Slavic Demonology by Jan Wagilewicz: A preliminary discussion of an unpublished work of 19th-century ethnography
Barbara Góra
John Paul II Catholic University of LublinAbstract
The article is a preliminary discussion of Slavic Demonology by Jan Wagilewicz (1811-1866), a prominent 19th-century Galician researcher of the Slavic past. Despite its scholarly significance, this work remains unpublished and largely unrecognized. The author of the article presents a literature review, Wagilewicz’s manuscripts and publications on demonological topics, and later issues with identifying some of these texts. Furthermore, she discusses examples where Adam Mickiewicz incorporated Wagilewicz’s published works into lectures at the Collège de France, as well as Oskar Kolberg’s use in Lud. By examining studies of literature in various languages and conducting archival research at the Vasyl Stefanyk National Scientific Library of Ukraine in Lviv, she contemplates the true shape of Wagilewicz’s Slavic Demonology. She suspects that the primary manuscript of the work remains undiscovered and should still be sought after.
Keywords:
Jan Wagilewicz, Slavic Demonology, Adam Mickiewicz, Oskar Kolberg, ethnographyReferences
Baranowski, B. (2019), W kręgu upiorów i wilkołaków: Demonologia słowiańska. Poznań. Google Scholar
Brückner, A. (1918), Mitologia słowiańska. Kraków. Google Scholar
Brückner, A. (1924), Mitologia polska. Warszawa. Google Scholar
Bryk, I. (1921), Materiyaly do istoriyi ukrayins’ko-cheskykh vzayemyn v pershiy polovyni XIX st. L’viv. [Брик, І. (1921), Матеріяли до історії українсько-ческих взаємин в першій половині XIX ст. Львiв.] Google Scholar
Dem’yan, H. (1993), Ivan Vahylevych: Istoryk inarodoznavets’. Kyyiv. [Дем‘ян, Г. (1993), Іван Вагилевич: Iсторик і народознавець. Київ.] Google Scholar
Dobrjański, K., Demonologia ludu ukraińskiego: Referat opracowany na podstawie dzieła Włodz. Hnatiuka p. t. „Etnograficznyj zbiryk” 15, 33 i 34. Archiwum PTL, nr inw. 158. Wrocław. Google Scholar
Estreicher, K. (1867), Wagilewicz (Jan), [w:] Encyklopedia powszechna. XXVI. Warszawa, 301-304. Google Scholar
Federowski, M. (1897), Lud białoruski na Rusi Litewskiej. T. 1: Wiara, wierzenia i przesądy ludu z okolic Wołkowyska, Słonima, Lidy i Sokółki. Kraków. Google Scholar
Gałyga, M. (1992), Iwan Wahylewicz (Jan Wagilewicz), [w:] Adamczyk, E. (red.), Portrety ossolińskie. Antologia wspomnień. Wrocław, 86-91. Google Scholar
Gieysztor, A. (1982), Mitologia Słowian. Warszawa. Google Scholar
Gołębiowski, Ł. (1830), Lud Polski, jego zwyczaje, zabobony. Warszawa. Google Scholar
Góra, B. (2023), Jan Wagilewicz (1811-1866) – zapomniany autor niewydanych rękopisów. Przy¬czynek do badań nad twórczością XIX-wiecznego pisarza galicyjskiego, [w:] Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica 2, 49-77. Google Scholar
Górski, R. (1970), Lwowskie, [w:] Kapełuś, H. | Krzyżanowski, J. (red.), Dzieje folklorystyki polskiej 1800-1863. Epoka przedkolbergowska. Wrocław, 300-357. Google Scholar
Il’nyts’ka, L. (1993), „Rus’ka Triytsya”: Markiyan Shashkevych, Ivan Vahylevych, Yakiv Holo¬vats’kyy: Biohrafichnyy pokazhchyk (1834-1990 rr.). L’viv. [Ільницька, Л. (1993), „Руська Трійця”: Маркіян Шашкевич, Іван Вагилевич, Яків Головацький: Біoграфічний покажчик (1834-1990 рр.). Львів.] Google Scholar
Janion, M. (2017), Niesamowita Słowiańszczyzna. Fantazmaty literatury (wyd. 2 dodruk). Kraków. Google Scholar
Kolberg, O. (1963), Pokucie. III (Dzieła wszystkie. XXXI). Wrocław | Poznań [Przedruk: Kolberg, O. (1888), Pokucie. Obraz etnograficzny. III. Kraków]. Google Scholar
Kolberg, O. (1970), Ruś Karpacka. I (Dzieła wszystkie. LIV). Wrocław | Poznań. Google Scholar
Kolberg, O. (1971), Ruś Karpacka. II (Dzieła wszystkie. LV). Wrocław | Poznań. Google Scholar
Kolberg, O. [Hucułowie Dalibora J. Wagilewicza. Tłum. z j. czesk. Huculové, obyvatele vychodniho pohoři karpatskeho „Časopis českého Museum” 1839, t. 13, z. 1, s. 45-68] [online]. Archiwum rękopisów Oskara Kolberga, teka 21-22: Pokucie, sygn. 1259, k. 22-23v. Archiwum PTL, https:// www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/427299/edition/341230 (accessed: 15.04.2024). Google Scholar
