Land grabbing – wyzwanie dla międzynarodowej ochrony praw człowieka i zrównoważonego środowiska wiejskiego
Piotr Krajewski
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w OlsztynieAbstrakt
Przedmiotem podjętego badania jest przejmowanie przez instytucje dysponujące znacznymi środkami dużych połaci żyznej ziemi pod intensywne uprawy monokultur, któremu towarzyszą inne niepokojące zjawiska. Staje się to poważnym problemem wielu państw, szczególnie tych rozwijających się. Celem niniejszej analizy (głównie w oparciu o stosowne dokumenty rangi międzynarodowej) jest więc przedstawienie problemu, który dotyczy istotnych kwestii prawnomiędzynarodowych i organizacyjnoinstytucjonalnych. Nawiązują one do praw człowieka, własności, egzystencji społeczności lokalnych i rdzennych mieszkańców oraz – co niestety dopiero teraz staje się dostrzegalne – ściśle z nimi powiązanych destrukcyjnych skutków oddziaływania na środowisko. Ich skutki uderzają głównie w środowiska wiejskie. Analiza wskazuje, że istnieje potrzeba organizacyjnego i prawnego wspierania drobnych użytkowników ziemi, tradycyjnych społeczności lokalnych i wiejskich. One to, troszcząc się o siebie, chronią swój dorobek kulturalny i społeczny oraz lokalną bioróżnorodność.
Słowa kluczowe:
prawa człowieka, land grabbing, prawa społeczności lokalnych i wiejskich, prawo do ziemi, zrównoważone użytkowanie ziemiBibliografia
Afrykańska Karta Praw Człowieka i Ludów. Według Komitetu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych ONZ. Google Scholar
CESCR General Comment 7. The right to Adequate Housing (Art.11.1): forced evictions 20/05/97, https://www.refworld.org/docid/47a70799d.html Google Scholar
CESCR General Comment No. 12: The Right to Adequate Food (Art. 11), https://www.refworld.org/pdfid/4538838c11.pdf. Google Scholar
CESCR General Comment No. 12: The Right to Adequate Food (Art. 11), adopted at the Twentieth Session of the Committee on Economic, Social and Cultural Rights, on 12 May 1999, Doc. E/C.12/1999/5, http://www.fao.org/fileadmin/templates/righttofood/documents/RTF_publications/EN/General_Comment_12_EN.pdf (CESCR Uwagi ogólne nr. 12: Prawo do odpowiedniej żywności). Google Scholar
CFS Principles for Responsible Investment in Agriculture and Food Systems (CFS-RAI, 2014), https://www.blw.admin.ch/blw/en/home/international/nachhaltigkeit/responsible-agricultural-investments/cfs-rai-oecd-fao-guidelines.html. Google Scholar
Declaration on the Rights of Indigenous Peoples, https://documents-dds-ny.un.org/doc/UNDOC/GEN/N06/512/07/PDF/N0651207.pdf?OpenElement. Google Scholar
Europejska Karta Społeczna (Dz.U. 1999 nr 8 poz. 67). Google Scholar
FAO, Respecting Free, Prior and Informed Consent, https://www.fao.org/3/i3496e/i3496e.pdf. Google Scholar
FAO, Voluntary Guidelines on the Responsible Governance of Tenure of Land, Fisheries and Forests in the Context of National Food Security (Dobrowolne wytyczne w sprawie odpowiedzialnego zarządzania tytułem własności gruntów, łowisk i lasów w kontekście bezpieczeństwa żywnościowego państw), Rome 2022, https://www.fao.org/3/i2801e/i2801e.pdf. Google Scholar
Global Witness, Last line of defence, https://www.globalwitness.org/en/campaigns/environmental-activists/last-line-defence/. Google Scholar
Guiding Principles on Business and Human rights, https://www.ohchr.org/sites/default/files/documents/publications/guidingprinciplesbusinesshr_en.pdf. Google Scholar
Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych (Dz.U. 2012 poz. 1169). Google Scholar
Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych (1966) (Dz.U. 1977 nr 38 poz. 169). Google Scholar
Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych (1966) (Dz. U. z 1977 r. nr 38, poz. 167). Google Scholar
OECD Guidelines for Multinational Enterprises (2011) OECD Publishing http://dx.doi.org/10.1787/9789264115415-en. Google Scholar
Podstawowe zasady i wytyczne ONZ w sprawie eksmisji i wysiedleń związanych z rozwojem z 2007 r.; Basic Principles and Guidelines on Development-based Evictions and Displacement, https://www.ohchr.org/sites/default/files/Documents/Issues/Housing/Guidelines_en.pdf. Google Scholar
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka (1948). Google Scholar
The OECD Guidelines for Multinational Enterprises Meeting of the Council at Ministerial Level, 2000, https://www.paih.gov.pl/files/?id_plik=205/Wytyczne dla przedsiębiorstw wielonarodowych, ustalonych przez rządy OECD. Google Scholar
Voluntary Guidelines on Responsible Governance of Tenure of Land, Fisheries and Forests (VGGT) https://www.fao.org/3/i2801e/i2801e.pdf. Google Scholar
Wytyczne ONZ dotyczące biznesu i praw człowieka, https://odpowiedzialnybiznes.pl/wp-content/uploads/2014/10/Wytyczne_ONZ-UNGPs_BHR_PL_web_PIHRB.pdf. Google Scholar
Sutor J., Sytuacja prawna nieruchomości dyplomatycznych i konsularnych, „Palestra” 2014, nr 7-8, s. 82-91, https://palestra.pl/pl/czasopismo/wydanie/7-8-2014/artykul/sytuacja-prawna-nieruchomosci-dyplomatycznych-i-konsularnych. Google Scholar
Terminski B., Wysiedlenia inwestycyjne i prawa człowieka: analiza społeczno-prawna, „Revista Europea de Derecho de la Navegación Marítima y Aeronáutica” 2013, nr 30, s. 1-16. https://www.ssoar.info/ssoar/bitstream/handle/document/34185/ssoar-rednma-2013-30-bogumi_terminski-Wysiedlenia_inwestycyjne_i_prawa_czowieka.pdf?sequence=1&isAllowed=y&lnkname=ssoar-rednma-2013-30-bogumi_terminski-Wysiedlenia_inwestycyjne_i_prawa_czowieka.pdf. Google Scholar
Wilkin J., Międzynarodowe uwarunkowania wykorzystania ziemi rolniczej, „Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie”, 2015, nr 15, s. 154-160. Google Scholar
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
