POLSKA, KTÓREJ NIE MA (BORIS AKUNIN, DOKĄD PŁYNIEMY?, LATAJĄCY SŁOŃ)
Aleksandra Zywert
Instytut Filologii Rosyjskiej i Ukraińskiej Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w PoznaniuAbstrakt
This paper focuses on the image of Poland in the times of partitions as presented in the works by Boris Akunin on the basis of the stories entitled Where Shall We Go? andThe Flying Elephant. This image is created with the use of space (as well as sensory) mapping through the presence of toponyms, names of dishes considered to be typically Polish (the geography of taste), interweaving the text with Polonisms and (sometimes spelled in the Latin alphabet) Polish words, Polish surnames, references to religious and national stereotypes. Despite its entertaining convention (the collage of action and detective novels enriched with some elements of steampunk) the image of Poland sketched in the analyzed works is relatively credible and devoid of superpower pathos. Akunin does not exaggerate and balances the proportions between type and stereotype by dint of showing that the official political area does not reflect the real lives of coexisting communities.
Słowa kluczowe:
Boris Akunin, Where Shall We Go?, The Flying Elephant, Poland, stereotypesBibliografia
Akunin Boris. 2008. Smertʹ na bruderšaft. Letaûŝij slon. W: http://loveread.me/read_book. php?id=2682&p=1 [Dostup 10 V 2017] [Акунин Борис. 2008. Смерть на брудер- шафт. Летающий слон. W: http://loveread.me/read_book.php?id=2682&p=1 [Доступ 10 V 2017].
Akunin Boris. 2015. Kuda ž nam plytʹ? Idiotičeskij detektiv. W: Akunin B. Planeta Voda (sbornik). Priklûčeniâ Èrasta Fandorina v XX veke. W: http://book-online.com. ua/read.php?book=9617&page=1 [Dostup 10 V 2017] [Акунин Борис. 2015. Куда ж нам плыть? Идиотический детектив. W: Акунин Б. Планета Вода (сборник). Приключения Эраста Фандорина в ХХ веке. W: http://book-online.com.ua/read. php?book=9617&page=1 [Доступ 10 V 2017].
Akunin Boris. To, čto russkie ploho otnosâtsâ k polâkam – èto mif. Intervʹû Vladimira Gromova. W: http://culture.pl/ru/article/boris-akunin-to-chto-russkie-ploho- otnosyatsya-k-polyakam-eto-mif-intervyu [Dostup 15 I 2017] [Акунин Борис. То, что русские плохо относятся к полякам – это миф. Интервью Владимирa Громовa. W: http://culture.pl/ru/article/boris-akunin-to-chto-russkie-ploho-otnosyatsya-k- polyakam-eto-mif-intervyu [Доступ 15 I 2017]
Atlas krepostej Rossijskoj Imperii. W: http://sibved.livejournal.com/101561.html [Dostup 10 V 2017] [Атлас крепостей Российской Империи. W: http://sibved.livejournal. com/101561.html [Доступ 10 V 2017].
Bierdiajew Nikołaj. 2004. Dusza rosyjska i polska. Tłum. Radolińska W. W: Dusza pol- ska i rosyjska (od Adama Mickiewicza i Aleksandra Puszkina do Czesława Miłosza i Aleksandra Sołżenicyna). Materiały do „katalogu” wzajemnych uprzedzeń Polaków i Rosjan. Red. de Lazari A. Warszawa: Polski Instytut Spraw Międzynarodowych: 146-150.
Eco Umberto. 1996. Superman w literaturze masowej. Powieść popularna: między reto- ryką a ideologią. Tłum. Ugniewska J. Warszawa: Znak.
Konończuk Elżbieta. 2011. Mapa w interdyscyplinarnym dialogu geografii, historii i literatury. „Teksty Drugie” nr 5: 255-264.
Kula Henryk. 2005. Propaganda współczesna. Istota – właściwości. Toruń: Adam Mar- szałek.
Lewandowski Edmund. 2011. Charakter narodowy Polaków i innych. Wyd. 3 uzup. Warszawa: MUZA SA.
Lipatov Aleksandr. 2002. Polʹskostʹ v russkosti: raznonapravlennyj parallelizm vospriâtiâ kulʹtury zapadnogo soseda (Gosudarstvo i graždanskoe obŝestvo). W: Rossiâ – Polʹša.
Obrazy i stereotipy v literature i kulʹture. Otv. red. Horev V.A. Moskva: Indrik: 134-155 [Липатов Aлександр. Польскость в русскости: разнонаправленный параллелизм восприятия культуры западного соседа (Государство и гражданское общество). W: Россия – Польша. Образы и стереотипы в литературе и культуре. Отв. ред. Хорев В.А. Москва: Индрик: 134-155].