Kolberg, O. [O upiorach i widmach przez Dalibora J. Wagilewicza. Tłum. z j. czesk. O upjrech a wid´mách „Časopis českého Museum“ 1840, t. 14, z. 3, s. 232] [online]. Archiwum rękopisów Oskara Kolberga, teka 21-22: Pokucie, sygn. 1259, k. 15-21v. Archiwum PTL, https://www.wbc. poznan.pl/dlibra/publication/427299/edition/341230 (accessed: 15.04.2024). Google Scholar
Kosiński, T. J. (2019), Bogowie Słowian. Bóstwa, biesy i junacy. Warszawa. Google Scholar
Kozak, Ł. (2023), Upiór. Historia naturalna (wyd. 3). Warszawa. Google Scholar
Kyrchyv, R. F. (1990), Etnohrafichno-fol’klorystychna diyal’nist’ ‟Rus’koyi triytsi”. Kyyiv. [Кирчив, Р. Ф. (1990), Етнографічно-фольклористична діяльність ‟Руської трійці”. Київ.] Google Scholar
Linker, T. (1998), Słowiańskie bogi i demony. Z rękopisu Bronisława Trentowskiego. Gdańsk. Google Scholar
Mickiewicz, A. (1934), Literatura słowiańska. Wykłady w Collège de France. Kurs pierwszy. Rok 1841-1842. Płoszewski, L. (oprac.). Warszawa [Biblioteka Narodowa, sygn. II 591.985 A]. Google Scholar
Mokry, W. (1981), Folklor i jego rola w działalności „Ruskiej Trójcy”, [w:] Studia Polono-Slavi¬ca-Orientalia 7, 141-159. Google Scholar
Moszyński, K. (1934), Kultura ludowa Słowian. T. II: Kultura duchowa. Kraków. Google Scholar
Nowosielski (Marcinkowski), A. (1857), Lud ukraiński. I. Wilno. Google Scholar
Pełka, L. (2004), Polskie wizje ukraińskiej ludowej mitologii niższej, [w:] Banek, K. (red.), Polsko-ukraińskie badania religii. Kraków, 167-180. Google Scholar
Pełka, L. (2022), Polska demonologia ludowa. Wierzenia dawnych Słowian. Poznań. Google Scholar
Podbereski, A. (1880), Materiały do demonologii ludu ukraińskiego w powiecie Czehryńskim. Kraków. Google Scholar
Podgórscy, B. | A. (2000), Encyklopedia demonów: Diabły, diabełki, jędze, skrzaty, boginki… i wiele innych. Wrocław. Google Scholar
Pogodіn, M. (1841), Galitsiya: Slavyanskiye novosti, [in:] Moskvityanin 1/2, 635. [Погодін, М. (1841), Галиция: Славянские новости, [in:] Москвитянин 1/2, 635.] Google Scholar
Szyc, J. (1865), Słowiańscy bogowie. Warszawa. Google Scholar
Vagilevich, I. (1855), Gutsuly, obitateli vostochnoy otrasli karpatskikh gor, [in:] Panteon 5 (21), 17-56. [Вагилевич, И. (1855), Гуцулы, обитатели восточной отрасли карпатских гор, [in:] Пантеон 5 (21), 17-56.] Google Scholar
Vahylevych, I. (1978), Boyky, rus’ko-slov‘yans’kyy lyud u Halychyni, [in:] Zhovten’ 12 (410), 117-130. [Вагилевич, І. (1978), Бойки, русько-слов’янський люд у Галичині, [in:] Жовтень 12 (410), 117-130.] Google Scholar
Voytovych, N. (2015), Narodnaya demonolohiya Boykivshchyny. L’viv. [Войтович, Н. (2015), Народная демонологія Бойківщини. Львів.] Google Scholar
Wagilewicz, J. (1841), Pogrzeb u Słowian, [w:] Biblioteka Warszawska 2, 649-658. Google Scholar
Wagilewicz, J. (1844a), O mieszkańcach wschodniej części gór Karpackich, [w:] Przegląd Nau¬kowy 29, 48-60; 30, 73-85. Google Scholar
Wagilewicz, J. (1844b), Szełudywy Buniak. Z podań ludu, [w:] Biblioteka Naukowego Zakładu im. Ossolińskich 11, 181-195. Google Scholar
Wagilewicz, J. (F19-36), Zarysy do demonologii. F19, Spr. 36, k. 1-15. Lwów: Lwowska Narodowa Naukowa Biblioteka Ukrainy im. W. Stefanyka. Google Scholar
Wagilewicz, J. (F19-38), Różne zapisy do Etnologii słowiańskiej. F19, Spr. 38, k. 1-95. Lwów: Lwowska Narodowa Naukowa Biblioteka Ukrainy im. W. Stefanyka. Google Scholar
Wagilewicz, J. (F19-39), Demonologia słowiańska. F19, Spr. 39, k. 1-46. Lwów: Lwowska Narodowa Naukowa Biblioteka Ukrainy im. W. Stefanyka. Google Scholar
Wagilewicz, J. (F19-49), Kronika ludu z Demonologii słowiańskiej. F19, Spr. 49, k. 1-64. Lwów: Lwowska Narodowa Naukowa Biblioteka Ukrainy im. W. Stefanyka. Google Scholar
Wahylewič, D. J. (1839), Huculové, obyvatele vychodniho pohoři karpatskeho, [w:] Časopis českého Museum 1 (13), 45-68. Google Scholar
Wahylewič, D. J. (1840), O upjrech a wid´mách, [w:] Časopis českého Museum 3 (14), 232-261. Google Scholar
Wahylewič, D. J. (1841), Bojkowé, lid ruskoslowanský w Haličjch, [w:] Časopis českého Museum 1 (15), 30-72. Google Scholar
Wantowska, M. (1958), „Dziady“ kowieńsko-wileńskie, [w:] Krzyżanowski, J. (red.), Ludowość u Mickiewicza. Warszawa, 199-320. Google Scholar
Wójcicki, K. (1837), Klechdy. Starożytne podania i powieści ludu polskiego i Rusi. Warszawa. Google Scholar
Zych, P. | Vargas, W. (2022), Bestiariusz słowiański. Cz. 1 i 2. Olszanica. Google Scholar
John Paul II Catholic University of Lublin
