Legal understanding of the emergence and termination of freedom of will
Viktor Savchenko
Kauno Kolegija, Higher Education Institution, Lithuaniahttps://orcid.org/0000-0001-7104-3559
Abstrakt
Wolna wola jest istotną ideą prawną, która determinuje charakter stosunków prawnych. Wolna wola ma szczególne znaczenie dla prawa prywatnego, ponieważ kształtuje mechanizmy zawierania umów, wykonywania zobowiązań, zakres zdolności cywilnoprawnej, przestrzeganie zasad dyskrecji, dobrowolności, uczciwości itp. Celem artykułu jest określenie dynamiki swobody woli oraz prawne uzasadnienie momentu jej powstania i ustania. Zakres wolnej woli jest dynamiczny; powstaje w momencie narodzin i zmienia się przez całe życie. Zakres wolnej woli jest związany z dwoma głównymi kryteriami: poziomem inteligencji i zakresem zdolności cywilnej. Małoletnie dzieci, osoby o ograniczonej zdolności do czynności prawnych i osoby ubezwłasnowolnione mają najniższy poziom wolnej woli. Zakres wolnej woli może również różnić się w ramach określonej zdolności cywilnej. Wolna wola może być tymczasowo zawieszona, gdy ktoś jest nieświadomy swoich działań. Całkowita, nieodwracalna utrata wolnej woli następuje jedynie w przypadku śmierci. Od tego momentu dana osoba przestaje być stroną stosunków prawnych i osobą prawną.
Słowa kluczowe:
prawo cywilne, wolność woli, zdolność cywilna, autonomia woli, osobowość prawna, osoba prawnaBibliografia
Sartre J. P., Being and nothingness: an essay in phenomenological ontology, Washington Square Press, NY 2021, 928 p. Google Scholar
Myers D. G., Determined and free, [in:] Are We Free? Psychology and Free Wil, John Baer (ed.), James C. Kaufman (ed.), Roy F. Baumeister (ed.), New York, Oxford University 2008, p. 32–42. Google Scholar
Savchenko V., Legal nature of freedom of will: fundamental ideas and definition, “ScienceRise: Juridical Science” 2023, nr 3(25), p. 9, https://doi.org/10.15587/2523-4153.2023.286533. Google Scholar
Bryson J. J., Diamantis M. E., Grant T. D., Of, for, and by the people: the legal lacuna of synthetic persons, “Artif Intell Law” 2017, nr 25, p. 273–291. Google Scholar
Kurki V. A., A Theory of Legal Personhood (Oxford Legal Philosophy), Oxford University Press, Oxford 2019, 242 p., https://doi.org/10.1093/oso/9780198844037.001.0001. Google Scholar
Kodeks cywilny Polska Dz.U.2023.1610 Google Scholar
Lietuvos Respublikos civilinio kodekso, VIII-1864, 18.07.2000. Google Scholar
Civil Code of Ukraine, № 435-IV, 16.01.2003. Google Scholar
Paton v British Pregnancy Advisory Service Trustees [1979] QB 276 Google Scholar
Wicks E., The Right to Life and Conflicting Interests, Oxford University Press, Oxford 2010, 278 p., https://doi.org/10.1093/oso/9780198844037.001.0001 Google Scholar
Alghrani A., Brazier M., What is it? Whose it? Re-positioning the Foetus in the Context of Research?, “Cambridge Law Journal” 2011, nr 70, p. 52 Google Scholar
Romanis E. C., Challenging the ‘Born Alive’ Threshold: Fetal Surgery, Artificial Wombs, and the English Approach to Legal Personhood, “Medical Law Review” 2020, nr 28 (1), p. 93–123, https://doi.org/10.1093/medlaw/fwz014 Google Scholar
Borsani E., Vedova A. M. D., Rezzani R., Rodella L. F., Cristini C., Correlation between human nervous system development and acquisition of fetal skills: An overview, “Brain and Development” 2019, nr 41 (3), p. 225–233. https://doi.org/10.1016/j.braindev.2018.10.009 Google Scholar
Average IQ by age. Iq-tests. https://iq-tests.org/average-age-by-iq.html Google Scholar
U.S. Copyright Office (3d ed. 2021). Compendium of U.S. Copyright Office Practices § 101. Chapter 300: Copyrightable Authorship: What Can Be Registered Google Scholar
Rinkimų kodeksas Lietuvos Respublikos, nr. XIV-1381, 19.08.2022 Google Scholar
Kodeks wyborczy Dz. U. 2011 Nr 21 poz. 112 Google Scholar
United Nations. (2006). Convention on the Rights of Persons with Disabilities. Treaty Series, 2515, 3. Google Scholar
Dinerstein R., Implementing Legal Capacity Under Article 12 of the UN Convention on the Rights of Persons with Disabilities: The Difficult Road from Guardianship to Supported Decision-Making, “Human Rights Brief” 2012, nr 2, 11 p. Google Scholar
Kauno Kolegija, Higher Education Institution, Lithuania
https://orcid.org/0000-0001-7104-3559
