ROSJA I „RESZTA ŚWIATA”: SOŁŻENICYNOWSKA RECEPCJA MODELOWA A MOŻLIWOŚCI UNIWERSALNEGO ODCZYTANIA EPOPEI CZERWONE KOŁO
Monika Sidor
Instytut Filologii Rosyjskiej Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła IIAbstrakt
This paper gathers Alexander Solzhenitsyn’s selected statements relating to the
reception of his most significant work of art The Red Wheel. The conditions of “proper
reading” are depicted in Solzhenitsyn’s interviews, journalistic texts and fragments
of the narrative included in his epic. The author of the paper explores the writer’s
requirements that concern the influence of literature and a reader’s response to the
historical novel. The reconstruction of Solzhenitsyn’s model reception also enables
to define the writer’s attitude towards his reader. The author of The Red Wheel believes
in the social role of literature and the universal meaning of a literary text concentrated
on truth, thus Solzhenitsyn’s approach stresses the ethical dimension of literature and
the figure of writer as a guide.
Słowa kluczowe:
conditions of reading, reader, truth, universal meaning, writer’s ethical guidanceBibliografia
Czermińska Małgorzata. 2002. Estetyka recepcji – literaturoznawstwo wobec awangard
w sztuce XX wieku (glosa do problemu). W: Sporne i bezsporne problemy wiedzy o literaturze.
Red. Bolecki W., Nycz R. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN: 63-75.
Eco Umberto. 1987. Czytelnik modelowy. Przeł. Salwa P. „Pamiętnik Literacki” z. 2:
287-305.
Geller Mihail. 1989. Aleksandr Solženicyn (70-letiû so dnâ roždeniâ). London: Overseas
Publications Interchange Ltd. [Геллер Михаил. 1989. Александр Солженицын
(70-летию со дня рождения). London: Overseas Publications Interchange Ltd.].
Iser Wolfgang. 2006. Czym jest antropologia literatury? Różnica między fikcjami wyjaśniającymi
a odkrywającymi. Przeł. Kowalcze-Pawlik A. „Teksty Drugie” nr 5: 11-35.
Hamilton Craig, Schneider Ralf. 2012. Od Isera do Turnera i dalej. Na styku teorii
recepcji i krytyki kognitywnej. „Przestrzenie Teorii” nr 18: 221-246.
Handke Ryszard. 1974. Oddziaływanie literatury w perspektywie odbiorcy. „Teksty”
nr 6: 90-106.
Hillis Miller Joseph. 2012. Po co czytać literaturę? Przeł. Hoffmann K. „Przestrzenie
Teorii” nr 17: 219-243.
Jauss Hans Robert. 1999. Historia literatury jako prowokacja. Przeł. Łukasiewicz M.
Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.
Klimov Aleksej. 2010. Vvedenie k èpopee „Krasnoe Koleso”. Per. Erhova B. V: Solženicyn:
Myslitelʹ, istorik, hudožnik. Zapadnaâ kritika: 1974-2008. Red. Èrikson È. Moskva:
Russkij putʹ: 615-626 [Климов Алексей. 2010. Введение к эпопее „Красное Колесо”.
Пер. Ерхова Б. В: Солженицын: мыслитель, историк, художник. Западная кри-
тика 1974-2008. Сборник статей. Ред. Эриксон Э. Москва: Русский путь: 615-626].
Madejski Jerzy. 2002. Estetyka recepcji: przedmiot, zakresy, cele badań. W: Sporne
i bezsporne problemy wiedzy o literaturze. Red. Bolecki W., Nycz R. Warszawa:
Instytut Badań Literackich PAN: 82-88.
Maj Krzysztof. 2015. Czas światoodczucia. Imersja jako nowa poetyka odbioru. „Teksty
Drugie” nr 3: 368-394.
Markowski Michał Paweł. 2000. Zwrot etyczny w badaniach literackich. „Pamiętnik
Literacki” z. 1: 239-244.
Nemzer Andrej. 2010. „Krasnoe koleso” Aleksandra Solženicyna. Opyt pročteniâ. Moskva:
Vremâ [Немзер Андрей. 2010. „Красное Колесо” Александра Солженицына. Опыт
прочтения. Москва: Время].
Nivat Georges. 2011. Fenomen Sołżenicyna. Przeł. Dwulit A., Gondowicz J. Łódź: Wydawnictwo
Officyna.
Rojek Paweł. 2014. Przekleństwo imperium. Źródła rosyjskiego zachowania. Kraków:
Wydawnictwo M.
Sartre Jean-Paul. 1968. Czym jest literatura? Wybór szkiców krytycznoliterackich. Przeł.
