Prawnoprocesowe skutki potrącenia wierzytelności w postępowaniu egzekucyjnym

Adrianna Katarzyna Szczechowicz

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie


Abstrakt

Praktyka sądowa obfituje w liczne spory pojawiąjące się na tle przepisów materialnoprawnych oraz procesowych dotyczących potrącenia wierzytelności. Celem niniejszego artykułu jest dokonanie analizy przepisów prawa oraz orzecznictwa sądowego w aspekcie skutków procesowych i skuteczności wszczęcia postępowania egzekucyjnego uprzednio potrąconej wierzytelności. Głównym tematem artykułu jest relacja między prawomocnością orzeczenia a powództwem opozycyjnym opartym na zarzucie potrącenia. Mimo kolejnych nowelizacji art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. zarówno w doktrynie jak i orzecznictwie wykształciły się dwa poglądy. Według pierwszego stanowiska, podstawą powództwa opozycyjnego może być potrącenie, pomimo że powód mógł zgłosić zarzut potrącenia w postępowaniu rozpoznawczym, w którym został wydany tytuł wykonawczy, ale tego nie zrobił. Natomiast według drugiego poglądu potrącenie jako zdarzenie może być podstawą powództwa opozycyjnego tylko wtedy, gdy zarzut potrącenia nie mógł być zgłoszony na etapie postępowania rozpoznawczego. Zaznaczyć należy, że powstałe wątpliwości są aktualne również w świetle nowelizacji art. 840 § 1 k.p.c. na mocy ustawy z 4.7.2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw. W końcowej części artykułu zawarto także rozważania dotyczące podstaw odpowiedzialności wierzyciela w przypadku przymusowego wyegzekwowania należności, gdy tytuł wykonawczy, który obejmował te świadczenie wygasł pomiędzy wydaniem tytułu a wszczęciem postępowania egzekucyjnego.


Słowa kluczowe:

postępowanie cywilne, potrącenie, postępowanie egzekucyjne, prawomocny wyrok, zarzut spełnienia świadczenia


Adamczuk A. [w:] M. Manowska (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Tom II. Art. 478-1217, wyd. IV, 2021, Lex/el.   Google Scholar

Chrapoński D., Zarzut potrącenia w procesie cywilnym, MOP 2020, Nr 18.   Google Scholar

Ciepła A., Zarzut potrącenia. Powództwo wzajemne [w:] B. Karolczyk (red.), Postępowanie cywilne po nowelizacji. Komentarz dla pełnomocników procesowych i sędziów, 2020, Lex/el.   Google Scholar

Drabik M. [w:] T. Szanciło, Kodeks postępowania cywilnego, Tom II, 2019, Legalis/el.   Google Scholar

Flaga-Gieruszyńska K. [w:] K. Flaga-Gieruszyńska (red.), Postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne. System Postępowania Cywilnego, Tom 8, 2021, Legalis/el.   Google Scholar

Grzegorczyk P., Wykładnia art. 840 § 1 pkt 2 in fine KPC Zagadnienia prawne w praktyce SN, MOP 2012, Nr 23.   Google Scholar

Gutowski M., Potrącenie w postępowaniu nakazowym — relacja między prawem materialnym a procesowym, Przegląd Prawa Handlowego 2004, nr 9.   Google Scholar

Janiak A., Kidyba A. (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania - część ogólna, Lex/el.   Google Scholar

Kulski R. [w:] A. Marciniak (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Tom IV. Komentarz do art. 730–1095(1), 2020, Legalis/el.   Google Scholar

Kurowski W. [w:] M. Fras, M. Habdas (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania. Część ogólna (art. 353-534), Lex/el.   Google Scholar

Marcewicz O. [w:] A. Jakubecki (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz do wybranych przepisów nowelizacji 2019, 2019, LEX/el.   Google Scholar

May J., Wytoczenie powództwa opozycyjnego na podstawie zarzutu spełnienia świadczenia [w:] Cechą sprawiedliwości jest nie krzywdzić ludzi. Księga pamiątkowa ku czci Zenona Knypla, Z. Szczurek, G. Sikorski (red.), Sopot 2017.   Google Scholar

Misiura N., Prawomocność orzeczenia a powództwo opozycyjne z art. 840 § 1 pkt 2 Kodeksu postępowania cywilnego, PPE 2017, nr 1.   Google Scholar

Morek R. [w:] K. Osajda (red.), Tom III A. Kodeks cywilny. Komentarz. Zobowiązania. Część ogólna, Legalis/el.   Google Scholar

Olaś A. [w:] T. Zembrzuski (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Koszty sądowe w sprawach cywilnych. Dochodzenie roszczeń w postępowaniu grupowym. Przepisy przejściowe. Komentarz do zmian. Tom I i II,2020, LEX/el.   Google Scholar

Olaś A., Zarzut potrącenia w procesie cywilnym, Legalis/el.   Google Scholar

Piaskowska O., Patryk T. [w:] O. Piaskowska (red.), Komentarz do niektórych zmian Kodeksu postępowania cywilnego, LEX/el.   Google Scholar

Pyziak-Szafnicka M., Potrącenie w prawie cywilnym, Kraków 2002.   Google Scholar

Sadza A., Zarzut spełnienia świadczenia jako podstawa powództwa opozycyjnego (art. 840 § 1 pkt 2 in fine KPC) – konsekwencje dla wykładni przepisów o potrąceniu w procesie cywilnym, PPE 2019, Nr 8, Legalis/el.   Google Scholar

Sikorski G. [w:] J. Ciszewski, P. Nazaruk (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Lex/el.   Google Scholar

Szadkowski K. [w:] M. Gutowski (red.), Kodeks cywilny. Tom II. Komentarz. Art. 353–626, Legalis/el.   Google Scholar

Wengerek E., Przeciwegzekucyjne powództwa dłużnika. Poradnik, Warszawa 1998.   Google Scholar

Wiśniewski T. [w:] J. Gudowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania. Część ogólna, 2018, s. 966-967;   Google Scholar

Woźniak Z. [w:] J. Gołaczyński, D. Szostek (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz do ustawy z 4.7.2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, 2019, Legalis/el;   Google Scholar

Zawada K. [w:] K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny. Tom II. Komentarz. Art. 450–1088, KC, Legalis/el.   Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2021-09-29 — zaktualizowane 2021-09-30

Cited By /
Share

Szczechowicz, A. K. (2021). Prawnoprocesowe skutki potrącenia wierzytelności w postępowaniu egzekucyjnym. Studia Prawnoustrojowe, (53). https://doi.org/10.31648/sp.6713 (Original work published 29 wrzesień 2021)

Adrianna Katarzyna Szczechowicz 
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie