Ekologia głęboka Arne Naessa – wizja panteistycznej religii współczesności

Piotr Kozioł

Opublikowane: 2018-09-261

Nr 4 (1998)

Ekologia głęboka Arne Naessa – wizja panteistycznej religii współczesności

Piotr Kozioł

Abstrakt

Przedstawiono i scharakteryzowano ekologię głęboką – jeden z najbardziej popularnych obecnie nurtów filozofii ekologii, którego twórcą jest Arne Naess. Ekologia głęboka jest systemem myślowym zakotwiczonym w wielu poglądach filozoficznych i ideach religijnych. Również między panteizmem, przez wielu uznawanym za zieloną religię, a ekologią głęboką istnieje wiele podobieństw.

Panteizm i ekologia głęboka krytykują antropocentryzm sytuujący człowieka ponad pozostałą częścią natury. Postrzegają świat jako niepodzielną, zespoloną całość. Kosmos w ujęciu tych nurtów jest postrzegany jako coś więcej niż suma jego elementów, gdyż widzi się w nim tajemniczy sens, skłaniający do podziwu i zachwytu, adoracji i uwielbienia, kontemplacji, czy wręcz ekstazy. Ponadto systemy myślowe największych panteistów, jak Heraklit, Spinoza i Whitehead, zdecydowanie wpłynęły na rozwój ekologii głębokiej, co czyni z niej stanowisko zbieżne z panteizmem.

Słowa kluczowe:

Arne Naess, ekologia głęboka, ekozofia, panteizm, mistycyzm, mysticism self-fulfilment, biocentric equality

Inne teksty tego samego autora

Piotr Kozioł, Przeznaczenie a stoicka koncepcja wolności , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 1 (1995)
Piotr Kozioł, Panteizm akosmiczny – herezja Parmenidesa , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 5 (1999)
Piotr Kozioł, Egipskie arche panteizmu pierwszych filozofów greckich , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 3 (1997)
Piotr Kozioł, Świat bez kreacji, czyli z perspektywy antyku , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 2 (1996)
Piotr Kozioł, Elementy filozofii kartezjańskiej a zagrożenie ekologiczne , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 2 (1996)
Piotr Kozioł, Filozofia ekologii w natarciu , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 3 (1997)

Pobierz pliki

Zasady cytowania

Kozioł, P. (2018). Ekologia głęboka Arne Naessa – wizja panteistycznej religii współczesności. Humanistyka I Przyrodoznawstwo, (4), 85–100. Pobrano z https://czasopisma.uwm.edu.pl/index.php/hip/article/view/1045

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Atkisson A. Zimmerman M. E. 1998. Ekologia głęboka. Dzikie Życie, II. 10.

Button J. 1990. The Green Fuse. Quartet Books, London.

Devall B. Sessions G. 1994. Ekologia głęboka. Pusty Obłok, Warszawa.

Drengson A. R. 1989. Uwagi o ekozofii. W: Zielona Antologia. Gliwice.

Kulasiewicz J. 1993. Głęboka ekologia Arne Naessa. Zeszyty Edukacji Ekologicznej, 6.

Leopold A. 1949. Sand County Almanac. Oxford University Press, Oxford.

Levine M. 1996. Pantheism, Ecology, http://plato.stanford.edu/entires/pantheism/pantheism.html

Lynch T. 1996. Deep Ecology as an Aestetic Movement. Environmental Ethics, 5.

Naess A. 1987. Ecology, Community and Lifestyle. Cambridge University Press, Cambridge.

Naess A. 1992. Samorealizacja: ekologiczne podejście do istnienia w naszym świecie. W: Myśląc jak góra. Pusty Obłok, Warszawa.

Naess A. 1973. The Shallow and the Deep, Long-Range Ecology Movement. Inquiry, 16.

Naess A. 1992. Rozmowy. Zeszyty Edukacji Ekologicznej, 2.

Ryszkiewicz M. 1994. Matka Ziemia w przyjaznym kosmosie. Gaja i zasada antropiczna w dziejach myśli przyrodniczej. PWN, Warszawa.

Waloszczyk K. 1997. Planeta nie tylko ludzi. PIW, Warszawa.

Wiber K. 1995. Śmiertelni nieśmiertelni. Jacek Santorski & Co, Warszawa. Google Scholar