Lalewicz J. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Solženicyn Aleksandr.1995-1997. Publicistika: v treh tomah. Sost. Solženicyna N. Âroslavlʹ:
Verhne-Volžskoe knižnoe izdatelʹstvo [Солженицын Александр. 1995-1997. Публи-
цистика: в трех томах. Сост. Солженицына Н. Ярославль: Верхне-Волжское
книжное издательство].
Solženicyn Aleksandr. 1998. Priëmy èpopej. Iz „Literaturnoj kollekcii”. „Novyj mir”
№ 1: 172-190 [Солженицын Алекcандр. 1998. Приёмы эпопей. Из „Литературной
коллекции”. „Новый мир” № 1: 172-190].
Solženicyn Aleksandr. 1999. Lenin v Cûrihe. Rasskazy. Krohotki. Publicistika. Sost. Bykov
L. Ekaterinburg: U-Faktoriâ [Солженицын Александр. 1999. Ленин в Цюрихе.
Рассказы. Крохотки. Публицистика. Сост. Быков Л. Екатеринбург: У-Фактория].
Solženicyn Aleksandr. 2008. Sobranie sočinenij v tridcati tomah. Moskva: Russkij Putʹ
[Солженицын Александр. 2008. Собрание сочинений в тридцати томах. Mo-
сква: Русский Путь].
Suchanek Lucjan. 1994. Aleksander Sołżenicyn. Pisarz i publicysta. Kraków: Uniwersytet
Jagielloński.
Ulicka Danuta. 2005. Zwrot etyczny w badaniach literackich. W: Polonistyka w przebudowie.
Literaturoznawstwo – wiedza o języku – wiedza o kulturze – edukacja. Red.
Czermińska M. Kraków: Universitas: 149-172.
Vahtelʹ Èndrû. 2010. Nazad k letopisâm: Solženicynskoe „Krasnoe Koleso”. Per. Erhov B.
V: Solženicyn: Myslitelʹ, istorik, hudožnik. Zapadnaâ kritika: 1974-2008. Red. Èrikson
È. Moskva: Russkij putʹ: 627-647 [Вахтель Эндрю. 2010. Назад к летописям:
Солженицынское „Красное Колесо”. Пер. Ерхов Б. В: Солженицын: Мыслитель,
историк, художник. Западная критика: 1974-2008. Ред. Эриксон Э. Москва:
Русский путь: 627-647].
Współczesne problemy badań nad recepcją oraz oddziaływaniem utworów literackich.
2013. Red. Jazownik L. Zielona Góra: Księgarnia Akademicka.
w sztuce XX wieku (glosa do problemu). W: Sporne i bezsporne problemy wiedzy o literaturze.
Red. Bolecki W., Nycz R. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN: 63-75.
Eco Umberto. 1987. Czytelnik modelowy. Przeł. Salwa P. „Pamiętnik Literacki” z. 2:
287-305.
Geller Mihail. 1989. Aleksandr Solženicyn (70-letiû so dnâ roždeniâ). London: Overseas
Publications Interchange Ltd. [Геллер Михаил. 1989. Александр Солженицын
(70-летию со дня рождения). London: Overseas Publications Interchange Ltd.].
Iser Wolfgang. 2006. Czym jest antropologia literatury? Różnica między fikcjami wyjaśniającymi
a odkrywającymi. Przeł. Kowalcze-Pawlik A. „Teksty Drugie” nr 5: 11-35.
Hamilton Craig, Schneider Ralf. 2012. Od Isera do Turnera i dalej. Na styku teorii
recepcji i krytyki kognitywnej. „Przestrzenie Teorii” nr 18: 221-246.
Handke Ryszard. 1974. Oddziaływanie literatury w perspektywie odbiorcy. „Teksty”
nr 6: 90-106.
Hillis Miller Joseph. 2012. Po co czytać literaturę? Przeł. Hoffmann K. „Przestrzenie
Teorii” nr 17: 219-243.
Jauss Hans Robert. 1999. Historia literatury jako prowokacja. Przeł. Łukasiewicz M.
Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.
Klimov Aleksej. 2010. Vvedenie k èpopee „Krasnoe Koleso”. Per. Erhova B. V: Solženicyn:
Myslitelʹ, istorik, hudožnik. Zapadnaâ kritika: 1974-2008. Red. Èrikson È. Moskva:
Russkij putʹ: 615-626 [Климов Алексей. 2010. Введение к эпопее „Красное Колесо”.
Пер. Ерхова Б. В: Солженицын: мыслитель, историк, художник. Западная кри-
тика 1974-2008. Сборник статей. Ред. Эриксон Э. Москва: Русский путь: 615-626].