Lipatow Aleksander. 2006. Rosyjskie pryzmaty odbioru polskości. W: Katalog wzajemnych uprzedzeń Polaków i Rosjan. Red. de Lazari A. Warszawa: Polski Instytut Spraw Międzynarodowych: 329-338.
Magierska Sabina. 1997. Swój i obcy – relacja poznawcza. W: Swoi i obcy w literaturze i kulturze. Red. Rzewuska E. Lublin: Wydawnictwo UMCS: 11-16.
Mapa powiatu będzińskiego. W: http://wikizaglebie.pl/images/9/99/Mapa_Powiatu_bę- dzińskiego_1867_-_1914.JPG [Dostęp 10 V 2017].
Ostaszewski Robert. 2000. Dolna strefa stanów średnich. „Twórczość” nr 3: 131-132. Pikus Tadeusz. 2003. Katolik w Rosji. Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji War-
szawskiej.
PKF 50/02. 1950. Polska. W: http://www.kronikarp.pl/szukaj,36710,tag-691983,strona-4
[Dostęp 10 V 2017].
Przesmycki Piotr SDB. 2006. Stereotypy, uprzedzenia i nieporozumienia „religijne”
w relacjach między Polakami a Rosjanami. Refleksje teologa katolickiego. W: Katalog wzajemnych uprzedzeń Polaków i Rosjan. Red. de Lazari A. Warszawa: Polski Instytut Spraw Międzynarodowych: 519-545.
Rybicka Elżbieta. 2014. Geopoetyka. Kraków: Universitas.
Sarzyńska Anna. Erast Fandorin pod wodą, Erast Fandorin w Krakowie. Najnowsza
książka Borysa Akunina, czyli przyjazne spojrzenie – na Polskę. W: http://wpolityce. pl/kultura/289746-erast-fandorin-pod-woda-erast-fandorin-w-krakowie-najnowsza- ksiazka-borysa-akunina-czyli-przyjazne-spojrzenie-na-polske [Dostęp 23 V 2017].
Tokarz Bożena. 2003. Twórca – stereotyp – profilowanie, czyli literacka rzeczywistość alternatywna. W: Stereotypy w literaturze (i tuż obok). Red. Bolecki W. i Gazda G. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN: 161-172.
Żak Elżbieta. 2014. Mieszkańcy rosyjskiej świadomości zbiorowej XX i XXI wieku. Bo- hater kryminałów Aleksandry Marininej i Borysa Akunina. Kraków: Wydawnictwo Księgarnia Akademicka.
Akunin Boris. 2015. Kuda ž nam plytʹ? Idiotičeskij detektiv. W: Akunin B. Planeta Voda (sbornik). Priklûčeniâ Èrasta Fandorina v XX veke. W: http://book-online.com. ua/read.php?book=9617&page=1 [Dostup 10 V 2017] [Акунин Борис. 2015. Куда ж нам плыть? Идиотический детектив. W: Акунин Б. Планета Вода (сборник). Приключения Эраста Фандорина в ХХ веке. W: http://book-online.com.ua/read. php?book=9617&page=1 [Доступ 10 V 2017].
Akunin Boris. To, čto russkie ploho otnosâtsâ k polâkam – èto mif. Intervʹû Vladimira Gromova. W: http://culture.pl/ru/article/boris-akunin-to-chto-russkie-ploho- otnosyatsya-k-polyakam-eto-mif-intervyu [Dostup 15 I 2017] [Акунин Борис. То, что русские плохо относятся к полякам – это миф. Интервью Владимирa Громовa. W: http://culture.pl/ru/article/boris-akunin-to-chto-russkie-ploho-otnosyatsya-k- polyakam-eto-mif-intervyu [Доступ 15 I 2017]
Atlas krepostej Rossijskoj Imperii. W: http://sibved.livejournal.com/101561.html [Dostup 10 V 2017] [Атлас крепостей Российской Империи. W: http://sibved.livejournal. com/101561.html [Доступ 10 V 2017].
Bierdiajew Nikołaj. 2004. Dusza rosyjska i polska. Tłum. Radolińska W. W: Dusza pol- ska i rosyjska (od Adama Mickiewicza i Aleksandra Puszkina do Czesława Miłosza i Aleksandra Sołżenicyna). Materiały do „katalogu” wzajemnych uprzedzeń Polaków i Rosjan. Red. de Lazari A. Warszawa: Polski Instytut Spraw Międzynarodowych: 146-150.
Eco Umberto. 1996. Superman w literaturze masowej. Powieść popularna: między reto- ryką a ideologią. Tłum. Ugniewska J. Warszawa: Znak.
Konończuk Elżbieta. 2011. Mapa w interdyscyplinarnym dialogu geografii, historii i literatury. „Teksty Drugie” nr 5: 255-264.
