21. Warszawa 2019. Google Scholar
Górski A, Sakowicz A., Na przekór prawu UE. Implementacja europejskiego nakazu aresztowania, Analizy Natolińskie 7 (11) 2006 Google Scholar
Jagiełło D., Komentarz do Konstytucji RP. Art. 41-45, Difin 2020. Google Scholar
Knypl Z., Ekstradycja jako instytucja prawa międzynarodowego i wewnętrznego, Warszawa 1975. Google Scholar
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Komentarz. Tom II, wyd. II, red. L. Garlicki, M. Zubik, Wydawnictwo Sejmowe 2016 r. Google Scholar
Shearer I. A., Extradition in International Law, Manchester 1971. Google Scholar
Zięba-Załucka H., Problematyka obywatelstwa a prawa obywatelskie w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, „Kwartalnik Prawa Publicznego” 2001, nr 1. Google Scholar
Uniwersytet SWPS
Uniwersytet SWPS
