Kwestionowanie prawa do zasiłku macierzyńskiego w świetle naruszenia praw podstawowych przedsiębiorcy
Abstrakt
Celem artykułu jest omówienie występujących od lat kontrowersji dotyczących uprawnień organu rentowego w zakresie możliwości kwestionowana wysokości deklarowanej przez przedsiębiorcę najwyższej podstawy wymiaru składek z tytułu prowadzenia przez niego pozarolniczej działalności. Poruszono problem zmieniającej się linii orzeczniczej SN dotyczącej omawianej kwestii, co wywołuje u ubezpieczonych niepewność w zakresie przysługujących im praw i osłabia zaufanie do organów władzy publicznej. Powyższa kwestia została przeanalizowana w kontekście ciężarnych kobiet, które krótko przed spodziewanym porodem, zakładały i prowadziły jednoosobową działalność gospodarczą, deklarując kwotę od najwyższej, ale dopuszczalnej w świetle ustawy, podstawy wymiaru składek. W konsekwencji po porodzie matka otrzymywała wysoki zasiłek macierzyński. W artykule zwrócono uwagę na główne prawa przedsiębiorców, które mogą zostać naruszone w przypadku nieuprawnionego rozszerzenia kompetencji organu rentowego. Na szczególną uwagę zasługują niedawno wydane wyroki SN z 2.03.2023 r. (II NSNc 107/23, LEX nr 3501383), wyrok SN z 15 czerwca 2023 r. (II NSNc 197/23, LEX nr LEX nr 3570878), wyrok z 22 czerwca 2023 r. (II NSNc 204/23, LEX nr 3575072) oraz uchwała SN z 29.11.2023 r. (III UZP 3/23, LEX nr 3648265)..
Słowa kluczowe:
prawo ubezpieczeń społecznych, prawa podstawowe przedsiębiorcy, przedsiębiorca, ciąża, zasiłek macierzyńskiBibliografia
Antonów K., Kompetencje ZUS w zakresie weryfikacji prowadzenia działalności gospodarczej oraz deklarowanej podstawy wymiaru składek z tego tytułu, PiZP 2021, nr 2. Google Scholar
Bisek-Grąz M., Pilecka G., Praktyka podwyższania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe na krótko przed porodem przez osoby prowadzące działalność gospodarczą, Ubezpieczenia Społeczne. Teoria i praktyka, 2015 nr 3. Google Scholar
Florczak-Wątor M. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, wyd. II, red. P. Tuleja, LEX/el. 2021. Google Scholar
Komierzyńska-Orlińska E. [w:] L. Bielecki, J. Gola, K. Horubski, K. Kokocińska, A. Żywicka, E. Komierzyńska-Orlińska, Komentarz do ustawy - Prawo przedsiębiorców [w:] Konstytucja biznesu. Komentarz, Warszawa 2019, art. 2. Google Scholar
Kozieł G., Prawo przedsiębiorców. Przepisy wprowadzające do Konstytucji Biznesu. Komentarz, kom. do art. 10, legalis/el/2019. Google Scholar
Kruszewski A. K. [w:] Prawo przedsiębiorców. Komentarz, red. A. Pietrzak, Warszawa 2019. Google Scholar
Kumor-Jezierska E., Glosa do wyroku Sądu Najwyższego - Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 3 września 2020 r., II UK 367/18, Orzecznictwo Sądów Polskich 2022, nr 7-8. Google Scholar
Macudziński M., Działalność gospodarcza i ochrona praw przedsiębiorców w świetle regulacji Konstytucji biznesu, Studia Administracji i Bezpieczeństwa, 2020, nr 8. Google Scholar
Powałowski A., Komentarz do ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, LEX 2007. Google Scholar
Rylski M., Pozorność nawiązania stosunku pracy z kobietą w ciąży a prawo do krótkoterminowych świadczeń z ubezpieczenia społecznego, PiZS 2023, nr 1. Google Scholar
Rylski M., Pozorność nawiązania stosunku pracy z kobietą w ciąży a prawo do krótkoterminowych świadczeń z ubezpieczenia społecznego, PiZS 2023, nr 2. Google Scholar
Sadlik R., Faktyczne prowadzenie działalności gospodarczej jako podstawa podlegania ubezpieczeniom społecznym, Monitor Prawa Pracy 2015, nr 1. Google Scholar
Siemieniak P., Rembiasz M., Work life balance w życiu kobiet - obecnych i potencjalnych przedsiębiorców, Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Organizacja i Zarządzanie, 2018, nr 76. Google Scholar
Sobczyk A., Prawo dziecka do opieki rodziców jako uzasadnienie dla urlopu i zasiłku macierzyńskiego, PiZS 2015, nr 9. Google Scholar
Ślebzak K., Zieliński M., Kontrola przez ZUS prowadzonej działalności gospodarczej w kontekście weryfikacji podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz wysokości świadczeń z tego tytułu (w świetle najnowszego orzecznictwa SN), PiZS 2020, nr 11. Google Scholar
Tracz P. [w:] Prawo przedsiębiorców. Komentarz, red. A. Pietrzak, Warszawa 2019. Google Scholar
CBOS, Raport Postawy prokreacyjne kobiet, styczeń 2023. Google Scholar
GUS, Sytuacja demograficzna Polski do 2021 r., Warszawa 2022. Google Scholar
Raport z badania Global Entrepreneurship Monitor Polska 2022, Warszawa 2022, https://www.parp.gov.pl/component/publications/publication/gem-polska-2022-raport-z-badania-przedsiebiorczosci, dostęp: 31.03.2023. Google Scholar
Rządowy projekt ustawy – Prawo przedsiębiorców, VIII kadencja, druk sejm. nr 2051, s. 35. Google Scholar
