Wskrzeszenia dzieci w aktach kanonizacyjnych Doroty z Mątów w perspektywie teologicznej

Marek Karczewski

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie (Polska)


Abstrakt

Artykuł nosi tytuł: Wskrzeszenia dzieci w aktach kanonizacyjnych Doroty z Mątów. Perspektywa teologiczna. Schemat opracowana jest następujący. W punkcie pierwszym omówiono skomplikowane dzieje i kompozycję wydania źródłowego akt kanonizacyjnych R. Stachnika (1978). W punkcie drugim zwrócono uwagę na znaczenie akt jako źródła informacji o charakterze teologicznym. W ostatnim, trzecim punkcie poddano analizie zawarte w 26 opisów przywrócenia do życia dzieci. Według komisji kościelnej zostały one uznane za cuda dokonane za wstawiennictwem Doroty. Szczególną uwagę zwrócono na znaczenie teologiczne wskrzeszeń. Cuda ożywienia dzieci uzupełniają obraz Doroty jako lokalnej świętej i symbolicznej Matki Prus. Była ona bowiem nie tylko mistyczką, ale także żoną i matką. Cuda wskrzeszeń wiążą się z działaniem Boga oraz powołaniem prorockim Doroty.


Słowa kluczowe:

Dorota z Mątów, cuda średniowieczne, średniowieczny proces kanonizacyjny, ożywienia dzieci, Pomezania


Stachnik Richard (wyd.), Triller Anneliese, Westphal Hans (opr.), 1978, Die Akten des Kanonisationsprozess Dorotheas von Montau von 1394 bis 1521, Forschungen und Quellen zur Kirchen- und Kulturgeschichte Ostdeutschland 15, Böhlau Verlag, Wien-Köln.   Google Scholar

Hirsch Theodor, Töpen Max, Strehlke Ernst (wyd.), 1874, Scriptores Rerum Prussicarum, t. 5, Verlag von S. Hirzel, Leipzig.   Google Scholar

Wojtkowski Julian (tłum.), 2014, Akta procesu kanonizacyjnego Doroty z Mątów od 1394 do 1521, Archidiecezja Warmińska, Olsztyn.   Google Scholar

Artemiuk Przemysław, 2024, Wybrane motywy chrystologiczne w Expositio Symboli Apostolorum Jana z Kwidzyna, Forum Teologiczne, t. 25, s. 247-259.
Crossref   Google Scholar

Borzyszkowski Marian, 1977, Błogosławiona Dorota z Mątów i jej droga na ołtarze, Studia Warmińskie, t. 14, s. 517-537.   Google Scholar

Delimata Małgorzata, 2003, Wypadki losowe z udziałem dzieci w świetle średniowiecznych polskich katalogów cudów świętych, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, t. 51, z. 3-4, s. 327-335.   Google Scholar

Dygo Marian, 2023, Mulier fortis. Studia nad Prologiem w Vita Dorotheae Montovienis Jana z Kwidzyna, Wydawnictwo DiG, Warszawa.   Google Scholar

Gangl Natalie, Held Petra, Dresely Veit, Alt Kurt, 2015, Kurze Kindheit-Früher Tod: Leben und Sterben von Kindern im Mittelalter und in der Frühen Neuzeit, w: Lebenswelten von Kindern und Frauen in der Vormoderne, Raimar Kory, Raimund Masanz (red.), Paläowissenschaftliche Studien 4, Curach Bhan Publications, Berlin, s. 147-157.   Google Scholar

Gałuszka Anita, 2016, Blisko, coraz bliżej…: psychologiczne aspekty umierania i śmierci, w: Utrata i żałoba: teoria i praktyka, Renata Kleszcz-Szczyrba, Anita Gałuszka, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, s. 11-20.   Google Scholar

Hochleitner Janusz, 2013, Pielgrzymki w życiu bł. Doroty z Mątów Wielkich, Studia Elbląskie, t. 14, s. 327-342.   Google Scholar

Jakubek-Raczkowska Monika, 2018, Die Domkapitel und Bischöfe im Ordensland Preussen: Ideologie, Religiosität und Kirchenreform anhand der bildlichen Quellen, Ordines Militares Colloquia Torunensia Historica, t. 23, s. 167-201.
Crossref   Google Scholar

Kaliszuk Jerzy, 2013, Żyw czy umarły? Znaki śmierci (signa mortis) w piśmiennictwie klasztornym w Polsce późnego średniowieczna, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, t. 61, z. 2, s. 353-359.   Google Scholar

Karpeta Tomasz, 2017, Wartość „dowodu z cudu” w procesie kanonizacyjnym, Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie, nr 24, s. 101-114.
Crossref   Google Scholar

