WIZJE ŚW. PERPETUY W ŚWIETLE WCZESNOCHRZEŚCIJAŃSKIEGO TEKSTU PASSIO SANCTARUM PERPETUAE ET FELICITATIS. PRZYCZYNEK DO BADAŃ HAGIOLOGICZNYCH

Maria Piechocka-Kłos

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie (Polska)


Abstrakt

Celem niniejszej publikacji jest ukazanie wizji św. Perpetuy z Kartaginy, jako przyczynku do dalszych badań hagiologicznych nad doświadczeniem wiary chrześcijańskiej, zwłaszcza w formie przeżyć mistycznych. Perpetuę, wraz z Felicytą, wspomina  się w kalendarzu liturgicznym Kościoła katolickiego w dniu 7 marca. W pierwszej części publikacji jest wyjaśnione  rozumienie pojęcia „wizji” oraz opisane życie św. Perpetuy na podstawie treści dzieła Passio Sanctarum Perpetuae et Felicitatis. W kolejnych częściach są omówione cztery wizje Świętej, doznane przed męczeńską śmiercią. Wizja pierwsza  opisuje drogę Perpetuy po drabinie symbolizującej męczeństwo, na końcu której w niebiańskim ogrodzie spotyka człowieka  ubranego w pasterskie ubranie, mówiącego do niej „Dobrze, że przyszłaś, dziecko”. W drugiej i trzeciej wizji, Perpetua widzi  swojego zmarłego brata Dinokratesa, zaś w ostatniej toczy zwycięską walkę na arenie z szatanem w postaci Egipcjanina.  Opisane w utworze dzieje św. Perpetuy stanowią jeden z najbardziej poruszających wzorów męczeństwa z czasów  panowania Septymiusza Sewera. Ten unikalny w literaturze chrześcijańskiej utwór, przedstawia cenne dla współczesnych  hagiologów informacje o przeżyciach religijnych samych męczenników. Wizje św. Perpetuy jawią się jako zrąb mistyki, którą  można uznać za formę komunikacji o chrześcijańskiej wartości życia ludzkiego.


Słowa kluczowe:

św. Perpetua, wizje, męczennica, Passio Sanctarum Perpetuae et Felicitatis, hagiologia, wczesne chrześcijaństwo


Augustinus, 1865, De Anima et eius origine libri quatuor, ed. Jacques-Paul Migne, w: S. Aurelii Augustini Opera Omnia, PL 44, Parisiis, s. 475–548.   Google Scholar

Euzebiusz z Cezarei, 2013, Historia Kościelna, tłum. Agnieszka Caba, Wydawnictwo WAM: Kraków.   Google Scholar

Martyrologium Romanum: ex decreto sacrosancti oecumenici Concilii Vaticani II instauratum auctoritate Ioannis Pauli PP. II promulgatum, 2001, Typis Vaticanis: Vaticano.   Google Scholar

Męczeństwo św. Perpetuy i Felicyty, 1991, tłum. Andrzej Malinowski, w: Marek Starowieyski i Ewa Wipszycka (red.), Męczennicy, Ojcowie Żywi, t. 9, Znak: Kraków, s. 244–268.   Google Scholar

Passio Sanctatum Perpetuae et Felicitatis, 2012, w: Thomas J. Heffernan, 2012, The Passion of Perpetua and Felicity, Oxford University Press: Oxford, s. 100–124.   Google Scholar

Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Biblia Tysiąclecia, 2002, Pallottinum: Poznań.   Google Scholar

Septimius Severus, 1979, w: The Scriptores Historiae Augustae, David Magie (trans.), t. 1, Harvard University Pres: London, s. 370–429.   Google Scholar

Tertullianus, 1954, De Anima, ed. Jan Hendrik Waszink, CCL 2, Brepols: Turnholti, s. 779–869.   Google Scholar

Amat Jacqueline, 1985, Songes et visions. L’ au-delà dans la littérature latine tardive, Etudes Augustiniennes: Paris.   Google Scholar