Madejski Jerzy. 2002. Estetyka recepcji: przedmiot, zakresy, cele badań. W: Sporne
i bezsporne problemy wiedzy o literaturze. Red. Bolecki W., Nycz R. Warszawa:
Instytut Badań Literackich PAN: 82-88.
Maj Krzysztof. 2015. Czas światoodczucia. Imersja jako nowa poetyka odbioru. „Teksty
Drugie” nr 3: 368-394.
Markowski Michał Paweł. 2000. Zwrot etyczny w badaniach literackich. „Pamiętnik
Literacki” z. 1: 239-244.
Nemzer Andrej. 2010. „Krasnoe koleso” Aleksandra Solženicyna. Opyt pročteniâ. Moskva:
Vremâ [Немзер Андрей. 2010. „Красное Колесо” Александра Солженицына. Опыт
прочтения. Москва: Время].
Nivat Georges. 2011. Fenomen Sołżenicyna. Przeł. Dwulit A., Gondowicz J. Łódź: Wydawnictwo
Officyna.
Rojek Paweł. 2014. Przekleństwo imperium. Źródła rosyjskiego zachowania. Kraków:
Wydawnictwo M.
Sartre Jean-Paul. 1968. Czym jest literatura? Wybór szkiców krytycznoliterackich. Przeł.
Lalewicz J. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Solženicyn Aleksandr.1995-1997. Publicistika: v treh tomah. Sost. Solženicyna N. Âroslavlʹ:
Verhne-Volžskoe knižnoe izdatelʹstvo [Солженицын Александр. 1995-1997. Публи-
цистика: в трех томах. Сост. Солженицына Н. Ярославль: Верхне-Волжское
книжное издательство].
Solženicyn Aleksandr. 1998. Priëmy èpopej. Iz „Literaturnoj kollekcii”. „Novyj mir”
№ 1: 172-190 [Солженицын Алекcандр. 1998. Приёмы эпопей. Из „Литературной
коллекции”. „Новый мир” № 1: 172-190].
Solženicyn Aleksandr. 1999. Lenin v Cûrihe. Rasskazy. Krohotki. Publicistika. Sost. Bykov
L. Ekaterinburg: U-Faktoriâ [Солженицын Александр. 1999. Ленин в Цюрихе.
Рассказы. Крохотки. Публицистика. Сост. Быков Л. Екатеринбург: У-Фактория].
Solženicyn Aleksandr. 2008. Sobranie sočinenij v tridcati tomah. Moskva: Russkij Putʹ
[Солженицын Александр. 2008. Собрание сочинений в тридцати томах. Mo-
сква: Русский Путь].
Suchanek Lucjan. 1994. Aleksander Sołżenicyn. Pisarz i publicysta. Kraków: Uniwersytet
Jagielloński.
Ulicka Danuta. 2005. Zwrot etyczny w badaniach literackich. W: Polonistyka w przebudowie.
Literaturoznawstwo – wiedza o języku – wiedza o kulturze – edukacja. Red.
Czermińska M. Kraków: Universitas: 149-172.
Vahtelʹ Èndrû. 2010. Nazad k letopisâm: Solženicynskoe „Krasnoe Koleso”. Per. Erhov B.
V: Solženicyn: Myslitelʹ, istorik, hudožnik. Zapadnaâ kritika: 1974-2008. Red. Èrikson
È. Moskva: Russkij putʹ: 627-647 [Вахтель Эндрю. 2010. Назад к летописям:
Солженицынское „Красное Колесо”. Пер. Ерхов Б. В: Солженицын: Мыслитель,
историк, художник. Западная критика: 1974-2008. Ред. Эриксон Э. Москва:
Русский путь: 627-647].
Współczesne problemy badań nad recepcją oraz oddziaływaniem utworów literackich.
2013. Red. Jazownik L. Zielona Góra: Księgarnia Akademicka.
Sidor, M. (2017). ROSJA I „RESZTA ŚWIATA”: SOŁŻENICYNOWSKA RECEPCJA MODELOWA A MOŻLIWOŚCI UNIWERSALNEGO ODCZYTANIA EPOPEI CZERWONE KOŁO. Acta Neophilologica, 2(XIX), 169–178. https://doi.org/10.31648/an.651
Monika Sidor
Instytut Filologii Rosyjskiej Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Instytut Filologii Rosyjskiej Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Inne teksty tego samego autora
- Monika Sidor, REALNOŚĆ I ŚWIAT KSIĄŻEK. OSOBOWOŚĆ PISARZA WOBEC CZASU I PRZESTRZENI EMIGRACYJNEJ W UTWORZE ALEKSIEJA RIEMIZOWA PO GZYMSACH , Acta Neophilologica: Tom 2 Nr XIV (2012): Acta Neophilologica
