Suburbanizacja oraz kontrurbanizacja jako wyzwania dla gmin
Piotr Ruczkowski
Uniwersytet Jana Kochanowskiego w KielcachAbstrakt
Celem opracowania jest odpowiedź na pytanie, czy na poziomie podstawowej jednostki samorządu terytorialnego (gminy) dysponujemy skutecznymi instrumentami przeciwdziałania negatywnym skutkom suburbanizacji oraz kontrurbanizacji. Współcześnie suburbanizacja rozumiana jest przede wszystkim jako proces rozprzestrzeniania się miast na okoliczne tereny podmiejskie (zjawisko tzw. rozlewania się miast). Negatywne skutki suburbanizacji, pociągającej za sobą duże koszty finansowe, społeczne, środowiskowe itd., ponoszą przede wszystkim gminy, które są zmuszone do budowy dodatkowej infrastruktury technicznej i zapewnienia odpowiednich usług publicznych. Podobnie negatywne konsekwencje może nieść za sobą kontrurbanizacja, polegająca m.in. na zmianie przeznaczenia, funkcji oraz charakteru poszczególnych fragmentów (zwłaszcza centrum) miasta na handlowo-usługowo-rozrywkowo-administracyjne, z jednoczesnym przenoszeniem się stałych mieszkańców na peryferia miasta. Przeprowadzona analiza pozwala na sformułowanie tezy, że przy odpowiednim wykorzystaniu aktualnie istniejących instrumentów planowania i zagospodarowania przestrzennego bądź wprowadzeniu nowych narzędzi planistycznych, można przeciwdziałać negatywnym zjawiskom suburbanizacji i kontrurbanizacji, a nawet mogą być one korzystne z punktu widzenia efektywności planowania przestrzennego na terenie gminy.
Słowa kluczowe:
prawo administracyjne, planowanie przestrzenne, suburbanizacja, kontrurbanizacja, władztwo planistyczne gminy, zadania gminy, gminaBibliografia
Bielecki L., Publiczne prawa podmiotowe, interes publiczny, władztwo administracyjne, władza dyskrecjonalna i inne postacie luzu decyzyjnego, [w:] M. Zdyb, J. Stelmasiak (red.), Prawo administracyjne, Wolters Kluwer, Warszawa 2020. Google Scholar
Böhm A., Planowanie przestrzenne dla architektów krajobrazu. O czynniku kompozycji. Podręcznik dla studentów wyższych szkół technicznych, Wyd. PK, Kraków 2006. Google Scholar
Borkowski J., Pojęcie władztwa administracyjnego, „Acta Universitatis Wratislaviensis” 1972, nr 167. Google Scholar
Chróścielewski W., Imperium a gestia w działaniach administracji publicznej (w świetle doktryny i zmian ustawodawczych lat 90), „Państwo i Prawo” 1995, z. 6 Google Scholar
Degórska B., Przeciwdziałanie niekontrolowanej suburbanizacji. Możliwości rozwiązań krajowych w kontekście przyjętych praktyk europejskich, [w:] P. Lorens (red.), Problem suburbanizacji, Urbanista, Warszawa 2005. Google Scholar
Iwanicki G., Wpływ zjawiska suburbanizacji na kształtowanie przestrzeni na przykładzie obszaru podmiejskiego Lublina, [w:] R. Krukowska (red.), Turystyczne, rekreacyjne i geograficzne aspekty kształtowania przestrzeni, Kartpol s.c., Lublin 2012. Google Scholar
Kajdanek K., Suburbanizacja po polsku, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków 2012. Google Scholar
Karzyński M., Suburbanizacja i rozpraszanie zabudowy. Możliwości przeciwdziałania na przykładzie Gdyni, [w:] P. Lorens (red.), Problem suburbanizacji, Urbanista, Warszawa 2005. Google Scholar
Korwel-Lejowska B., Wpływ rozprzestrzeniania się miast na środowisko przyrodnicze w otoczeniu aglomeracji trójmiejskiej, Wyd. UG, Gdańsk 2020. Google Scholar
Krebs W., Baurecht, [w:] E. Schmidt-Aβmann, F. Schoch (Hrsg.), Besonderes Veraltungsrecht, De Gruyter, Berlin 2008. Google Scholar
Latusek A. (red.), Wielki słownik wyrazów obcych, Krakowskie Wyd. Nauk., Kraków 2009. Google Scholar
Lienbacher G., Raumordnungsrecht, [w:] G. Lienbacher (Hrsg.), Besonderes Verwaltungsrech, Springer Verlag, Wien–New York 2010. Google Scholar
Łobodzińska A., Antończak-Świder K., Nowak A., Ruch migracyjny w Małopolsce – migracje wewnętrzne, Małopolskie Obserwatorium Rozwoju Regionalnego, Departament Polityki Regionalnej, Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Kraków 2017. Google Scholar
Nelson A.C., The planning of exurban America: Lessons from Frank Lloyd Wright’s Broadacre City, „Journal of Architectural and Planning Research” 1995, vol. 12, no. 4. Google Scholar
Pulka Z., Władztwo administracyjne jako szczególna postać władzy państwowej, [w:] H. Rot (red.), Państwo-Prawo-Społeczeństwo. Zbiór studiów, „Acta Universitatis Wratislaviensis” 1992, Prawo CCVI, nr 1313. Google Scholar
Radziewicz P., Administracyjnoprawne pojęcie władztwa publicznego, „Kwartalnik Prawa Publicznego” 2005, nr 4. Google Scholar
Solarek K., Dezurbanizacja południowej strefy podmiejskiej Warszawy. Charakterystyka procesu, główne zagrożenia, [w:] P. Lorens (red.), Problem suburbanizacji, Urbanista, Warszawa 2005. Google Scholar
Stahl M., Władztwo administracyjne (państwowe) i sankcja administracyjna, [w:] M. Stahl (red.), Prawo administracyjne. Pojęcia, instytucje, zasady w teorii i orzecznictwie, Wolters Kluwer, Warszawa 2016. Google Scholar
Sudra P., Rozpraszanie i koncentracja zabudowy na przykładzie aglomeracji warszawskiej po 1989 r., Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa 2020. Google Scholar
Szewczyk M., Podstawowe założenia ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, [w:] Z. Leoński, M. Szewczyk, M. Kruś, Prawo zagospodarowania przestrzeni, Wolters Kluwer, Warszawa 2019. Google Scholar
Szymczak M. (red.), Słownik języka polskiego, t. R–Z, PWN, Warszawa 2002. Google Scholar
Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach
