Concepts of the Central and Eastern European attempts to stop Russian imperialism in the thought of Władysław Studnicki

Przemysław Czernicki

University of Siedlce


Abstract

The aim of the article is to highlight and confirm the validity of Władysław Studnicki’s concepts regarding the geopolitical security of the Central and Eastern European region. It seems particularly useful to pay attention to the strategic diagnoses of this thinker regarding the constant threat to the geopolitical order from Russian imperialism in the region of Central and Eastern Europe. The intellectual achievements of one of the most famous creators of Polish geopolitical thinking can, therefore, be perceived as a valuable key to gaining orientation in the dynamics of contemporary international relations. As part of this article, I focused on presenting the issues of the centuries-old Polish-Russian rivalry about gaining strategic control over the region of Central and Eastern Europe, which Studnicki called the “core of Eurasia” due to its geopolitical importance.


Keywords:

geopolitics, country, idea, power, rritory, Central and Eastern Europe


Asworth, L. (2011), Realism and the spirit of 1919: Halford Mackinder, geopolitics and the reality of the League of Nations, [in:] European Journal of International Relations 17 (2), 279-301.   Google Scholar

Cenckiewicz, S. (2000), Geopolityka polska (o poglądach geopolitycznych Eugeniusza Romera, Władysława Studnickiego, Henryka Bagińskiego i Jerzego Niezbrzyckiego), [in:] Arcana. Kultura, historia, polityka 32 (2), 53-82.   Google Scholar

Danek, A. (2021), Sny o potędze: koncepcje i wątki imperialne w polskiej myśli politycznej pierw¬szej połowy XX wieku. Kraków.   Google Scholar

Figura, M. (2008), Rosja w myśli politycznej Władysława Studnickiego. Poznań.   Google Scholar

Gorowska-Puchała, I. (1996), Mitteleuropa. Rdzeń Starego Kontynentu. Toruń.   Google Scholar

Grygajtis. K. (2002), Państwa bałtyckie w publicystyce Władysława Studnickiego, [in:] Sprawy Polityczne 7, 57-62.   Google Scholar

Gzella, J. (1990), Koncepcja bloku państw środkowoeuropejskich w myśli politycznej Władysła¬wa Studnickiego, [in:] Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki Humanistyczno-Społeczne. Nauki Polityczne 213 (19), 67-85.   Google Scholar

Gzella, J. (1998), Zaborcy i sąsiedzi Polski w myśli społeczno-politycznej Władysława Studnic¬kiego (do 1939 roku). Toruń.   Google Scholar

Gzella, J. (2011), Między Sowietami a Niemcami: koncepcje polskiej polityki zagranicznej kon¬serwatystów wileńskich zgrupowanych wokół “Słowa” (1922-1939). Toruń.   Google Scholar

Kearns, G. (2004), The political pivot of geography, [in:] The Geographical Journal 170 (4), 337-346.   Google Scholar

Mackiewicz-Cat, S. (1992), Historia Polski od 11 listopada 1918 do 17 września 1939. London.   Google Scholar

Mackinder, H.J. (1904), The geographical pivot of history, [in:] The Geographical Journal 23 (4), 421-437.   Google Scholar

Mitkiewicz, L. (1971), W najwyższym sztabie zachodnich aliantów. London.   Google Scholar

Niesiobędzki, R. (2012), Rosja w pogoni za Europą, [in:] Przegląd Wschodnioeuropejski 3, 497-523.   Google Scholar

Nowak, A. (2021), Polska i trzy Rosje: polityka wschodnia Piłsudskiego i sowiecka próba podboju Europy w 1920 roku. Kraków.   Google Scholar

Pajewski, J. (1959), “Mitteleuropa”. Studia z dziejów imperializmu niemieckiego w dobie pierwszej wojny światowej. Poznań.   Google Scholar

Sadkiewicz, J. (2012), „Ci, którzy przekonać nie umieją”: idea porozumienia polsko-niemieckiego w publicystyce Władysława Studnickiego i wileńskiego „Słowa” (do 1939 roku). Kraków.   Google Scholar

Strządała, G. (2004), Projekt budowy bloku państw Europy Środkowo-Wschodniej w myśli Wła¬dysława Studnickiego, [in:] Wrocławskie Studia Politologiczne 4, 26-32.   Google Scholar

