ABSURD, CZYLI PYTANIE O SENS LUDZKIEJ EGZYSTENCJI. ŻÓŁTA STRZAŁA WIKTORA PIELEWINA
Agnieszka Baczewska-Murdzek
Instytut Filologii Wschodniosłowiańskiej Uniwersytet w BiałymstokuАннотация
The world in which the heroes of Victor Pelevin’s novel live is a claustrophobic world.
The author situates his characters in a destructive space. A Yellow Arrow, a train on the
deck of which the action takes place, flashes without stopping at the destroyed bridge.
It can be read either as a metaphor for human life marked by the absurdity of existence,
or as a grotesque image of Russia’s transition. Turning to what is twisted, Pelevin states
that the absurd can be overcome when one realises its existence and communicates with
the world of absolute values.
Ключевые слова:
absurdity of existence, grotesque, Russia’s transition, Buddhism, numerologyБиблиографические ссылки
Bauman Zygmunt. 1994. Dwa szkice o moralności ponowoczesnej. Warszawa: Wydawnictwo
Instytut Kultury.
Cooper John Paul. 1998. Zwierzęta symboliczne i mityczne. Przeł. Ryś L., Kozłowska-Ryś
A. Poznań: Wydawnictwo Rebis.
Cotterell Arthur. 1996. Słownik mitów świata. Katowice: Wydawnictwo Książnica.
Bhagavad-gita 14.16. W: http://bhagavadgita.pl/rozdzial-xiv/14-16/ [Dostęp 24 VIII 2017].
Błaszczyk Tomasz. 2012. Filozofia egzystencjalna Alberta Camusa. „Studia Europaea
Gnesnensia” nr 6: 167-183.
Baudelaire Charles. Do czytelnika. Przeł. Lange A. W: https://wolnelektury.pl/katalog/
lektura/kwiaty-zla-do-czytelnika.html [Dostęp 25 VI 2017].
Hopper Vinsent Foster. 2014. Čislovaâ simvolika srednevekovʹâ. Tajnyj smysl i forma
vyraženiâ. Moskva: Izdatelʹstvo Centrpoligraf. V: https://books.google.pl/books?id=
tSZ9AwAAQBAJ&printsec=frontcover&hl=pl&source=gbs_atb#v=onepage&q&f=-
false [Dostup 31 VIII 2017] [Хоппер Винсент Фостер. 2014. Числовая символика
средневековья. Тайный смысл и форма выражения. Москва: Издательство
Центрполиграф. В: https://books.google.pl/books?id=tSZ9AwAAQBAJ&printsec
=frontcover&hl=pl&source=gbs_atb#v=onepage&q&f=false [Доступ 31 VIII 2017].
Imosa Aleksandra. 2015. Buddyzm w literaturze na przykładzie opowiadania „Iwan
Kublachanow” Wiktora Pielewina. „Ogrody Nauk i Sztuk” t. V: 535-540.
Imosa Aleksandra. 2016. Opisać nieopisywalne, czyli literackie ujęcie sansary i nirwany
w twórczości Wiktora Pielewina. „The Polish Journal of the Arts and Culture” nr 2: 7-25.
Knigi Viktora Pelevina vo Francii. V: http://www.russianparis. com/litterature/pelevin.
shtml [Dostup 31 I 2011] [Книги Виктора Пелевина во Франции. В: http://www.
russianparis. com/litterature/pelevin.shtml [Доступ 31 I 2011].
Kopaliński Władysław. 1988. Słownik mitów i tradycji kultury. Warszawa: Wydawnictwo
PIW.
Kuchta Anna. 2015. „Coś takiego zdarza się tylko w złych filmach”. Alternatywne obrazy
rzeczywistości w powieściach Wiktora Pielewina. W: Światy alternatywne. Red.
Błaszczykowska M. Kraków: Wydawnictwo AT: 29-38.
