Status prawny uzdrowiska jako determinanta szczególnego i odrębnego reżimu planistycznego w gminie uzdrowiskowej – zagadnienia wybrane
Abstrakt
Uzdrowisko jest wydzielonym obszarem – lub jego częścią – gminy uzdrowiskowej, na terenie którego prowadzone jest lecznictwo uzdrowiskowe. W celu wykorzystania i ochrony znajdujących się na tym obszarze naturalnych surowców leczniczych, spełniających określone ustawowo warunki, charakteryzuje się on szczególnym charakterem prawnym. Jednymi z prawnych determinant ochronnego reżimu uzdrowiska są niewątpliwie odrębności planistyczne. Wiążą się one bowiem z kształtowaniem specyficznego i odrębnego porządku prawnego na tym obszarze, który nie występuje w typowej gminie. Polega na tworzeniu swoistych stref ochronnych, nazwanych przez ustawodawcę jako strefy ochrony uzdrowiskowej z ich podziałem na A, B i C, które służą ochronie środowiska i ważnej z punktu widzenia prowadzonego lecznictwa uzdrowiskowego, ochronie zdrowia. Strefy te to wydzielony obszar, na którym ustanawiane są przepisy kształtujące zasady korzystania z tych terenów i sposoby określonego zachowania się w nich poprzez ustanowienie licznych zakazów i nakazów dla różnych grup adresatów. Ich tworzenie jest natomiast jedną z metod kształtowania i gospodarowania przestrzenią gminy uzdrowiskowej. Dodatkowo ustawodawca nałożył na te podmioty obowiązek sporządzenia i uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla strefy A, co pozwala stwierdzić, że to status prawny uzdrowiska determinuje odrębny i szczególny reżim inwestycyjno-budowlany na tym obszarze. Celem artykułu jest analiza i ocena regulacji prawnych dotyczących dwóch instytucji służących zachowaniu funkcji leczniczej uzdrowiska jakimi są: strefy ochrony uzdrowiskowej i miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla strefy A. W opracowaniu posłużono się metodą dogmatyczno-prawną i zaprezentowano szeroki wybór literatury i orzecznictwa.
Słowa kluczowe:
prawo administracyjne, gmina uzdrowiskowa, uzdrowisko, odrębny reżim prawny, strefy ochrony uzdrowiskowej, miejscowy plan zagospodarowania przestrzennegoBibliografia
Boć J., Obszar specjalny, [w:] Prawniczy słownik wyrazów trudnych, J. Boć (red.), Wrocław 2005. Google Scholar
Bończak-Kucharczyk E., Ustawa o gospodarce nieruchomościami. Komentarz, Warszawa 2014. Google Scholar
Brzezińska-Rawa A., Brzezicki T., Materialnoprawne przesłanki wydania decyzji o warunkach zabudowy, [w:] Aspekty prawne planowania i zagospodarowania przestrzennego, W. Szwajdler (red.), Warszawa 2013. Google Scholar
Buliński K., Realizacja inwestycji budowlanej na obszarze ochrony uzdrowiskowej, Czasopisma C.H. Beck „Nieruchomości” 2011, nr 9. Google Scholar
Cherka M., Grecki W., Samowola budowlana w polskim prawie budowlanym, LEX 2013. Google Scholar
Fogel A., Uwarunkowania prawnoustrojowe ochrony i kształtowania krajobrazu, „Samorząd Terytorialny” 2014, nr 12. Google Scholar
Golba J., Gospodarka przestrzenna w uzdrowiskach i wielofunkcyjność uzdrowisk największym wyzwaniem dla samorządów, [w:] Innowacyjne kierunki rozwoju turystyki uzdrowiskowej i lecznictwa uzdrowiskowego, XVIII Kongres Uzdrowisk Polskich, Muszyna 4-6 czerwca 2009 r. Google Scholar
Gonda-Soroczyńska E., Nietypowe połączenie funkcji uzdrowiskowej z funkcją przemysłową na przykładzie uzdrowiska Ustroń, Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich” 2013, nr 3/II, Polska Akademia Nauk, oddział w Krakowie. Google Scholar