Kula Henryk. 2005. Propaganda współczesna. Istota – właściwości. Toruń: Adam Mar- szałek.
Lewandowski Edmund. 2011. Charakter narodowy Polaków i innych. Wyd. 3 uzup. Warszawa: MUZA SA.
Lipatov Aleksandr. 2002. Polʹskostʹ v russkosti: raznonapravlennyj parallelizm vospriâtiâ kulʹtury zapadnogo soseda (Gosudarstvo i graždanskoe obŝestvo). W: Rossiâ – Polʹša.
Obrazy i stereotipy v literature i kulʹture. Otv. red. Horev V.A. Moskva: Indrik: 134-155 [Липатов Aлександр. Польскость в русскости: разнонаправленный параллелизм восприятия культуры западного соседа (Государство и гражданское общество). W: Россия – Польша. Образы и стереотипы в литературе и культуре. Отв. ред. Хорев В.А. Москва: Индрик: 134-155].
Lipatow Aleksander. 2006. Rosyjskie pryzmaty odbioru polskości. W: Katalog wzajemnych uprzedzeń Polaków i Rosjan. Red. de Lazari A. Warszawa: Polski Instytut Spraw Międzynarodowych: 329-338.
Magierska Sabina. 1997. Swój i obcy – relacja poznawcza. W: Swoi i obcy w literaturze i kulturze. Red. Rzewuska E. Lublin: Wydawnictwo UMCS: 11-16.
Mapa powiatu będzińskiego. W: http://wikizaglebie.pl/images/9/99/Mapa_Powiatu_bę- dzińskiego_1867_-_1914.JPG [Dostęp 10 V 2017].
Ostaszewski Robert. 2000. Dolna strefa stanów średnich. „Twórczość” nr 3: 131-132. Pikus Tadeusz. 2003. Katolik w Rosji. Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji War-
szawskiej.
PKF 50/02. 1950. Polska. W: http://www.kronikarp.pl/szukaj,36710,tag-691983,strona-4
[Dostęp 10 V 2017].
Przesmycki Piotr SDB. 2006. Stereotypy, uprzedzenia i nieporozumienia „religijne”
w relacjach między Polakami a Rosjanami. Refleksje teologa katolickiego. W: Katalog wzajemnych uprzedzeń Polaków i Rosjan. Red. de Lazari A. Warszawa: Polski Instytut Spraw Międzynarodowych: 519-545.
Rybicka Elżbieta. 2014. Geopoetyka. Kraków: Universitas.
Sarzyńska Anna. Erast Fandorin pod wodą, Erast Fandorin w Krakowie. Najnowsza
książka Borysa Akunina, czyli przyjazne spojrzenie – na Polskę. W: http://wpolityce. pl/kultura/289746-erast-fandorin-pod-woda-erast-fandorin-w-krakowie-najnowsza- ksiazka-borysa-akunina-czyli-przyjazne-spojrzenie-na-polske [Dostęp 23 V 2017].
Tokarz Bożena. 2003. Twórca – stereotyp – profilowanie, czyli literacka rzeczywistość alternatywna. W: Stereotypy w literaturze (i tuż obok). Red. Bolecki W. i Gazda G. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN: 161-172.
Żak Elżbieta. 2014. Mieszkańcy rosyjskiej świadomości zbiorowej XX i XXI wieku. Bo- hater kryminałów Aleksandry Marininej i Borysa Akunina. Kraków: Wydawnictwo Księgarnia Akademicka.
Zywert, A. (2019). POLSKA, KTÓREJ NIE MA (BORIS AKUNIN, DOKĄD PŁYNIEMY?, LATAJĄCY SŁOŃ). Acta Neophilologica, 2(XX), 74–83. https://doi.org/10.31648/an.3636
Aleksandra Zywert
Instytut Filologii Rosyjskiej i Ukraińskiej Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Instytut Filologii Rosyjskiej i Ukraińskiej Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Inne teksty tego samego autora
- Aleksandra Zywert, OBLICZA MULTIKULTURALIZMU POGRANICZA (NATALKA BABINA, MIASTO RYB) , Acta Neophilologica: Tom 1 Nr XX (2018): Acta Neophilologica
- Aleksandra Zywert, CZYTAJĄC ROSJĘ. WSPÓŁCZESNA PROZA ROSYJSKA W POLSCE. WYBRANE ZAGADNIENIA , Acta Neophilologica: Tom 2 Nr XVII (2015): Acta Neophilologica
- Aleksandra Zywert, Эволюция „ кожаной куртки ” в романах Бориса Пильняка 20-х годов , Acta Neophilologica: Nr III (2001): Acta Neophilologica
- Aleksandra Zywert, Opowieść o sile jedności (Natałka Babina, "Bodaj Budka") , Acta Neophilologica: Tom 1 Nr XXIV (2022): Acta Neophilologica
