Arbitraż sporów rodzinnych


Abstrakt

Idea arbitrażu, czyli odformalizowanego i opartego w pełni na autonomii woli stron, sądownictwa prywatnego, wydaje się prima facie nie do pogodzenia z koncepcją wyłączności państwa w zakresie sprawowania wymiaru sprawiedliwości w jakże specyficznych w swej naturze sporach rodzinnych. Uważa się bowiem, że z uwagi na potrzebę zabezpieczenia interesu publicznego (wyrażającego się między innymi w regule ochrony dobra dziecka), jedynie sąd państwowy jest organem uprawnionym do realizowania funkcji ochronnych na gruncie takich stosunków prawnych, jakimi są stosunki rodzinne. Jednakże ustawodawca, w odpowiedzi na ogólnoświatowe tendencje, dostrzegł potrzebę poszerzenia katalog sporów kwalifikujących się do arbitrażu. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie problematyki zdatności arbitrażowej sporów rodzinnych, poprzez przeanalizowanie poszczególnych kategorii sporów o charakterze rodzinnym z punktu widzenia – stanowiących przedmiot art. 1157 k.p.c. - kryteriów umożliwiających poddanie sporu pod rozstrzygnięcie sądu polubownego. Poczynione w ten sposób ustalenia prowadzą do wniosku, że arbitraż w niemajątkowych sprawach rodzinnych jest, co do zasady, niedopuszczalny, zaś katalog - zdatnych arbitrażowo spraw rodzinnych – o charakterze majątkowych uległ ostatnimi czasy poszerzeniu (wskutek nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego z 2019 r., ucinającej spór w kwestii zdatności ugodowej sporu dotyczącego praw majątkowych, jako przesłanki jego zdatności arbitrażowej).


Słowa kluczowe:

zdatność arbitrażowa sporu, sprawy rodzinne, sąd polubowny, prawa majątkowe, prawa niemajątkowe


Andrzejewski M., [w:] H. Dolecki, T. Sokołowski (red.), Kodeks rodzinny i opiekuńczy.   Google Scholar

Komentarz, wyd. drugie, Lex/el 2013, Lex nr 86542.   Google Scholar

Błaszczak Ł., Sąd polubowny a sąd powszechny – określenie wzajemnych relacji w świetle przepisów kodeksu postępowania cywilnego, „Ius et Administratio” 2006, zeszyt   Google Scholar

specjalny.   Google Scholar

Błaszczak Ł., Ludwik M., Sądownictwo polubowne (arbitraż), Warszawa 2007.   Google Scholar

Dalka S., Sądownictwo polubowne w PRL, Warszawa 1987.   Google Scholar

Deryng A., Miejsce sądownictwa polubownego a wymiar sprawiedliwości w świetle zasad konstytucyjnych, „ADR. Arbitraż i Mediacja” 2008, nr 3   Google Scholar

Ereciński T., Bariery w stosowaniu mediacji i arbitrażu, [w:] P. Pogonowski, P. Cioch,E. Gapska, J. Nowińska (red.), Współczesne przemiany postępowania cywilnego,Warszawa 2010.   Google Scholar

Ereciński T., [w:] T. Ereciński (red.) Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, część pierwsza: Postępowanie rozpoznawcze, część druga: Postępowanie zabezpieczające, t. 2, Warszawa 2006.   Google Scholar

Erecińsk T., Weitz K., Sąd arbitrażowy, Warszawa 2008.   Google Scholar

Franusz A., Charakter prawny ugody sądowej oraz skutki prawne jej zawarcia, „Studia Prawnoustrojowe” 2014, nr 24.   Google Scholar

Franusz A., Zdatność arbitrażowa sporów w świetle art. 1157 KPC, „ADR. Arbitraż i Mediacja” 2014, nr 3.   Google Scholar

Goettel M., [w:] M. Goettel (red.), Prawo cywilne. Zarys wykładu, Kraków 2006.   Google Scholar

Goettel M., Umowy w prawie rodzinnym – zarys koncepcji, [w:] M. Pazdan, W. Popiołek, E. Rott-Pietrzyk, K. Kołębiowski, Zarząd majątkiem wspólnym małżonków, Warszawa 2012.   Google Scholar

Gójska A., Huryn V., Mediacja w rozwiązywaniu konfliktów rodzinnych, Warszawa 2007.   Google Scholar

Holewińska-Łapińska E., Społeczne aspekty stosowania „zasady” integralności wyroku rozwodowego, „Zeszyty Prawne UKSW” 2005, nr 5.2.   Google Scholar

