Osoba podejrzana w polskim procesie karnym, czyli gdy niepewność jest gorsza od najgorszej prawdy. Analiza zagadnienia w świetle dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1919 oraz w ujęciu wiktymologicznym
Abstrakt
Każdy podmiot występujący w procesie karnym pełni w nim określoną rolę. Rola ta wiąże się z koniecznością poddania się pewnym obowiązkom. W związku z tym ustawodawca musi wprowadzić do systemu prawnego odpowiednie mechanizmy, które zabezpieczą prawa danego uczestnika procesu. Celem niniejszej publikacji jest zweryfikowanie hipotezy, jakoby w przypadku osoby podejrzanej polski ustawodawca nie zapewnił temu podmiotowi adekwatnej ochrony jego praw. Mimo iż z występowanie w tym charakterze wiąże się z ponoszeniem dużych konsekwencji zarówno prawnych, jak i społecznych, wydaje się, iż prawodawca nie dostosował przepisów do roli, jaką wskazany podmiot odgrywa. W ramach publikacji podjęto się próby zbadania, jak kształtuje się w polskim systemie prawnym pozycja procesowa osoby podejrzanej oraz jakie w tym zakresie unormowania przewidziano we wtórnym prawie Unii Europejskiej. Z przeprowadzonej analizy wypływa wniosek, iż polski ustawodawca w minimalnym zakresie implementował do systemu prawnego Rzeczypospolitej Polskiej postanowienia dyrektyw unijnych, przez co osoba podejrzana nie jest chroniona w wystarczającym zakresie, co może w konsekwencji prowadzić nawet może do jej wiktymizacji
Słowa kluczowe:
prawo Unii Europejskiej, proces karny, osoba podejrzana, prawo do obrony, wiktymologiaBibliografia
Baj A., Czy osoba podejrzana jest stroną postępowania przygotowawczego?, „Prokuratura i Prawo” 2016, nr 10. Google Scholar
Boratyńska K. T., Czarnecki P., Koper R., Komentarz do art. 245, [w:] A. Sakowicz (red.), Kodeks Postępowania Karnego. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2020. Google Scholar
Dudka K., Paluszkiewicz H., Postępowanie karne, Wolters Kluwer, Warszawa 2015. Google Scholar
Florek L., Zieliński T., Komentarz do art. 52, [w:] L. Florek (red.), Kodeks pracy. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2017. Google Scholar
Klamczyńska A., Ostropolski T., Prawo do adwokata w dyrektywie 2013/48/UE – tło europejskie i implikacje dla polskiego ustawodawcy, „Białostockie Studia Prawnicze” 2014, nr 15. Google Scholar
Kłak C. P., „Osoba podejrzana” oraz „potencjalnie podejrzana” w polskim procesie karnym a zasada nemo se ipsum accusare tenetur, „Ius Novum” 2012, nr 4. Google Scholar
Koncewicz T.T., Podolska A., Dostęp do adwokata w postępowaniu karnym. O standardach i kontekście europejskim, „Palestra” 2017, nr 9. Google Scholar
Koper R., Podmiotowe i przedmiotowe granice stosowania podsłuchu w procesie karnym, „Ius Novum” 2019, nr 1 Google Scholar
Kulesza C., Rola pokrzywdzonego w procesie karnym w świetle ustawodawstwa i praktyki wybranych krajów zachodnich, Temida 2, Białystok 1995. Google Scholar
Kulesza C., Efektywna obrona w postępowaniu przygotowawczym a favor procuratori,„Prokuratura i Prawo” 2007, nr 4. Google Scholar
Kulesza C., Od obrony formalnej do obrony realnej? Nowa rola obrońcy w projekcie reformy procedury karnej?, [w:] A. Błachnio-Parzych, J. Jakubowska-Hara, J. Kosonoga, H. Kuczyńska (red.), Problemy wymiaru sprawiedliwości karnej. Księga jubileuszowa prof. J. Skupińskiego, Warszawa 2013. Google Scholar
Kulesza C., Starzyński P., Postępowanie karne, C.H. Beck, Warszawa 2020. Google Scholar
Marszał K., Proces karny. Zagadnienia ogólne, Volument, Katowice 2008. Google Scholar
Murzynowski A., Faktycznie podejrzany w postępowaniu przygotowawczym, „Palestra 1971, nr 15/10(166). Google Scholar
Pawelec K. J., Obrońca i pełnomocnik w postępowaniu przygotowawczym w sprawach o wypadki drogowe. Zagadnienia wybrane, „Przegląd Sądowy”, lipiec–sierpień 2016. Google Scholar
Stefański R. A., Pełnomocnik w procesie karnym, „Prokuratura i Prawo” 2007, nr 2. Google Scholar
Szewczyk M., Wojtaszczyk A., Zontek W., Komentarz do art. 234, [w:] W. Wróbel (red.),Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Część II. Komentarz do art. art. 212–277d,Wolters Kluwer, Warszawa 2017. Google Scholar
Wąsek-Wiaderek M., Dostęp do adwokata na wczesnym etapie postępowania karnego w prawie Unii Europejskiej, „Europejski Przegląd Sądowy”, styczeń 2019. Google Scholar
Witkowska K., Gwarancje zatrzymanego, „Prokuratura i Prawo” 2011, nr 9. Google Scholar
Wróbel P., Prawo do obrony osoby podejrzanej w polskim procesie karnym, „Zeszyt Studencki Kół Naukowych Wydziału Prawa i Administracji UAM” 2017, nr 7. Google Scholar
