Wileński konserwatysta Stanisław Cat-Mackiewicz jako geopolityczny gloryfikator idei jagiellońskiej
Przemysław Czernicki
University of Natural Sciences and Humanities in SiedlceAbstrakt
The subject of this article is an attempt to reconstruct the Jagiellonian idea as a geopolitical concept promoted by the journalist of the Vilnius “Słowo” Stanisław Cat-Mackiewicz. The article discusses the most important views and postulates of one of the most famous Polish conservative writers in the area of proclaiming the need to recreate the power position of Poland in the 20th century. The article emphasizes that, according to Mackiewicz, the multi-ethnic unification of the Polish-Lithuanian-Ruthenian lands by the most outstanding rulers of the Jagiellonian dynasty in Polish history was an unsurpassed model for the implementation of a brilliant geopolitical plan. The research demonstrates the basic aspects of the Jagiellonian idea according to Cat and the reasons for the reintegration of the nationalities living in the area of the former Crown and the former Grand Duchy of Lithuania as a real security against the superpower expansion by Germany and Russia.
Słowa kluczowe:
Geopolitics, country, idea, power, territory, history of the former Polish-Lithuanian CommonwealthBibliografia
CZAPIEWSKI, E. (1978), Koncepcje polityki zagranicznej Polski na łamach „Słowa” w latach 1922-1927. W: Kwartalnik Historii Prasy Polskiej. 17 (3), 21-51. Google Scholar
CZAPIEWSKI, E. (1988), Koncepcje polityki zagranicznej konserwatystów polskich w latach 1918-1926. Wro-cław. Google Scholar
EBERHARDT, P. (2017), Twórcy polskiej geopolityki. Kraków. Google Scholar
GÓRSKI, A. (1999), Władza polityczna w myśli S. Cata-Mackiewicza. Kraków. Google Scholar
GZELLA, J. (2011), Między Sowietami a Niemcami. Koncepcje polskiej polityki zagranicznej konserwatystów wileńskich zgrupowanych wokół „Słowa” (1922-1939). Toruń. Google Scholar
JARUZELSKI, J. (1976), Mackiewicz i konserwatyści. Warszawa. Google Scholar
JARUZELSKI, J. (1994), Stanisław Cat-Mackiewicz 1836-1966. Wilno Londyn Warszawa. Google Scholar
JURKOWSKI, R. (2011), W krzywym zwierciadle: próba krytycznego spojrzenia na ziemian kresowych przez pryzmat ich wspomnień i pamiętników. W: Przegląd Wschodnioeuropejski. 2,15-34. Google Scholar
KAMIENIECKI, W. (2014), Idea Jagiellońska, Warszawa 1929. W: Folia Iuridica Wratislaviensis. 3 (2), 9-23. Google Scholar
KARBOWSKA, J. (1994), Z Mackiewiczem na ty. Warszawa. Google Scholar
MACKIEWICZ, S. (1922), Statut Litwy Środkowej. Wilno. Google Scholar
MACKIEWICZ, S. (1962), Herezje i prawdy. Warszawa. Google Scholar
MACKIEWICZ, S. (1964), Polityka Becka. Paryż. Google Scholar
MACKIEWICZ, S. (1968), Henryk Sienkiewicz. Studium literackie. W: Mackiewicz S., Odeszli w zmierzch. Wybór pism z lat 1916-1966. Warszawa. Google Scholar
MACKIEWICZ, S. (1972), Kto mnie wołał, czego chciał. Warszawa. Google Scholar
MACKIEWICZ, S. (1987), Zielone oczy. Warszawa. Google Scholar
MACKIEWICZ, S. (1994), Kropki nad i. Warszawa. Google Scholar
MACKIEWICZ, S. (2012), Kropki nad i. Dziś i jutro. Kraków. Google Scholar
[Mackiewicz S.] CAT (1990a), Credo polityki narodowościowej. „Słowo” z dnia 28 grudnia 1922 roku. W: Jaru-zelski, J. (red.), Stanisław Cat-Mackiewicz. Teksty. Warszawa, 30-33. Google Scholar
[Mackiewicz S.] CAT (1990b), Nowa książka Romana Dmowskiego. „Słowo” z dnia 24 lutego 1925 roku. W: Jaruzelski, J. (red.), Stanisław Cat-Mackiewicz. Teksty. Warszawa, 42-47. Google Scholar
[Mackiewicz S.] CAT (1990c), Realny program w sprawie litewskiej. W: Jaruzelski, J. (red.), Stanisław Cat-Mackiewicz. Teksty. Warszawa, 103-108. Google Scholar
MACKIEWICZ (CAT), S. (1942), O jedenastej – powiada aktor – sztuka jest skończona. Polityka Józefa Becka. Londyn. Google Scholar
MACKIEWICZ (CAT), S. (1992), Historia Polski od 11 listopada 1918 do 17 września 1939. Londyn. Google Scholar
NIEWĘGŁOWSKA, A. (2012), Białoruś w koncepcjach federacyjnych Józefa Piłsudskiego i jego obozu politycz-nego. W: Przegląd Wschodnioeuropejski. 3, 41-63. Google Scholar
OSICA, J. (1982), Politycy anachronizmu: konserwatyści wileńskiej grupy „Słowa” 1922-1928. Warszawa. Google Scholar
ROZBICKA, R. (2011), Polityka ukraińska Józefa Piłsudskiego w polskiej publicystyce lat 1995-2005. W: Prze-gląd Wschodnioeuropejski. 2,163-168. Google Scholar
SINGER, B. (1990), Od Witosa do Sławka. Warszawa. Google Scholar
SWIANIEWICZ, S. (2018), Wspomnienia o Władysławie Studnickim. W: Folia Historica Cracoviensia. 24 (2), 215-239.
Crossref
Google Scholar
WOJTACKI, M. (2009), „Słowo” Stanisława Cata-Mackiewicza dziennik konserwatystów wileńskich w latach 1922-1939. Monografia pisma. Toruń. Google Scholar
ZAKRZEWSKI, M. (2010), Droga do Libourne. Stanisław Cat-Mackiewicz a polityka zagraniczna II Rzeczypo-spolitej. W: Kłoczkowski, J. (red.), Geopolityka i zasady. Studia z dziejów polskiej myśli geopolitycznej. Kraków Warszawa, 75-104. Google Scholar
University of Natural Sciences and Humanities in Siedlce