Amat Jacqueline, 1996, Passion de Perpétue et de Félicité suivi des Actes, Cerf: Paria.   Google Scholar

Baran Grzegorz M., 2017, Sny prorocze, sny wieszcze, objawienia Boże przez sny w tradycji starotestamentalnej, Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej BIBLOS: Tarnów.   Google Scholar

Bremmer Jan N., Formisano Marco (red.), 2012, Perpetua’s Passions. Multidisciplinary Approches to the Passio Perpetuae et Felicitatis, Universitu Press: Oxford.
Crossref   Google Scholar

Carfora Anna, 2007, La Passione di Perpeua e Felicita. Donne e martirio nel cristianesimo delle origini, L’Epos: Palermo.   Google Scholar

Corsini Eugenio, 1975, Proposte per una lettura della ‘Passio Perpetuae’, w: Maria Bellis (red.), Forma Futuri. Studi in onore del card. Michele Pellegrino, Bottega d’Erasmo: Torino, s. 481–541.   Google Scholar

Cox Miller Patricia, 1994, Dreams in late Antiquity. Studies in the Imagination of a Culture, Princeton University Press: Princeton.
Crossref   Google Scholar

Czajko Edward, 2010, Widzenia i sny, w: Radio Pielgrzym. 17 listopada 2010 [online], dostęp: 10.11.2023,.   Google Scholar

Daguet-Gagey Anne, 2000, Septime Sévère – Rome, l’Afrique et l’Orient, Payot: Paris.   Google Scholar

Drabik Lidia (red.), 2018, Wizja, w: Wielki słownik języka polskiego, t. 5, Wydawnictwo Naukowe PWN: Warszawa, s. 293.   Google Scholar

Drabik Lidia i inni (red.), 1996, Wizja, w: Słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN: Warszawa, s. 1150.   Google Scholar

Dronke Peter, 1984, Women writers of the Middle Ages. A critical Study of Text from Perpetua to Marguerite Porete (1310), Cambridge University Press, Cambridge.   Google Scholar

Filipowska Katarzyna, 2019, Szkoła Liderów. Wizja – odkrywanie i wyrażanie wizji, [online], dostęp: 12.01.2024, .   Google Scholar

Gold Barbara K., 2018, Perpetua: Athlete of God. Oxford University Press: Oxford.
Crossref   Google Scholar

Hoever Hugo, 1999, Żywoty świętych pańskich na każdy dzień roku. Według kalendarza rzymskiego, Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne: Olsztyn.   Google Scholar

Heffernan Thomas J., 2012, The Commentary, w: The Passion of Perpetua and Felicity, Oxford University Press: Oxford, s. 136–368.
Crossref   Google Scholar

Lanata Giuliana, 1973, Gli atti dei martiri come documenti processuali, Giuffrè: Milano.   Google Scholar

Lefebvre Gaspar (red.), 1956, Mszał Rzymski z dodaniem Nabożeństw Nieszpornych, tłum. Mnisi z Opactwa w Tyńcu, Opactwo śś. Piotra i Pawła w Tyńcu-Opactwo Św. Andrzeja: Tyniec- Bruges.   Google Scholar

Lefkowitz Mary R., 1976, The Motivations for St. Perpetua’s Martyrdom, Journal of the American Academy of Religion, t. 44, s. 417–421.
Crossref   Google Scholar

Machniak Jan, 2014, Wizje, w: Edward Gigilewicz (red.), Encyklopedia Katolicka, vol. 20, Towa-rzystwo Naukowe KUL: Lublin, kol. 733–734.   Google Scholar

Mazzucco Clementina, 1998, ‘E fui fatta maschio’. La donna nel cristianesimo primitivo (secoli I–III). Con un’appendice sulla ‘Passio Perpetuae’, Le Lettere: Firenze.   Google Scholar

Musurillo Herbert, 1972, The Acts of the Christian Martyrs, Clarendon Press: Oxford.   Google Scholar