Studnicki, W. (1924), Zarys państw bałtyckich. Warszawa.   Google Scholar

Studnicki, W. (1930), Daleki Wschód w polityce światowej. Warszawa.   Google Scholar

Studnicki, W. (1932), Rosja Sowiecka w polityce światowej. Warszawa.   Google Scholar

Studnicki, W. (1935), System polityczny Europy a Polska. Warszawa.   Google Scholar

Studnicki, W. (2018), Wobec nadchodzącej drugiej wojny światowej. Kraków.   Google Scholar

Studnicki, W. (2019), [in:] Sadkiewicz, J. (red.), Władysław Studnicki. O przymierze z Niemcami. Wybór pism 1923-1939, Kraków.   Google Scholar

Studnicki, W. (2019a), Rosja Sowiecka a rozbrojenia, “Słowo” from 31 XII 1931, [in:] Sadkiewicz, J. (red.), Władysław Studnicki. O przymierze z Niemcami. Wybór pism 1923-1939. Kraków, 107-111.   Google Scholar

Studnicki, W. (2019b), Dwa systemy polityczne Europy, “Słowo” from 27 I 1935, [in:] Sadkiewicz, J. (red.), Władysław Studnicki. O przymierze z Niemcami. Wybór pism 1923-1939. Kraków, 163-167.   Google Scholar

Studnicki, W. (2019c), Z dyskusji o zasadniczej linii nowej polityki zewnętrznej, “Słowo” from 17 VII 1937, [in:] Sadkiewicz, J. (red.), Władysław Studnicki. O przymierze z Niemcami. Wybór pism 1923-1939. Kraków, 187-190.   Google Scholar

Studnicki, W. (2019d), Tworzenie Ukrainy z Polską lub przeciwko Polsce, “Słowo” from 6 I 1939, [in:] Sadkiewicz, J. (red.), Władysław Studnicki. O przymierze z Niemcami. Wybór pism 1923-1939. Kraków, 281-285.   Google Scholar

Studnicki, W. (2019e), Spór o koncepcję ukraińską, “Słowo” from 13 I 1939, [in:] Sadkiewicz, J. (red.), Władysław Studnicki. O przymierze z Niemcami. Wybór pism 1923-1939. Kraków, 287-289.   Google Scholar

Studnicki, W. (2019f), Z nami lub przeciw nam, “Słowo” from 27 I 1939, [in:] Sadkiewicz, J. (red.), Władysław Studnicki. O przymierze z Niemcami. Wybór pism 1923-1939. Kraków, 291-295.   Google Scholar

Studnicki, W. (2019g), Adolf Bocheński: Między Niemcami a Rosją, “Słowo” from 27 X 1937, [in:] Sadkiewicz, J. (red.), Władysław Studnicki. O przymierze z Niemcami. Wybór pism 1923-1939, Kraków, 203-212.   Google Scholar

Studnicki, W. (2000), Pisma wybrane. T. I: Z przeżyć i walk. Gzella, J. (red.). Toruń.   Google Scholar

Studnicki, W. (2001a), Pisma wybrane. T. II: Polityka międzynarodowa Polski w okresie między¬wojennym. Gzella, J. (red.). Toruń.   Google Scholar

Studnicki, W. (2001b), Pisma wybrane. T. III: Ludzie, idee i czyny. Gzella, J. (red.). Toruń.   Google Scholar

Studnicki, W. (2002), Pisma wybrane. T. IV: Tragiczne manowce: próby przeciwdziałania kata¬strofom narodowym 1939-1945. Gzella, J. (red.). Toruń.   Google Scholar

Wolff-Powęska, A. (1979), Doktryna geopolityki w Niemczech. Poznań.   Google Scholar

Venier, P. (2004), The geographical pivot of history and early twentieth century geopolitical culture, [in:] The Geographical Journal 170 (4), 330-336.   Google Scholar

Download


Published
2025-07-01 — Updated on 2025-06-26

Cited by

Czernicki, P. (2025). Concepts of the Central and Eastern European attempts to stop Russian imperialism in the thought of Władysław Studnicki. Przegląd Wschodnioeuropejski, 16(1), 9–19. https://doi.org/10.31648/pw.11446 (Original work published July 1, 2025)

Przemysław Czernicki 
University of Siedlce