Lama Nydahl Ole. Symbolika buddyzmu tybetańskiego. „Diamentowa Droga” nr 19.
W: http://diamentowadroga.pl/dd19/symbolika_buddyzmu_tybetanskiego [Dostęp
28 VII 2017].
Michalkiewicz Stanisław. 2007. Statystyka i wiara. „Gazeta Polska” nr 26. W: [Dostęp
31 VII 2017].
Michalski Rafał. 2012. Wolność i uznanie w filozofii prawa Hegla. „Słupskie Studia
Filozoficzne” nr 11. W: http://www.ssf.apsl.edu.pl/baza/wydawn/ssf11/michalski.pdf
[Dostęp 10 VIII 2017].
Mirońska Justyna. 2012. Groteska i absurd w twórczości Wiktora Pielewina (reminiscencja
prozy Mikołaja Gogola). „Slavia Orientalis” nr 1: 49-62.
Morawski Stefan. 1994. W mrokach postmodernizmu. Rozmyślania rekolekcyjne.
W: Dokąd zmierza współczesna humanistyka? Red. Kostyrko T. Warszawa: Wydawnictwo
Instytut Kultury.
Morawski Wojciech. 2003. Kronika kryzysów gospodarczych. Warszawa: Wydawnictwo
Trio.
Orwell Gerge. 1990. I ślepy by dostrzegł. Przeł. Zborski B. Kraków: Wydawnictwo K.A.W.
Pańkowska Ewa. 2012. Numerologia mistyczna w powieści „Liczby” Wiktora Pielewina.
„Studia Wschodniosłowiańskie” t. 12: 117-132.
Pelevin Viktor. 1993. Želtaâ strela. „Novyj Mir” № 7. V: http://magazines.russ.ru/
novyi_mi/1993/7/pelevin.html [Dostup 16 VI 2017] [Пелевин Виктор. 1993. Желтая
стрела. „Новый Мир” № 7. В: http://magazines.russ.ru/novyi_mi/1993/7/pelevin.
html [Доступ 16 VI 2017].
Powers John. 1999. Wprowadzenie do buddyzmu tybetańskiego. Kraków: Wydawnictwo A.
Przybysławski Artur. 2010. Pustka jest radością, czyli filozofia buddyjska z przymrużeniem
(trzeciego) oka. Warszawa: Wydawnictwo Iskry.
Rabinowicz Jeszafe. Rana i absurd. Przeł. Tuszewicki M. W: http://www.cwiszn.pl/files/
files/50-51.pdf [Dostęp 25 VI 2017].
Rekus Henryk. 2008. Numerologia. Symbolika liczb. Białystok: Wydawnictwo Studio
Astropsychologii.
Rigweda 9.4.64. 2007. W: Światło słowem zwane. Wypisy z literatury staroindyjskiej.
Red. Mejor M. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog.
Rypień Jolanta. Żyć bez wieczności. Filozofia egzystencji Alberta Camusa. W: http://
www.racjonalista.pl/kk.php/s,5027 [Dostęp 22 VIII 2017].
Saturczak Łukasz. 2014. Największy szkodnik Rosji. W: http://www.newsweek.pl/kultura/
wiktor-pielewin-batamn-apollo-newsweek-pl,artykuly,346278,1.html [Dostęp
25 VI 2017].
Schopenhauer Arthur. 1994-1995. Świat jako wola i przedstawienie. T. 1-2. Przeł. Garewicz
J. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Skotnicka Anna. 2001. Model prozy „innej” w literaturze rosyjskiej po 1985 roku. Wrocław:
Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Soothil William Edward, Hodous Lewis. 1994. A Dictionary of Chinese Buddhist Therms
with Sanskrit and English Equivalents and a Sanskrit-Pali Index. Delhi: Publisher
Routledge. W: http://buddhistinformatics.ddbc.edu.tw/glossaries/files/soothill-hodous.
ddbc.pdf [Dostęp 10 VIII 2017].
Szeląg Tomasz. „Ostre” lata 90., czyli dlaczego Rosjanie nie lubią demokracji? W: http://wiadomosci.
onet.pl/ostre-lata-90-czyli-dlaczego-rosjanie-nie-lubia-demokracji/2t7sk [Dostęp
23 VIII 2017].
Świerszcz Katarzyna, Bożejewicz Wiesław, Jędrzejko Mariusz. Inżynieria społeczna człowieka
w epoce postmodernizmu i jej implikacje. W: http://docplayer.pl/1510897-Inzynieria-
spoleczna-czlowieka-w-epoce-postmodernizmu-i-jej-implikacje.html#show_full_
text [Dostęp 25 VI 2017].
Tenerowicz Elżbieta. Kala czakra. W: http://etnomuzeum.eu/Obiekty,200_kala_czakra.
html [Dostęp 19 VIII 2017].
Truskolaska-Kopeć Emilia. 2014. Problematyka ideologiczna w twórczości George’a
Orwella i jej polskich przekładach. Warszawa. W: https://depotuw.ceon.pl/bitstream/
handle/item/1019/Truskolaska%20Rozprawa%20Doktorska.pdf?sequence=1 [Dostęp
19 VIII 2017].
Instytut Kultury.
Cooper John Paul. 1998. Zwierzęta symboliczne i mityczne. Przeł. Ryś L., Kozłowska-Ryś
A. Poznań: Wydawnictwo Rebis.
Cotterell Arthur. 1996. Słownik mitów świata. Katowice: Wydawnictwo Książnica.
Bhagavad-gita 14.16. W: http://bhagavadgita.pl/rozdzial-xiv/14-16/ [Dostęp 24 VIII 2017].
Błaszczyk Tomasz. 2012. Filozofia egzystencjalna Alberta Camusa. „Studia Europaea
Gnesnensia” nr 6: 167-183.
Baudelaire Charles. Do czytelnika. Przeł. Lange A. W: https://wolnelektury.pl/katalog/
lektura/kwiaty-zla-do-czytelnika.html [Dostęp 25 VI 2017].
Hopper Vinsent Foster. 2014. Čislovaâ simvolika srednevekovʹâ. Tajnyj smysl i forma
vyraženiâ. Moskva: Izdatelʹstvo Centrpoligraf. V: https://books.google.pl/books?id=
tSZ9AwAAQBAJ&printsec=frontcover&hl=pl&source=gbs_atb#v=onepage&q&f=-
false [Dostup 31 VIII 2017] [Хоппер Винсент Фостер. 2014. Числовая символика
средневековья. Тайный смысл и форма выражения. Москва: Издательство
Центрполиграф. В: https://books.google.pl/books?id=tSZ9AwAAQBAJ&printsec
=frontcover&hl=pl&source=gbs_atb#v=onepage&q&f=false [Доступ 31 VIII 2017].
Imosa Aleksandra. 2015. Buddyzm w literaturze na przykładzie opowiadania „Iwan
Kublachanow” Wiktora Pielewina. „Ogrody Nauk i Sztuk” t. V: 535-540.
Imosa Aleksandra. 2016. Opisać nieopisywalne, czyli literackie ujęcie sansary i nirwany
w twórczości Wiktora Pielewina. „The Polish Journal of the Arts and Culture” nr 2: 7-25.
Knigi Viktora Pelevina vo Francii. V: http://www.russianparis. com/litterature/pelevin.
shtml [Dostup 31 I 2011] [Книги Виктора Пелевина во Франции. В: http://www.
russianparis. com/litterature/pelevin.shtml [Доступ 31 I 2011].
Kopaliński Władysław. 1988. Słownik mitów i tradycji kultury. Warszawa: Wydawnictwo
PIW.
Kuchta Anna. 2015. „Coś takiego zdarza się tylko w złych filmach”. Alternatywne obrazy
rzeczywistości w powieściach Wiktora Pielewina. W: Światy alternatywne. Red.
