Spor o racjonalność w obliczu argumentów filozofii zycia - Nietzsche, Dilthey, Bergson

Andrzej Kucner

doi:10.31648/hip.1397

Opublikowane: 2018-10-071

Nr 12 (2006)

Spor o racjonalność w obliczu argumentów filozofii zycia - Nietzsche, Dilthey, Bergson

Andrzej Kucner

Humanistyka i Przyrodoznawstwo

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.31648/hip.1397

Abstrakt

Artykuł przedstawia zarys rozwoju filozofii życia XIX i XX wieku. Podstawowe zagadnienie to status racjonalności jako wzorca myślenia filozoficznego w świetle argumentów trzech reprezentantów współczesnej filozofii życia: F. Nietzschego, W. Diltheya i H. Bergsona. Każdy z nich jest twórcą oryginalnej odmiany filozofii życia i konstruktywnej krytykiem wzorców naukowej racjonalności.

Słowa kluczowe:

filozofia życia, racjonalność, rozum, rozumienie, historia, intuicja, duree, życie

Inne teksty tego samego autora

Andrzej Kucner, Współczesne oblicza nihilizmu: Baudrillard - Vattimo - Bauman , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 18 (2012)
Andrzej Kucner, Między życiem a jego formą: Georga Simmla filozofia kultury , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 17 (2011)
Andrzej Kucner, Geneza nihilizmu a wczesne spory o klasyczny idealizm niemiecki na przełomie XVIII i XIX wieku , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 13 (2007)
Andrzej Kucner, Gehla filozofia miasta dla ludzi , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 23 (2017)
Andrzej Kucner, Nietzschego radosna wiedza , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 15 (2009)
Andrzej Kucner, VII Festiwal Filozofii "Filozofia i Muzyka", Olsztyn 4-5 września 2014 , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 20 (2014)
Andrzej Kucner, "Mała encyklopedia filozofii: pojęcia, problemy, kierunki, szkoły", red. Stanisław Jedynak, Bydgoszcz 1996: [recenzja] , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 3 (1997)
Andrzej Kucner, Człowiek w tradycji filozofii życia , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 14 (2008)
Andrzej Kucner, III Festiwal "Deleuze, Derrida, Foucault", UWM w Olsztynie, 6-11 września 2010 , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 16 (2010)
Andrzej Kucner, Człowiek i hermeneutyka , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 16 (2010)

1 2 3 > >>

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Kucner, A. (2018). Spor o racjonalność w obliczu argumentów filozofii zycia - Nietzsche, Dilthey, Bergson. Humanistyka I Przyrodoznawstwo, (12), 45–63. https://doi.org/10.31648/hip.1397

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

J.W. Goethe , Natura. Fragment, (spisany przez Ch. Toblera), cyt. za: Filozofia niemieckiego oświecenia, wybór T. Namowicz, K. Sauerland, M.J. Siemiek, PWN, Warszawa 1973.

A. Przyłębski, Przeciwko irracjonalności w filozofii. H. Rickerta polemika z filozofią życia, „Roczniki Filozoficzne KUL” 2003, t. LI, z. 1.

Por. m.in.: O.F. Bollnow , Die Lebensphilosophie, Berlin Gottingen Heidelberg 1958;

F. Fellman , Lebensphilosophie. Elemente einer Theorie der Selbsterfahrung, Reinbek b. Hamburg 1993;

Z. Kuderowicz , Filozofia życia a Kant, (w:) Materiały z sesji kantowskiej, Warszawa 1976;

G. Kijhne - Bertram , Aus dem Leben zum Leben. Entstehung, Wesen und Bedeutungpopularer Lebensphilosop- hen in der Geistesgeschichte des 19. Jahrhunderts, Frankfurt 1987;

H.J. Lieber , Kulturkritik und Lebensphilosophie. Studien zur Deutschen Philosophie der Jahrhundertwende, Darmstadt 1974;

G. Misch , Lebensphilosophie und Phónomenologie. Eine Auseinandersetzung der Diltheyschen Rich- tung mit Heidegger und Husserl, Bonn 1930 (zob. omówienie tej pracy w: Przewodnik po literaturze filozoficznejXXwieku, pod red. B. Skargi, t. 3, Warszawa 1995);

H. Rickert , Philosophie des Lebens. Darstellung und Kritik der philosophischen Modestromungen unserer Zeit, Tubingen 1920;

F. Sawicki, Filozofia życia, Poznań 1946;

H. Schnadelbach , Filozofia w Niemczech 1831-1933, Warszawa 1992;

A. Sendlinger , Lebenspathos und Decadence um 1900. Studien zur Dialektik der Decadence und der Lebensphilosophie am Beispiel Eduard von Keyserlings und Georg Simmels, Frankfurt 1994;

K.-H. Volkmann -Schluck , Leben und Denken. Interpretationen zur Philosophie Nietzsches, Frankfurt a. M. 1968; Z dziejów doktryn antypozytywistycznych, pod red. B. Skargi, Wrocław 1978.

Por. H. Schnadelbach , Filozofia w Niemczech...,

O. Spengler , Zmierzch Zachodu. Zarys morfologii historii uniwersalnej, przeł. J. Marzęcki, Warszawa 2001.

Por. A Przyłębski, Herder jako pionier filozofii życia, (w:) Rozum i świat. Herder i filozofia XVIII, XIX i XX wieku, pod red. M. Heinz, M. Potępy i Z. Zwolińskiego, Warszawa 2004.

F. Nietzsche , Narodziny tragedii albo Grecy i pesymizm, przeł. B. Baran, Kraków 1994.

Por. m.in. W.F. Otto , Dionysos. Mythos und Kultus, Frankfurt am Main 1960;

M. Vogl , Apollinisch und Dionysich, Regensburg 1966.

Por. idem, Nietzsche i filozofia dionizyjska, Wyd. AWF, Warszawa 2001.

F. Nietzsche , Niewczesne rozważania, przeł. M. Łukasiewicz, Znak, Kraków 1996.

F. Nietzsche , Zmierzch bożyszcz czyli jak się filozofuje miotem, przeł. G. Sowinski, Wyd. A, Kraków 2000.

F. Nietzsche , Also sprach Zarathustra. Ein Buch fur Alle und Keinen, (Von den Verachtern des Leibes), Kritische Studienausgabe, hrsg. v. G. Colli und M. Montinari, Bd. 4, DTV/de Gruyter, Berlin - New York 1988.

E. Paczkowska -Łagowska, Logos życia. Filozofia hermeneutyczna w kręgu Wilhelma Dilthaya, Gdańsk 2000.

A. Przyłębski, Hermeneutyczny zwrot filozofii, Wyd. UAM, Poznań 2005.

W. Dilthey , Budowa świata historycznego w naukach humanistycznych, przeł. E. Paczkowska- Łagowska, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2004.

Por. M. Szulakiewicz, Filozofia jako hermeneutyka, Wyd. UMK, Toruń 2004.

Por H. Bergson, Myśl i ruch. Wstęp do metafizyki. Intuicja filozoficzna. Postrzeżenie zmiany. Dusza i ciało, przeł. P. Beylin, K. Błeszyński, PWN, Warszawa 1963.

H. Bergson , Ewolucja twórcza, przeł. F. Znaniecki, Wyd. Zielona Sowa, Kraków 2004. Google Scholar