MARÍA – FRUTO PERFECTO DE LA CREACIÓN, EN LA REFLEXIÓN DE LA MARIOLOGÍA POLACA POSCONCILIAR
Janusz Lekan
Abstrakt
Dzisiejszemu światu bardzo potrzebna jest integralna prawda o stworzeniu. Na ile może w tym pomóc spojrzenie na dzieło Bożego stworzenia w świetle ‚doskonale stworzonej’ Matki Syna Bożego? Aby odpowiedzieć na tak postawione pytanie, najpierw należy ukazać chrystologię relacji Maryja – dzieło stworzenia oraz wskazać na najważniejsze konteksty relacji Maryi z Bogiem Ojcem. Kolejnym krokiem staje się wybranie klucza hermeneutycznego, który posłuży do odczytania prawdy o człowieku i całym dziele stworzenie. Staje się nim prawda o tym, co Bóg uczynił w Maryi w tajemnicy Jej niepokalanego poczęcia. Dojrzewanie tej prawdy maryjnej było przezwy- ciężaniem patrzenia na Maryję wyłącznie na tle prawdy o powszechności grzechu i odkupienia. Dogmat przynosi jej odczytanie w perspektywie tego samego planu Boga: Niepokalane Poczęcie Maryi jest objawieniem w czasie, w początku życia Maryi, Jej odwiecznego początku w Bożym planie związanym z Wcieleniem Syna. Św. Maksymiliana Kolbe rozwija tę myśl, pogłębioną przez o. Jacka Bolewskiego. Niepokalane Poczęcie Maryi objawiło Jej odwieczny początek w Chrystusie. Jest to łaska udzielona intuitu Christi – przez wzgląd na Chrystusa jako Pierworodnego stworzenia. Również w tej mierze, w jakiej i my jesteśmy stworzeni w Chrystusie, nasz początek – ukryty w Nim – jest święty i niepokalany. To wszystko ma głęboki wymiar pneumatologiczny, gdyż w szcze- gólności w Osobie Ducha Świętego – Niepokalanego Poczęcia w Bogu – dopełnia się stworzeniew Chrystusie.
Słowa kluczowe:
Dios Padre, Cristo, Espíritu Santo, Sabiduría, Inmaculada Concepción, ecología humanaBibliografia
Agustín, 415, De natura et gratia, 1,36,42 (PL 44,267).
Amato Angelo, 1988, Dios Padre, en: Fiores de Stefano, Meo Salvatore (ed.), Nuevo diccionario de mariología, Ediciones Paulinas, Madrid, pp. 599–615.
Amorth Gabriele, 1992, Nuovi racconti di un esorcista, Edizioni Dehoniane, Roma.
Bartnik Czesław S., 1999, Dogmatyka katolicka, vol. I, Wydawnictwo KUL, Lublin.
Bartnik Czesław S., 2003, Dogmatyka katolicka, vol. II, Wydawnictwo KUL, Lublin.
Bartosik Grzegorz, 1998, Duch Święty a Niepokalana w tajemnicy Zbawienia według świętego Maksymiliana Kolbego, en: Julian Wojtkowski, Stanisław Celestyn Napiórkowski (ed.), Nosicielka Ducha. Pneumatofora. Materiały z Kongresu Mariologicznego. Jasna Góra 18–23 sierpnia 1996 r., Wydawnictwo KUL, Lublin, pp. 227–240.
Bartosik Grzegorz, 2006, Mediatrix in Spiritu Mediatore. Pośrednictwo Najświętszej Maryi Panny jako uczestnictwo w pośredniczącej funkcji Ducha Świętego w świetle teologii współczesnej, Wydawnictwo Ojców Franciszkanów, Niepokalanów.
Benedicto XVI, 2005, Encíclica Caritas in veritate, en: La Santa Sede [online]: acceso: 17.12.2019, <http://www.vatican.va/content/benedict-xvi/es/encyclicals/documents/hf_ben-xvi_enc_ 20051225_deus-caritas-est.html>.
