RELACJE RODZINNE IMMANUELA KANTA
Zdzisław Kieliszek
Wydział Teologii Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie (Polska)Abstrakt
Losy życiowe Immanuela Kanta zazwyczaj postrzega się jako mało interesujący obszar badawczy. Co więcej, często wskazuje się, że zachodzi ogromna dysproporcja pomiędzy biografią Kanta a jego filozoficznym dorobkiem. O ile biografię Kanta zazwyczaj ocenia się jako pozbawioną jakichś nagłych, zauważalnych zwrotów i zdarzeń, o tyle Kantowską filozofię uważa się za dzieło nieprzeciętnie przenikliwego, krytycznego oraz pełnego życia umysłu. Stąd też losy życiowe Kanta rzadko, zwłaszcza w polskiej literaturze, są omawiane i analizowane. Natomiast nie brakuje opracowań, w których podejmowane są określone kwestie z Kantowskiej filozofii. Tymczasem nie powinno się zapominać, że pomysły filozoficzne Kanta były dziełem konkretnego człowieka, który miał własne i niepowtarzalne koleje życia oraz rys osobowościowy, w znacznej mierze ukształtowany na skutek określonych wcześniejszych życiowych doświadczeń. I ponieważ Kant sam wskazał, że na jego przekonania istotny wpływ wywarły doświadczenia wyniesione z domu rodzinnego, w niniejszym artykule zostały omówione kolejno relacje filozofa z rodzicami, rodzeństwem i dalszymi krewnymi. Na podstawie uzyskanych spostrzeżeń warto wskazać kolejne pola badawcze, które można by ująć w następującym pytaniu: dlaczego Kant, wynosząc dobre wzorce z domu rodzinnego, sam jednak nie założył własnej rodziny? Niniejszy artykuł powiększa więc nieliczną polskojęzyczną literaturę, w której ukazywane są życiowe losy Kanta. Autor w tym przypadku starał się ukazać przede wszystkim jego relacje z najbliższymi.
Słowa kluczowe:
Immanuel Kant, rodzina, relacje rodzinne, relacja z matką, relacja z ojcem, relacja z rodzeństwem, relacja z krewnymiBibliografia
Apel Max, 1904, Immanuel Kant. Ein Bild seines Lebens und Denkens, Konrad Skopnik, Berlin. Google Scholar
Basak Alina Maria, 2013, The role of a father in raising and socializing a child, Pedagogika Rodziny, nr 3 (2), s. 71-79. Google Scholar
Bugelnig Bernadette, 2008, Familienbeziehungen. Geschwisterbeziehung in verschiedenen Lebensabschnitten aus systemisch-therapeutischer Sicht, Systemische Notizen, nr 2, s. 12-22. Google Scholar
Chamberlain Houston Stewart, 1905, Immanuel Kant, die Persönlichkeit als Einführung in das Werk, Bruckmann, München. Google Scholar
Collinson Diane, 1997, Pięćdziesięciu wielkich filozofów, przeł. Małgorzata Wyrzykowska, Wydawnictwo ZYSK i S-KA, Poznań. Google Scholar
Copleston Frederick, 2005, Historia filozofii, t. 6, Od Wolffa do Kanta, przeł. Jerzy Łoziński, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa. Google Scholar
Cudak Henryk, 2012, Rola matki w zaspokajaniu potrzeb emocjonalnych dzieci, Pedagogika Rodziny, nr 2 (1), s. 21-29. Google Scholar
Cudak Sławomir, 2012, Znaczenie więzi emocjonalnych w rodzinie dla prawidłowego funkcjonowania dzieci, Pedagogika Rodziny, nr 2 (4), s. 31-39. Google Scholar
Dietzsch Steffen, 2005, Immanuel Kant. Biografia, przeł. Krystyna Krzemieniowa, Wiedza Powszechna, Warszawa. Google Scholar
Gulyga Arsenij, 1987, Immanuel Kant. His Life and Thought, przeł. z jęz. ros. Marin Despalatović, Birkhäuser Basel, Boston.
Crossref
Google Scholar
Heine Heinrich, 1834, Zur Geschichte der Religion und Philosophie in Deutschland, Hoffmann und Campe, Hamburg. Google Scholar
Hinske Norbert, 2020, Kant, Immanuel, [online], dostęp: 26.11.2020, . Google Scholar
Höffe Otfried, 2003, Immanuel Kant, przeł. Andrzej Maciej Kaniowski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Google Scholar
Kant auf Reisen, 2002-2006, [online], dostęp: 24.02.2020, . Google Scholar
Kant Immanuel, 1773, Handschriftliche Notiz 4671, Akademieausgabe von Immanuel Kants Gesammelten Werken: Bände und Verknüpfungen zu den Inhaltsverzeichnissen, Bd. 17, s. 635. Google Scholar
Kant Immanuel, 1773a, Von Johann Heinrich Kant (3. Juli 1773), Akademieausgabe von Immanuel Kants Gesammelten Werken: Bände und Verknüpfungen zu den Inhaltsverzeichnissen, Bd. 10, s. 140-141. Google Scholar
Kant Immanuel, 1778, An Marcus Herz (Anfang April 1778), Akademieausgabe von Immanuel Kants Gesammelten Werken: Bände und Verknüpfungen zu den Inhaltsverzeichnissen, Bd. 10, s. 230-232. Google Scholar
Kant Immanuel, 1787, Kritik der reinen Vernunft, Akademieausgabe von Immanuel Kants Gesammelten Werken: Bände und Verknüpfungen zu den Inhaltsverzeichnissen, Bd. 3. Google Scholar
Kant Immanuel, 1789, Von Johann Heinrich Kant (Altrahden den 21 Aug. 1789), Akademieausgabe von Immanuel Kants Gesammelten Werken: Bände und Verknüpfungen zu den Inhaltsverzeichnissen, Bd. 11, s. 71-73. Google Scholar
Kant Immanuel, 1792, Von Johann Heinrich Kant (8. Febr. 1792), Akademieausgabe von Immanuel Kants Gesammelten Werken: Bände und Verknüpfungen zu den Inhaltsverzeichnissen, Bd. 11, s. 323-325. Google Scholar
Kant Immanuel, 1796, An Johann Heinrich Kant (17. Dec. 1796), Akademieausgabe von Immanuel Kants Gesammelten Werken: Bände und Verknüpfungen zu den Inhaltsverzeichnissen, Bd. 12, s. 140. Google Scholar
Kant Immanuel, 1798, Anthropologie in pragmatischer Hinsicht, Akademieausgabe von Immanuel Kants Gesammelten Werken: Bände und Verknüpfungen zu den Inhaltsverzeichnissen, Bd. 7, s. 117-333. Google Scholar
Kant Immanuel, 1803, Pädagogik, Akademieausgabe von Immanuel Kants Gesammelten Werken: Bände und Verknüpfungen zu den Inhaltsverzeichnissen, Bd. 9, s. 437-499. Google Scholar
Kant Immanuel, 1803a, Testament, Akademieausgabe von Immanuel Kants Gesammelten Werken: Bände und Verknüpfungen zu den Inhaltsverzeichnissen, Bd. 12, s. 382-390. Google Scholar
Kasten Hartmut, 1994, Geschwister. Vorbilder, Rivalen, Vertraute, Springer Berlin Heidelberg.
Crossref
Google Scholar
Kiejzik Liliana, 2012, Zamiast wstępu, w: Liliana Kiejzik (oprac. i red.), Kobiety w filozofii. Filozofowie o kobietach. Eseje subiektywne, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra, s. 5-8. Google Scholar
Kühn Manfred, 2001, Kant. Eine Biographie, Cambridge University Press. Google Scholar
Lacoste Jean, 1994, Korespondencja Immanuela Kanta, przeł. Tomasz Wójcik, Ogród, nr 3, s. 247-251. Google Scholar
Nowak-Juchacz Ewa, 2002, Autonomia jako zasada etyczności. Kant, Fichte, Hegel, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław. Google Scholar
Ośkiewicz Wioletta, 2012, Rola ojca w oddziaływaniach wychowawczych dziecka w rodzinie, Pedagogika Rodziny, nr 2 (3), s. 99-106. Google Scholar
Petri Horst, 2001, Geschwister. Liebe und Rivalität. Die längste Beziehung unseres Lebens, Kreuz, Stuttgart-Zürich. Google Scholar
Reicke Rudolf (red.), 1860, Kantiana. Beiträge zu Immanuel Kants Leben und Schriften, Theile, Königsberg. Google Scholar
Rink Friedrich Theodor, 1805, Ansichten aus Immanuel Kants Leben, Göbbels und Unzer, Königsberg. Google Scholar
Rolewski Jarosław, 2002, Nowa metafizyka Kanta, Wydawnictwo Rolewski, Lubicz. Google Scholar
Schaeffler Stefanie, 2003, Was mit dem Zweiten anders wird: wie Sie Ihr Kind auf das neue Baby vorbereiten - richtig umgehen mit Eifersucht und Konkurrenz - damit sich alle über den Zuwachs freuen, Südwest, München. Google Scholar
Schmidt Hermann, 1858, Immanuel Kants Leben. Ein zum Besten der inneren Mission zu Wittenberg gehaltener Vortrag, Buchhandlung des Waisenhauses, Halle. Google Scholar
Schwarz Hermann (red.), 1907, Immanuel Kant. Ein Lebensbild nach Darstellungen der Zeitgenossen Borowski, Jachmann, Wasianski, Hugo Peter, Halle. Google Scholar
Simmel Georg, 1905, Kant, Duncker and Humblot, Leipzig. Google Scholar
Słaboń-Duda Agnieszka, 2011, Wczesna relacja matka-dziecko i jej wpływ na dalszy rozwój emocjonalny dziecka, Psychoterapia, nr 157 (2), s. 11-18. Google Scholar
Sloterdijk Peter, 2013, Philosophical temperaments. From Plato to Foucault, Columbia University Press, New York. Google Scholar
Świderska Mariola, 2011, Ojciec w opiece i wychowaniu dziecka, Pedagogika Rodziny, nr 1 (3/4), s. 43-57. Google Scholar
Tracz Michał, 2020, Znaczenie obecności ojca i jego wpływ na całościowy rozwój syna, [online], dostęp: 26.11.2020, . Google Scholar
Vorländer Karl, 1911, Immanuel Kants Leben, Verlag von Felix Meiner, Leipzig. Google Scholar
Wawrzyniak Joanna, 2011, Opiekuńczo-wychowawcza rola dziadków w rodzinie, Pedagogika Rodziny, nr 1 (2), s. 95-103. Google Scholar
Żelazny Mirosław, 2001, Idea wolności w filozofii Kanta, Wydawnictwo Rolewski, Toruń. Google Scholar
Wydział Teologii Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie (Polska)