Paciorkowski Ryszard, 1957, Z badań nad ideą heroizmu religijnego w chrześcijańskiej starożytności, Collectanea Theologica, t. 28/3–4, s. 503–539.   Google Scholar

Parzych-Blakiewicz Katarzyna, 2019, „Hagiologia aspektowa” jako perspektywa integracji badań teologicznych i nieteologicznych, Studia Warmińskie, t. 56, s. 249–264.
Crossref   Google Scholar

Pedregal Amparo 2000, Las mártires cristianas. Género, violencia y dominación en el cuerpo femenino, Studia historica. Historia antigua, t. 18, p, 277–294.   Google Scholar

Plezia Marian (red.), 1999, Visio, w: Słownik łacińsko-polski, vol. 5, Wydawnictwo PWN: Warszawa, s. 633.   Google Scholar

Robert Louis, 1971, Les gladiateurs dans l’Orient grec, A.H. Hakkert: Amsterdam.   Google Scholar

Salisbury Joyce E., 1997, Perpetua’s passion. The death and memory of a young Roman women, Routledge: New York – London.   Google Scholar

Sardella Teresa, 1990, Strutture temporali e modelli di cultura: rapporti tra antitradizionalismo storico e modello martiriale nella Passio Perpetuae et Felicitatis, Augustinianum, t. 30, s. 259–278.
Crossref   Google Scholar

Święte męczennice Perpetua i Felicyta, w: Internetowa Liturgia Godzin. Czytelnia 7 marca [online], dostęp: 15.11.2023,< https://brewiarz.pl/czytelnia/swieci/03-07.php3>.   Google Scholar

Testard Maurice, 1991, La Passion des saintes Perpétue et Félicité. Témoignages sur le monde antique et le christianisme, Bulletin de l’Association G. Budé, nr 1, s. 56–75.
Crossref   Google Scholar

Trumbower Jeffrey A., 2001, Apocalypse of Peter 14, 1–4 in relation to confessors’ intercessions for the non-Christian dead, Studia Patristica, t. 36, s. 307–312.   Google Scholar

Vorgrimler Herbert 2005, Wizje, w: Nowy leksykon teologiczny: wiara – objawienie – dogmat, Verbinum: Warszawa, s. 421–422.   Google Scholar

Waldner Kathariana, 2012, Visions, Prophecy, and Authority in the Passio Perpetuae, w: Bremmer Jan N., Formisano Marco (red.), Perpetua’s Passions. Multidisciplinary Approches to the Passio Perpetuae et Felicitatis, Universitu Press: Oxford, s. 201–219.
Crossref   Google Scholar

Weigel Sigrid, 2012, Exemplum and Sacrifice, Blood Testimony and Written Testimony: Lucretia and Perpetua as Transitional Figures in the Cultural History of Martyrdom, trans. Joel Golb, w: Bremmer Jan N., Formisano Marco (red.), Perpetua’s Passions. Multidisciplinary Approches to the Passio Perpetuae et Felicitatis, Universitu Press: Oxford, s. 180–200.
Crossref   Google Scholar

Weitbrecht Julia, 2012, Maternity and Sainthood in the Medieval Perpetua Legend, w: Bremmer Jan N., Formisano Marco (red.), Perpetua’s Passions. Multidisciplinary Approches to the Passio Perpetuae et Felicitatis, University Press: Oxford, s. 150–166.
Crossref   Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2024-11-12

Cited By /
Share

Piechocka-Kłos, M. (2024). WIZJE ŚW. PERPETUY W ŚWIETLE WCZESNOCHRZEŚCIJAŃSKIEGO TEKSTU PASSIO SANCTARUM PERPETUAE ET FELICITATIS. PRZYCZYNEK DO BADAŃ HAGIOLOGICZNYCH. Forum Teologiczne, 25, 105–120. https://doi.org/10.31648/ft.10630

Maria Piechocka-Kłos 
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie (Polska)