Bolewski Jacek, 1998a, Początek w Bogu. Jedność dziewiczego i niepokalanego poczęcia, Wydawnictwo WAM, Kraków.
Bolewski Jacek, 1998b, O Stworzycielu Duchu... Refleksje przyrodniczo-antropologiczne w perspektywie trynitarnej, en: Piotr Jaskóła (ed.), Wokół tajemnicy Ducha Świętego, Opole, pp. 7–33.
Bolewski Jacek, 1999, Stworzenie w świetle Niepokalanego Poczęcia, Salvatoris Mater, 1,1, pp. 23–46.
Bolewski Jacek, 2012, Misterium Mądrości. Traktat sofio-mariologiczny, Wydawnictwo WAM, Kraków.
Chocian Grzegorz, 2019, Ekologia kontra ekologizm w świetle encykliki Laudato si papieża Fran- ciszka, en: Ludzki wymiar ekologii [online], acceso: 2.01.2020, <https://www.ecoprobono.eu/ index.php/aktualnosci/item/347-ekologia-kontra-ekologizm-w-swietle-encykliki-laudato-si-oj- ca-swietego-franciszka#Przypisy>.
Concilio Vaticano II, 1964, Constitución dogmática sobre la Iglesia Lumen gentium, en: La Santa Sede [online], acceso: 24.11.2019, <http://www.vatican.va/archive/hist_councils/ii_vatican_co- uncil/documents/vat-ii_const_19641121_lumen-gentium_sp.html>.
Concilio Vaticano II, 1965, Decreto sobre la formación sacerdotal Optatam totium, en: La Santa Sede [online], acceso: 28.11.2019, <http://www.vatican.va/archive/hist_councils/ii_vatican_co- uncil/documents/vat-ii_decree_19651028_optatam-totius_sp.html>.
Francisco, 2015, Encíclica Laudato si, en: La Santa Sede [online], acceso: 2.12.2019, <http://www. vatican.va/content/francesco/es/encyclicals/documents/papa-francesco_20150524_enciclica-laudato-si.html>.
Gardocki Dariusz, 2018, Cel wcielenia Syna Bożego i jego znaczenia dla człowieka, Studia Bobola- num, 29, 2, pp. 5–21.
Haręzga Stanisław, 1999, Bóg Maryi w świetle hymnu Magnificat, Salvatoris Mater, 1,2, pp. 132–146.
Jeżyna Krzysztof, 2002, Ekologia ludzka, en: Janusz Nagórny, Jerzy Gocko (ed.), Ekologia. Prze- słanie moralne Kościoła, Wydawnictwo KUL, Lublin, pp. 105–138.
Juan Pablo II, 1991, Encíclica „Centesimus annus”, en: La Santa Sede [online], acceso: 26.11.2019, <http://www.vatican.va/content/john-paul-ii/es/encyclicals/documents/hf_jp-ii_enc_01051991_ centesimus-annus.html>.
Juan Pablo II, 1999, Homilía en Zamość (12.06), en: La Santa Sede [online], acceso: 26.11.2019, <http://w2.vatican.va/content/john-paul-ii/es/homilies/1999/documents/hf_jp-ii_hom_ 19990612_zamosc.html>.
Juan Pablo II, 2003, Adhortación “Pastores gregis”, en: La Santa Sede [online], acceso: 27.11.2019, <http://w2.vatican.va/content/john-paul-ii/es/apost_exhortations/documents/hf_jp-ii_ exh_20031016_pastores-gregis.html>.
Kolbe Maximiliano María, 1973, List z 12 kwietnia 1933, en: Jerzy Ryszard Bar (ed.), Maximiliano María Kolbe, Wybór pism, , Wydawnictwo ATK, Warszawa, pp. 259–206.
Koper Dariusz, 2014, Wcielenie w świetle teologów scholastycznych. Próba współczesnej relektury, Teologia w Polsce, 8,1, pp. 133–151.
Kowalczyk Marian, 2012, Maryja – Stolica Mądrości. Refleksje na kanwie encykliki Jana Pawła II “Fides et ratio”, Salvatoris Mater, 14,1–4, pp. 225–239.
Królikowski Janusz, 1999, Maryja w perspektywie prawdy o Ojcu, Salvatoris Mater, 1,2, pp. 198–209.
León Magno, Kazanie 1 na Narodzenie Pańskie, 2 (breviario para el 16 de julio).
Mariański Janusz,1998, Problem ochrony środowiska i “ekologii ludzkiej”, en: Franciszek Kampka, Cezary Ritter (ed.), Jan Paweł II. Centesimus annus. Tekst i komentarze, Wydawnictwo KUL, Lublin, pp. 148–151.
Morales José, 1994, El Misterio de la Creación, Eunsa, Pamplona.
Nagórny Janusz, 2002, Teologia ekologii, en: Janusz Nagórny, Jerzy Gocko (ed.), Ekologia. Przesłanie moralne Kościoła, Wydawnictwo KUL, Lublin, pp. 187–203.
Napiórkowski Celestyn Stanisław, Pek Kazimierz (ed.), 2002, Przez Jezusa do Maryi. Materiały z sympozjum mariologicznego zorganizowanego przez Polskie Towarzystwo Mariologiczne.
Licheń, 26–27 października 2001 roku, Częstochowa–Licheń.
Newman John Henry, 1957, O rozwoju doktryny chrześcijańskiej, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa.
Overhage Paul, Rahner Karl, 1961, Das Problem der Hominisation. Über den biologischen Ursprung des Menschen, Herder, Freiburg i. Br.
Pío IX, 1854, Bula “Ineffabilis Deus”, en: Siervas de los Corazones Traspasados de Jesús y María [online], acceso: 10.01.2020, <https://www.corazones.org/doc/ineffabilis_deus.htm>.
Salij Jacek, 1999, Reseña de Jacek Вolewski, Początek w Bogu. Jedność dziewiczego i niepokala- nego poczęcia, Wydawnictwo WAM, Kraków 1998, Studia Theologica Varsaviensia, 37,1, pp. 251–254.
Sesboüé Bernard, Joseph Wolinski (ed.), 1999, Historia zbawienia, vol. 1: Bóg zbawienia, Wydawnictwo M, Kraków.
Sesboüé Bernard, 2000, Czy można nadal mówić o Maryi?, Salvatoris Mater, 2,2, pp. 265–273. Tomás de Aquino, Summa theologica III, q. 27, en: Dominicos [online], acceso: 13.01.2020, <https://www.dominicos.org/media/uploads/recursos/libros/suma/5.pdf>.
Wyrostkiewicz Michał, 2002, Od ekologii do ekologii ludzkiej, en: Janusz Nagórny, Jerzy Gocko (ed.), Ekologia. Przesłanie moralne Kościoła, Wydawnictwo KUL, Lublin, pp. 87–104.
Amato Angelo, 1988, Dios Padre, en: Fiores de Stefano, Meo Salvatore (ed.), Nuevo diccionario de mariología, Ediciones Paulinas, Madrid, pp. 599–615.
Amorth Gabriele, 1992, Nuovi racconti di un esorcista, Edizioni Dehoniane, Roma.
Bartnik Czesław S., 1999, Dogmatyka katolicka, vol. I, Wydawnictwo KUL, Lublin.
Bartnik Czesław S., 2003, Dogmatyka katolicka, vol. II, Wydawnictwo KUL, Lublin.
Bartosik Grzegorz, 1998, Duch Święty a Niepokalana w tajemnicy Zbawienia według świętego Maksymiliana Kolbego, en: Julian Wojtkowski, Stanisław Celestyn Napiórkowski (ed.), Nosicielka Ducha. Pneumatofora. Materiały z Kongresu Mariologicznego. Jasna Góra 18–23 sierpnia 1996 r., Wydawnictwo KUL, Lublin, pp. 227–240.
