Koncepcje nauki administracji w polskiej myśli administracyjnej XIX wieku oraz ich wpływ na jej współczesne ujęcie
Abstrakt
Polska nauka administracji rozwijała się w XIX w., szczególnie w jego drugiej połowie, co było zasługą inspiracji koncepcjami niemieckich i francuskich uczonych. Przede wszystkim warto wskazać na poglądy A. Okolskiego, J.B. Oczapowskiego oraz F. Kasparka oraz T. Pilata, którzy jako pierwsi w nauce polskiej wyodrębnili zarówno pojęcie nauki prawa administracyjnego, jak i nauki administracji. W ich dorobku można odnaleźć zarówno prawnicze, jak i nieprawnicze ujęcia nauki administracji. Celem artykułu jest wskazanie wpływu głoszonych wtedy poglądów na koncepcje późniejszych i obecnych uczonych. Należy uznać, że omawiane poglądy wpisują się w klasyczne ujęcie nauki administracji, podzielane również współcześnie przez niektórych uczonych. Warto zauważyć, że samo pojęcie nauki administracji jest obecnie różnie rozumowane, dlatego przypomnienie tego dziewiętnastowiecznego ujęcia wydaje się być niezwykle istotne.
Słowa kluczowe:
prawo administracyjne, nauka administracji, Józef Bohdan Oczapowski, Antoni Okolski, Franciszek Kasparek, Tadeusz PilatBibliografia
Błaś A., Studia z nauki administracji i prawa administracyjnego, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Seria Prawo” 1998, nr 263. Google Scholar
Dobkowski J., W obronie nauki administracji, „Prawo i więź” 2022, Nr 1 (39). Google Scholar
Franciszek Kasparek, s. 2–3, https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/23634/szlachta_franciszek_ksawery_kasparek_2015.pdf?sequence=1&isAllowed=y (dostęp: 22.09.2023 r.). Google Scholar
Izdebski J., Metody badawcze nauk administracyjnych, [w:] Współzależność dyscyplin badawczych w sferze administracji publicznej, S. Wrzosek, M. Domagała, T. Stanisławski i in (red.)., Warszawa 2010. Google Scholar
Jeżewski J., Nauka administracji w pracach Tadeusza Bigo i Franciszka Longschams de Berier, [w:] Księga z okazji 35-lecia Instytutu Nauk Administracyjnych Uniwersytetu Wrocławskiego, J. Boć (red.), Wrocław 2007 Google Scholar
Jeżewski J., Administracja publiczna jako przedmiot badań [w:] Nauka administracji, J. Boć (red.), Wrocław 2013. Google Scholar
Kacprzak P., Geneza, rozwój i nauka prawa administracyjnego w Polsce, PWSZ IPiA Studia Lubuskie 2009, t. V. Google Scholar
Kasparek F., Podręcznik z Prawo polityczne ogólne z uwzględnieniem austriackiego razem ze wstępna nauką o państwie, tom I i II, Kraków 1877, 1881. Google Scholar
Kieniewicz S., Zamknięcie okresu powstań narodowych [w:] Historia Polski, t. 2, 1764–1864, red. T. Manteuffel, Warszawa 1959. Google Scholar
Longchamps F., Założenia nauki administracji, Wrocław 1991. Google Scholar
Langrod J.S., Instytucje prawa administracyjnego. Zarys części ogólnej, reprint, Kraków 2003. Google Scholar
Leśniodorski B., Sobociński W., Sawicki J., Studia z dziejów Wydziału Prawa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1963. Google Scholar
Malec J., Studia z dziejów administracji nowożytnej, Kraków 2023. Google Scholar
Mielczarek-Mikołajów J., Pojęcie nauki administracji u przedstawicieli polskiej myśli administracyjnej w II połowie XIX wieku, „Wrocławskie Studia Erazmiańskie” 2014/8. Google Scholar
Motow I., Ponadczasowość inicjatyw reformatorskich Fryderyka Skarbka w resocjalizacji, Prace naukowe Akademii im Jana Długosza w Częstochowie 2016, t. XXV . Google Scholar
Niżnik-Dobosz I., Dobosz P., Pilat T., Wstęp merytoryczny, [w;] Nauka administracji, (opracowanie merytoryczne oraz wstęp merytoryczny I. Niżnik Dobosz, P. Dobosz), Kraków 2023 s. 11-12. Google Scholar
Ochendowski E., Pierwszy podręcznik prawa administracyjnego w stulecie wydania podręcznika Antoniego Okolskiego, „Organizacja – Metody – Technika” 1981/1. Google Scholar
Oczapowski J.B., Policyści zeszłego wieku i nowożytna nauka administracji. Przyczynki do dziejów tej nauki, Warszawa 1882. Google Scholar
Okolski A., Wykład prawa administracyjnego oraz prawa administracyjnego obowiązującego w królestwie polskim, Warszawa t. 1 – 1880, t. 2 – 1882, t. 3 – 1884 Google Scholar
Pilat T., Nauka administracji, (opracowanie merytoryczne oraz wstęp merytoryczny I. Niżnik Dobosz, P. Dobosz), Kraków 2023. Google Scholar
Pilat T., Reprint Nauka administracyi według wykładów T. Pilata, Lwów 1880, [w:] T. Pilat, Nauka administracji, (opracowanie merytoryczne oraz wstęp merytoryczny I. Niżnik Dobosz, P. Dobosz), Kraków 2023, s. 10-11. Google Scholar
Pol K., Poczet prawników polskich, Warszawa 2000. Google Scholar
Pol K., Antoni Okolski, „Samorząd Terytorialny” 2000/7–8. Google Scholar
Skarbek F., Gospodarstwo narodowe zastosowane, czyli nauka administracji, Warszawa 1821. Google Scholar
Skubała-Tokarska Z., Tokarski Z., Uniwersytety w Polsce: rys historyczny, Warszawa 1972. Google Scholar
Służewski J., Zarys nauki administracji, Warszawa 1978. Google Scholar
Smyk G., Początki polskiej szkoły prawa administracyjnego, „Studia Iuridica Lublinensia” 2013/19. Google Scholar
Sobociński W., Wydział Prawa w Uniwersytecie Warszawskim 1816–1830 i Szkole Głównej [w:] B. Leśniodorski, W. Sobociński, J. Sawicki, Studia z dziejów Wydziału Prawa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1963. Google Scholar
Szadok-Bratuń A., Okres narodzin polskiej nauki prawa administracyjnego [w:] Prawo administracyjne, J. Boć (red.), Wrocław 2007. Google Scholar
Szlachta B., Franciszek Ksawery Kasparek (1844–1903) [w:] Uniwersytet Jagielloński. Złota Księga Wydziału Prawa i Administracji, J. Stelmach, W. Uruszczak (red.), Kraków 2000. Google Scholar
Szczepański J., Sora M., Fryderyk Florian Skarbek, Biblioteka Edukacyjna Centrum Pieniądza NBP. Biografie, Warszawa 2022. Google Scholar
Szreniawski, Wstęp do nauki administracji, Lubin 2004. Google Scholar
Wielka powszechna encyklopedia ilustrowana, A. Brückner (red.), seria II, t. V–VI Google Scholar
Witkowski W., Historia administracji w Polsce 1764–1989, Warszawa 2007 Google Scholar
Wrzosek S., System administracja publiczna. Systemowe determinanty nauki administracji, Lublin 2008 Google Scholar
Wrzosek S., Związki nauki administracji z innymi dyscyplinami wiedzy, [w:] Administracja publiczna pod rządami prawa. Księga pamiątkowa z okazji 70-lecia urodzin prof. dra hab. Adama Błasia, J. Korczak (red.), Wrocław 2016. Google Scholar