Jankowska P., Administracyjnoprawne ograniczenia w strefach ochrony uzdrowiskowej, „Studia Prawa Publicznego” 2014, nr 4(8). Google Scholar
Jankowska P., Komentarz do art. 38a, Ustawa o lecznictwie uzdrowiskowym, [w:] Ustawy samorządowe. Komentarz, S. Gajewski, A. Jakubowski (red.), Warszawa 2018. Google Scholar
Jankowska P., Kształtowanie ładu przestrzennego w gminie uzdrowiskowej, [w:] Materialne prawo administracyjne, Z. Janku (red.), cz. 3, Poznań 2009. Google Scholar
Jaworski J., Prusaczyk A., Tułodziecki A., Wolanin M., Ustawa o gospodarce nieruchomościami. Komentarz, Warszawa 2017. Google Scholar
Kaszubowski K., Glosa do wyroku NSA z dnia 7 lipca 2010 r., II OSK 1073/09. Uchwalenie planu zagospodarowania przestrzennego, „Gdańskie Studia Prawnicze – Przegląd Orzecznictwa” 2011, nr 4. Google Scholar
Klat-Górska E., Inwestycje budowlane w gminach uzdrowiskowych w świetle ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, „Nowe Zeszyty Samorządowe” – Opinie prawne 2007, nr 3. Google Scholar
Kontrola NIK, Spełnianie wymogów określonych dla uzdrowisk, (P/16/091), Nr ewid.179/2016/P/16/091/LSZ, LSZ.430.003.2016. Google Scholar
Kosicki A., Plucińska-Filipowicz A., Lokalizacja wielkopowierzchniowych obiektów handlowych, „Samorząd Terytorialny” 2013, nr 7-8. Google Scholar
Kulesza M., Administracyjnoprawne uwarunkowania polityki przestrzennej, Warszawa 1987. Google Scholar
Leoński Z., Materialne prawo administracyjne, Warszawa 2005. Google Scholar
Leoński Z., Szewczyk M., Kruś M., Prawo zagospodarowania przestrzeni, Warszawa 2012. Google Scholar
Lizak A., Ustawowe ograniczenia obowiązujące w strefach ochrony uzdrowiskowej. Wybrane zagadnienia, „Studenckie Zeszyty Naukowe” 2016 vol. XIX, nr 30. Google Scholar
Niewiadomski Z., Planowanie przestrzenne. Zarys systemu, Warszawa 2003. Google Scholar
Niewiadomski Z., Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Komentarz, Warszawa 2019. Google Scholar
Reśko D., Wołowiec T., Plan zagospodarowania przestrzennego jako instrument planowania przestrzennego, „Finanse Komunalne” 2014, nr 9. Google Scholar
Słownik języka polskiego, red. M. Szymczak, t. 3, Warszawa 1981. Google Scholar
Stanek L., Strefy ochronne, kontrolowane i ograniczonego użytkowania w opracowaniach planistycznych gmin, „Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich” 2011, nr 1, Polska Akademia Nauk, oddział w Krakowie. Google Scholar
Stelmasiak J., Instytucja obszaru specjalnego w materialnym prawie administracyjnym na przykładzie obszarów specjalnych o charakterze ekologicznym, [w:] Prawo administracyjne materialne, System Prawa Administracyjnego, R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel (red.), t. 7, wyd. 2, Warszawa 2017. Google Scholar
Stelmasiak J., Instytucja strefy ochronnej jako prawny środek ochrony środowiska, Lublin 1986. Google Scholar
Szlachetko J.H., Partycypacja społeczna w lokalnej polityce przestrzennej, Warszawa 2017. Google Scholar
Ura E., Prawo administracyjne, Warszawa 2010. Google Scholar
Wasilewski A., Obszar górniczy. Zagadnienia prawne, Warszawa 1969. Google Scholar
Wolanin M., Podziały, scalenia i rozgraniczenia nieruchomości oraz procedury ewidencyjne, Wyd. 5, Warszawa 2023. Google Scholar
Zacharczuk P., Obszary specjalne w polskim materialnym prawie administracyjnym, Warszawa 2017. Google Scholar