Ignatowicz J., Nazar M., Prawo rodzinne, Warszawa 2010.   Google Scholar

Jarocha A., Powództwo o stwierdzenie nieważności uchwały wspólników spółki kapitałowej, Toruń 2010.   Google Scholar

Łaszczuk M., Szpara J., Postępowania postarbitrażowe. Uchylenie wyroku sądu arbitrażowego, [w:] A. Szumański (red.), System prawa handlowego, t. 8, Arbitraż handlowy, Warszawa 2010.   Google Scholar

Łukasiewicz J., Olszewski J., Aksjologiczne i prawne ograniczenia w korzystaniu z sądownictwa polubownego, [w:] J. Olszewski (red.), Arbitraż i mediacja. Aktualne problemy teorii i praktyki funkcjonowania sądów polubownych i ośrodków mediacyjnych, Materiały konferencyjne (Nałęczów Zdrój 8–10.05.2009 r.), Rzeszów 2009.   Google Scholar

Monkiewicz A., Problematyka skargo o uchylenie wyroku sądu polubownego, „Radca Prawny” 2001, nr 6.   Google Scholar

Monkiewicz A., Zapis na sąd polubowny, „Radca Prawny” 2001, nr 5.   Google Scholar

Poczobut J., Zagadnienia kolizyjnoprawne w międzynarodowym arbitrażu handlowym, [w:] A. Szumański (red.), System prawa handlowego, t. 8, Arbitraż handlowy, Warszawa 2010.   Google Scholar

Pyziak-Szafnicka M., [w:] M. Panowicz-Lipska (red.) Prawo zobowiązań – część szczegółowa. System Prawa rywatnego. Tom 8, Warszawa 2011.   Google Scholar

Pyziak-Szafnicka M., [w:] M. Safjan (red.), Prawo cywilne – część ogólna. System Prawa Prywatnego. Tom 1, Warszawa 2007.   Google Scholar

Rajski J., Zagadnienie poufności w arbitrażu handlowym, „Przegląd Prawa Handlowego” 2001, nr 6.   Google Scholar

Siedlecki W., Zarys postępowania cywilnego, Warszawa 1968.   Google Scholar

Sobkowski J., Stosowanie prawa materialnego w sądownictwie polubownym według kodeksu postępowania cywilnego i Regulaminu Kolegium Arbitrów przy Polskiej Izbie Handlu Zagranicznego, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1980, z. 3.   Google Scholar

Szpunar M., Europeizacja prawa prywatnego, t. 1, Warszawa 2008.   Google Scholar

Szpunar A., Z problematyki ugody w prawie cywilnym, „Przegląd Sądowy” 1995, nr 9.   Google Scholar

Szumański A., Pojęcie, rodzaje i charakter prawny arbitrażu handlowego, [w:] A. Szumański (red.), System prawa handlowego, t. 8, Arbitraż handlowy, Warszawa 2010.   Google Scholar

Tomaszewski M., W poszukiwaniu skutecznej klauzuli arbitrażowej dla sporów korporacyjnych, „Biuletyn Arbitrażowy” 2010, nr 2(14).   Google Scholar

Torbus A., Sądownictwo polubowne w systemie postępowania cywilnego (wybrane zagadnienia), „ADR. Arbitraż i Mediacja” 2008, nr 2.   Google Scholar

Weitz K., [w:] T. Ereciński (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Międzynarodowe postępowanie cywilne. Sąd polubowny (arbitrażowy), Warszawa 2012.   Google Scholar

Wiśniewski A.W., Klauzula porządku publicznego jako podstawa uchylenia wyroku sądu arbitrażowego (ze szczególnym uwzględnieniem stosunków krajowego obrotu gospodarczego), „ADR. Arbitraż i Mediacja” 2009, nr 2.   Google Scholar

Wiśniewski A.W., Zdolność i zdatność arbitrażowa, [w:] A. Szumański (red.), System prawa handlowego, t. 8, Arbitraż handlowy, Warszawa 2010.   Google Scholar

Zedler F., Postępowanie polubowne w sporcie, [w:] A. Szwarc (red.), Ustawa o sporcie, „Sport i Prawo” 2011, nr 13.   Google Scholar

Zegadło R., Mediacja w sprawach rodzinnych i opiekuńczych, „Rodzina i Prawo” 2006, nr 1.   Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2021-03-31

Cited By /
Share

Franusz, A. (2021). Arbitraż sporów rodzinnych. Studia Prawnoustrojowe, (51). https://doi.org/10.31648/sp.6390