Społeczna perspektywa oceny organów samorządu terytorialnego - zagadnienia wybrane
Barbara Jaworska-Dębska
Uniwersytet ŁódzkiAbstrakt
Reaktywacji i funkcjonowaniu samorządu terytorialnego w Polsce towarzyszy proces budowy i umacniania się społeczeństwa obywatelskiego. Obiektem kontroli społecznej jest również samorząd terytorialny, jego organy ale również radni i pracownicy samorządowi. W naszym porządku prawnym istnieje wciąż rozbudowywany katalog instrumentów tej kontroli mających zastosowanie jedynie do samorządu terytorialnego. Stanowi on instytucjonalne (posiadające wyraźne umocowanie normatywne) formy kontroli społecznej wobec samorządu. Jednakże cechą kontroli społecznej jest też posługiwanie się pozainstytucjonalnymi formami, wśród których szczególne miejsce zajmuje opinia społeczna. Choć to kontrola pozaprawna, to jej wyniki mogą mieć (i miewają) określone znaczenie w sferze prawnej. Jest ona wyraźnie doceniana w polityce, natomiast w samorządzie znaczenie opinii społecznej nie jest jeszcze powszechne. Niewątpliwie opinia społeczna jest coraz bardziej doceniana przez wójtów (burmistrzów, prezydentów miast). Celem artykułu jest poszukiwanie odpowiedzi na pytanie o docenianie przez radnych znaczenia opinii społecznej. Co ilustruje wskazany przykład, wśród radnych spotyka się budzące poważny niepokój postawy wskazujące na niedocenianie znaczenia tej formy kontroli. Stan ten wymaga zmiany świadomości społecznej i prawnej radnych.
Słowa kluczowe:
prawo administracyjne, samorząd terytorialny, społeczeństwo obywatelskie, kontrola społeczna, opinia społecznaBibliografia
Banat M., Obywatelska inicjatywa uchwałodawcza jako instytucjonalny środek kontroli społecznej w samorządzie terytorialnym, „Samorząd Terytorialny” 2020, nr 7-8. Google Scholar
Baran B., Ożóg M. (red.), Ochrona sygnalistów. Regulacje dotyczące osób zgłaszających nieprawidłowości, Warszawa 2021. Google Scholar
Baranowska-Zając W., Instytucje społeczeństwa obywatelskiego w świetle nowelizacji samorządowych ustaw ustrojowych z 11 stycznia 2018 r., „Studia Prawnoustrojowe” 2019, nr 44. Google Scholar
Boć J. [w:] J. Boć (red.), Prawo administracyjne, Wrocław 2005. Google Scholar
Bokiej-Karciarz M., Karciarz M., Raport o stanie gminy, powiatu, województwa, Warszawa 2019. Google Scholar
Blicharz J., Boć J. (red.), Prawna działalność społeczeństwa obywatelskiego, Wrocław 2009. Google Scholar
Dolnicki B., Raport o stanie gminy (powiatu, województwa), „Gdańskie Studia Prawnicze” 2020, nr 1. Google Scholar
Heller M., Maszyna i śrubki. Jak hartował się człowiek sowiecki, Paryż-Kraków 2015. Google Scholar
Jagielski J., Kontrola administracji publicznej, Warszawa 1999. Google Scholar
Jagielski J., Kontrola administracji publicznej, Warszawa 2018. Google Scholar
Jaworska-Dębska B. [w:] Z. Duniewska, B. Jaworska-Dębska, M. Kasiński, E. Olejniczak-Szałowska, M. Stahl. Prawo administracyjne. Pojęcia, instytucje, zasady w teorii i orzecznictwie, wydanie 8, Warszawa 2021. Google Scholar
M. Kasiński, Monizm i pluralizm władzy lokalnej. Studium polityczno-prawne, Łódź 2009. Google Scholar
Kawala J., Kodeks wyborczy narzędziem budowy społeczeństwa obywatelskiego w skali lokalnej, „Samorząd Terytorialny” 2012, nr 9. Google Scholar
Knosala E., Rozważania z teorii nauki administracji, Tychy 2004. Google Scholar
Mikowski R. [w:] Prawo administracyjne. Zagadnienia ogólne i ustrojowe, J. Blicharz, P. Lisowski (red.), Warszawa 2022. Google Scholar
Młyniec E., Opinia publiczna [w:] Studia z teorii polityki, A. W. Jabłoński, L. Sobkowiak (red.), t. I Wrocław 1996. Google Scholar
Pietrzyk-Reeves D., Idea społeczeństwa obywatelskiego. Współczesna debata i jej źródła, Toruń 2012. Google Scholar
Radziszewski M., Wybrane instrumenty wykorzystywane w procesie budowy społeczeństwa obywatelskiego, „Samorząd Terytorialny” 2016, nr 6. Google Scholar
Regulski J., Samorządność i społeczeństwo obywatelskie – kilka pytań i wiele wątpliwości, „Samorząd Terytorialny” 2013, nr 3. Google Scholar
Stahl M., Kontrola społeczna w społeczeństwie obywatelskim [w:] Studia z prawa administracyjnego i nauki o administracji. Księga jubileuszowa dedykowana Prof. z. dr. hab. Janowi Szreniawskiemu, Z. Czarnik, Z. Niewiadomski, J. Posłuszny, J. Stelmasiak (red.), Przemyśl-Rzeszów 2011. Google Scholar
Stahl M., Zagadnienia ogólne [w:] M. Cherka, Z. Czarnik, M. Dyl, K. Jaroszyński, Z. Niewiadomski, A. Paczkowska-Tomaszewska, J. Posłuszny, M. Stahl, R. Stankiewicz, P. Wajda, M. Wierzbowski, A. Wiktorowska, Podmioty administrujące, R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel (red.) System Prawa Administracyjnego, t. 6, Warszawa 2011. Google Scholar
Starościak J., Prawo administracyjne, Warszawa 1975. Google Scholar
Suwaj P. J., Konflikt interesów w administracji publicznej, Warszawa 2009. Google Scholar
Tischner J., Etyka solidarności oraz homo sovieticus, Kraków 2018. Google Scholar
Walczak-Duraj D. (red.), Społeczeństwo wobec wyzwań współczesnych. Wybrane podejścia badawcze i interpretacyjne, Łódź 2010. Google Scholar
Wierzbica A., Ograniczenia antykorupcyjne w samorządzie terytorialnym, Warszawa 2008. Google Scholar
Zięba-Załucka H., Prawo petycji jako forma społeczeństwa obywatelskiego, „Samorząd Terytorialny” 2011, nr 4. Google Scholar
Zimmermann J., Prawo administracyjne, wydanie 10., Warszawa 2022. Google Scholar
Uniwersytet Łódzki