Bartosik Grzegorz, 2006, Mediatrix in Spiritu Mediatore. Pośrednictwo Najświętszej Maryi Panny jako uczestnictwo w pośredniczącej funkcji Ducha Świętego w świetle teologii współczesnej, Wydawnictwo Ojców Franciszkanów, Niepokalanów.
Benedicto XVI, 2005, Encíclica Caritas in veritate, en: La Santa Sede [online]: acceso: 17.12.2019, <http://www.vatican.va/content/benedict-xvi/es/encyclicals/documents/hf_ben-xvi_enc_ 20051225_deus-caritas-est.html>.
Bolewski Jacek, 1998a, Początek w Bogu. Jedność dziewiczego i niepokalanego poczęcia, Wydawnictwo WAM, Kraków.
Bolewski Jacek, 1998b, O Stworzycielu Duchu... Refleksje przyrodniczo-antropologiczne w perspektywie trynitarnej, en: Piotr Jaskóła (ed.), Wokół tajemnicy Ducha Świętego, Opole, pp. 7–33.
Bolewski Jacek, 1999, Stworzenie w świetle Niepokalanego Poczęcia, Salvatoris Mater, 1,1, pp. 23–46.
Bolewski Jacek, 2012, Misterium Mądrości. Traktat sofio-mariologiczny, Wydawnictwo WAM, Kraków.
Chocian Grzegorz, 2019, Ekologia kontra ekologizm w świetle encykliki Laudato si papieża Fran- ciszka, en: Ludzki wymiar ekologii [online], acceso: 2.01.2020, <https://www.ecoprobono.eu/ index.php/aktualnosci/item/347-ekologia-kontra-ekologizm-w-swietle-encykliki-laudato-si-oj- ca-swietego-franciszka#Przypisy>.
Concilio Vaticano II, 1964, Constitución dogmática sobre la Iglesia Lumen gentium, en: La Santa Sede [online], acceso: 24.11.2019, <http://www.vatican.va/archive/hist_councils/ii_vatican_co- uncil/documents/vat-ii_const_19641121_lumen-gentium_sp.html>.
Concilio Vaticano II, 1965, Decreto sobre la formación sacerdotal Optatam totium, en: La Santa Sede [online], acceso: 28.11.2019, <http://www.vatican.va/archive/hist_councils/ii_vatican_co- uncil/documents/vat-ii_decree_19651028_optatam-totius_sp.html>.
Francisco, 2015, Encíclica Laudato si, en: La Santa Sede [online], acceso: 2.12.2019, <http://www. vatican.va/content/francesco/es/encyclicals/documents/papa-francesco_20150524_enciclica-laudato-si.html>.
Gardocki Dariusz, 2018, Cel wcielenia Syna Bożego i jego znaczenia dla człowieka, Studia Bobola- num, 29, 2, pp. 5–21.
Haręzga Stanisław, 1999, Bóg Maryi w świetle hymnu Magnificat, Salvatoris Mater, 1,2, pp. 132–146.
Jeżyna Krzysztof, 2002, Ekologia ludzka, en: Janusz Nagórny, Jerzy Gocko (ed.), Ekologia. Prze- słanie moralne Kościoła, Wydawnictwo KUL, Lublin, pp. 105–138.
Juan Pablo II, 1991, Encíclica „Centesimus annus”, en: La Santa Sede [online], acceso: 26.11.2019, <http://www.vatican.va/content/john-paul-ii/es/encyclicals/documents/hf_jp-ii_enc_01051991_ centesimus-annus.html>.
Juan Pablo II, 1999, Homilía en Zamość (12.06), en: La Santa Sede [online], acceso: 26.11.2019, <http://w2.vatican.va/content/john-paul-ii/es/homilies/1999/documents/hf_jp-ii_hom_ 19990612_zamosc.html>.