Kleine Uta, 2007, Wunder im Mittelalter: Christliche Weltdeutung und Glaubenspraxis, s. 1-14, [mps. online], dostęp: 10.02.2025, < https://www.academia.edu/42913527/Wunder_im_Mittelalter_Christliche_Weltdeutung_und_Glaubenspraxis >.   Google Scholar

Kleine Christoph, 1999, Die Wissenschaft und das Wunder. Überlegungen zum Umgang der Religionswissenschaft mit dem „Paranormalen“, Zeitschrift für Religionswissenschat, t. 7, s. 121-144.
Crossref   Google Scholar

Kowalczyk Marta, 2023, Blessed Dorothea of Montau – a European-format mystic in the Pomesan Cathedral, Studia Redemptorystowskie, t. 19, s. 349-369.   Google Scholar

Kowalczyk Marta, 2018, Błogosławiona Dorota z Mątów, Flos Carmeli, Poznań.   Google Scholar

Krötzl Christian, 2018, Miracula post mortem. On Function, Content and Typological Changes, w: Miracles in Medieval Canonizatin Processes. Structures, Functions, and Methodologies, Christian Krötzl Christian, Sari Katajala-Peltomaa (red.), Brepols, Turnhout, s. 157-175.
Crossref   Google Scholar

Krötzl Christian, Katajala-Peltomaa Sari (red.), 2018, Miracles in Medieval Canonizatin Processes. Structures, Functions, and Methodologies, Brepols, Turnhout.
Crossref   Google Scholar

Kujawska-Komender Teresa, 1957, Wstęp do badan nad pismami Doroty z Mątew, Nasza Przyszłość, t. 5, s. 84-132.
Crossref   Google Scholar

Kuuliala Jeni, 2017, Disability and Religious Practices in Late Medieval Prussia: Infirmity and Miraculous in the Canonization Process of St. Dorothea of Montau (1404-1406), w: Lived Religion and Long Reformation in Northern Europe c. 1300-1700, Sari Katajala-Peltomaa, Raisa Maria Tovio (red.), Brill, Leiden – Boston, s. 46-74.
Crossref   Google Scholar

Kuuliala Jenni, 2020, Saints, Infirmity, and Community in the Late Middle Ages, Amsterdam University Press, Amsterdam.
Crossref   Google Scholar

Kwiatkowska Agnieszka, 2015, Historia Literatury Dawnej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Poznań.   Google Scholar

Kwiatkowski Stefan, 1981, Die Akten des Kanonisationsprozesses Dorotheas von Montau von 1394 bis 1521 von Richard Stachnik. Anneliese Triller, Hans Westphal, Köln-Wien 1978 [recenzja], Komunikaty Mazursko-Warmińskie, nr 2-4, s. 456-460.   Google Scholar

Manikowska Halina, Gacka Dorota, 2018, Hagiografia a historyczność, czyli o historii w hagiografii i hagiografii w służbie historii, w: Przeszłość w kulturze średniowiecznej Polski. 1, cz. 3. Sposoby użycia przeszłości w kulturze religijnej i edukacji, Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa, s. 657-748.   Google Scholar

Panasiuk Krzysztof, 2008, Ewolucja pojęcia cudu we współczesnej teologii fundamentalnej, Studia Bydgoskie, t. 2, s. 53-78.   Google Scholar

Parcheniak Małgorzata (s. Maria Jana od Trójcy Przenajświętszej OVE), 2023, Relacja kwidzyńskiej rekluzy bł. Doroty z Mątów Wielkich i Wielkiego Mistrza Zakonu Krzyżackiego Konrada von Wallenroda, Studia Włocławskie, t. 25, s. 118-142.
Crossref   Google Scholar

Raszeja Stefan, 2005, Refleksje na temat tanatologii – klasycznego działu medycyny sądowej, Annales Academiae Medicae Gedanensis, t. 35, z. 1, s. 165-172.   Google Scholar

Rusecki Marian, 2006, Traktat o cudzie, Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.   Google Scholar

Westphfal Hans, 1955, Die Totenerweckungen im Kanonisationsprozess der seligen Dorothea von Montau, Dorotheenbote, t. 8, s. 11-14.   Google Scholar

Zawadzki Wojciech, 2015, Akta procesu kanonizacyjnego Doroty z Mątów od 1394 do 1521, Olsztyn 2014 [recenzja], Forum Teologiczne, t. 16, s. 247-250.   Google Scholar

Życińska Anna, 2013, Rytuał chrzcielny w Polsce średniowiecznej, Z dziejów Regionu i Miasta, t. 4, s. 7-34.   Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2025-11-28

Cited By /
Share

Karczewski, M. (2025). Wskrzeszenia dzieci w aktach kanonizacyjnych Doroty z Mątów w perspektywie teologicznej. Forum Teologiczne, 26, 91–108. https://doi.org/10.31648/ft.11703

Marek Karczewski 
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie (Polska)