Juan Pablo II, 2003, Adhortación “Pastores gregis”, en: La Santa Sede [online], acceso: 27.11.2019, <http://w2.vatican.va/content/john-paul-ii/es/apost_exhortations/documents/hf_jp-ii_ exh_20031016_pastores-gregis.html>.
Kolbe Maximiliano María, 1973, List z 12 kwietnia 1933, en: Jerzy Ryszard Bar (ed.), Maximiliano María Kolbe, Wybór pism, , Wydawnictwo ATK, Warszawa, pp. 259–206.
Koper Dariusz, 2014, Wcielenie w świetle teologów scholastycznych. Próba współczesnej relektury, Teologia w Polsce, 8,1, pp. 133–151.
Kowalczyk Marian, 2012, Maryja – Stolica Mądrości. Refleksje na kanwie encykliki Jana Pawła II “Fides et ratio”, Salvatoris Mater, 14,1–4, pp. 225–239.
Królikowski Janusz, 1999, Maryja w perspektywie prawdy o Ojcu, Salvatoris Mater, 1,2, pp. 198–209.
León Magno, Kazanie 1 na Narodzenie Pańskie, 2 (breviario para el 16 de julio).
Mariański Janusz,1998, Problem ochrony środowiska i “ekologii ludzkiej”, en: Franciszek Kampka, Cezary Ritter (ed.), Jan Paweł II. Centesimus annus. Tekst i komentarze, Wydawnictwo KUL, Lublin, pp. 148–151.
Morales José, 1994, El Misterio de la Creación, Eunsa, Pamplona.
Nagórny Janusz, 2002, Teologia ekologii, en: Janusz Nagórny, Jerzy Gocko (ed.), Ekologia. Przesłanie moralne Kościoła, Wydawnictwo KUL, Lublin, pp. 187–203.
Napiórkowski Celestyn Stanisław, Pek Kazimierz (ed.), 2002, Przez Jezusa do Maryi. Materiały z sympozjum mariologicznego zorganizowanego przez Polskie Towarzystwo Mariologiczne.
Licheń, 26–27 października 2001 roku, Częstochowa–Licheń.
Newman John Henry, 1957, O rozwoju doktryny chrześcijańskiej, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa.
Overhage Paul, Rahner Karl, 1961, Das Problem der Hominisation. Über den biologischen Ursprung des Menschen, Herder, Freiburg i. Br.
Pío IX, 1854, Bula “Ineffabilis Deus”, en: Siervas de los Corazones Traspasados de Jesús y María [online], acceso: 10.01.2020, <https://www.corazones.org/doc/ineffabilis_deus.htm>.
Salij Jacek, 1999, Reseña de Jacek Вolewski, Początek w Bogu. Jedność dziewiczego i niepokala- nego poczęcia, Wydawnictwo WAM, Kraków 1998, Studia Theologica Varsaviensia, 37,1, pp. 251–254.
Sesboüé Bernard, Joseph Wolinski (ed.), 1999, Historia zbawienia, vol. 1: Bóg zbawienia, Wydawnictwo M, Kraków.
Sesboüé Bernard, 2000, Czy można nadal mówić o Maryi?, Salvatoris Mater, 2,2, pp. 265–273. Tomás de Aquino, Summa theologica III, q. 27, en: Dominicos [online], acceso: 13.01.2020, <https://www.dominicos.org/media/uploads/recursos/libros/suma/5.pdf>.
Wyrostkiewicz Michał, 2002, Od ekologii do ekologii ludzkiej, en: Janusz Nagórny, Jerzy Gocko (ed.), Ekologia. Przesłanie moralne Kościoła, Wydawnictwo KUL, Lublin, pp. 87–104.
Lekan, J. (2020). MARÍA – FRUTO PERFECTO DE LA CREACIÓN, EN LA REFLEXIÓN DE LA MARIOLOGÍA POLACA POSCONCILIAR. Forum Teologiczne, (21), 49–70. https://doi.org/10.31648/ft.6082
Janusz Lekan