Błaszczykowska M. Kraków: Wydawnictwo AT: 29-38.
Lama Nydahl Ole. Symbolika buddyzmu tybetańskiego. „Diamentowa Droga” nr 19.
W: http://diamentowadroga.pl/dd19/symbolika_buddyzmu_tybetanskiego [Dostęp
28 VII 2017].
Michalkiewicz Stanisław. 2007. Statystyka i wiara. „Gazeta Polska” nr 26. W: [Dostęp
31 VII 2017].
Michalski Rafał. 2012. Wolność i uznanie w filozofii prawa Hegla. „Słupskie Studia
Filozoficzne” nr 11. W: http://www.ssf.apsl.edu.pl/baza/wydawn/ssf11/michalski.pdf
[Dostęp 10 VIII 2017].
Mirońska Justyna. 2012. Groteska i absurd w twórczości Wiktora Pielewina (reminiscencja
prozy Mikołaja Gogola). „Slavia Orientalis” nr 1: 49-62.
Morawski Stefan. 1994. W mrokach postmodernizmu. Rozmyślania rekolekcyjne.
W: Dokąd zmierza współczesna humanistyka? Red. Kostyrko T. Warszawa: Wydawnictwo
Instytut Kultury.
Morawski Wojciech. 2003. Kronika kryzysów gospodarczych. Warszawa: Wydawnictwo
Trio.
Orwell Gerge. 1990. I ślepy by dostrzegł. Przeł. Zborski B. Kraków: Wydawnictwo K.A.W.
Pańkowska Ewa. 2012. Numerologia mistyczna w powieści „Liczby” Wiktora Pielewina.
„Studia Wschodniosłowiańskie” t. 12: 117-132.
Pelevin Viktor. 1993. Želtaâ strela. „Novyj Mir” № 7. V: http://magazines.russ.ru/
novyi_mi/1993/7/pelevin.html [Dostup 16 VI 2017] [Пелевин Виктор. 1993. Желтая
стрела. „Новый Мир” № 7. В: http://magazines.russ.ru/novyi_mi/1993/7/pelevin.
html [Доступ 16 VI 2017].
Powers John. 1999. Wprowadzenie do buddyzmu tybetańskiego. Kraków: Wydawnictwo A.
Przybysławski Artur. 2010. Pustka jest radością, czyli filozofia buddyjska z przymrużeniem
(trzeciego) oka. Warszawa: Wydawnictwo Iskry.
Rabinowicz Jeszafe. Rana i absurd. Przeł. Tuszewicki M. W: http://www.cwiszn.pl/files/
files/50-51.pdf [Dostęp 25 VI 2017].
Rekus Henryk. 2008. Numerologia. Symbolika liczb. Białystok: Wydawnictwo Studio
Astropsychologii.
Rigweda 9.4.64. 2007. W: Światło słowem zwane. Wypisy z literatury staroindyjskiej.
Red. Mejor M. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog.
Rypień Jolanta. Żyć bez wieczności. Filozofia egzystencji Alberta Camusa. W: http://
www.racjonalista.pl/kk.php/s,5027 [Dostęp 22 VIII 2017].
Saturczak Łukasz. 2014. Największy szkodnik Rosji. W: http://www.newsweek.pl/kultura/
wiktor-pielewin-batamn-apollo-newsweek-pl,artykuly,346278,1.html [Dostęp
25 VI 2017].
Schopenhauer Arthur. 1994-1995. Świat jako wola i przedstawienie. T. 1-2. Przeł. Garewicz
J. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Skotnicka Anna. 2001. Model prozy „innej” w literaturze rosyjskiej po 1985 roku. Wrocław:
Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Soothil William Edward, Hodous Lewis. 1994. A Dictionary of Chinese Buddhist Therms
with Sanskrit and English Equivalents and a Sanskrit-Pali Index. Delhi: Publisher
Routledge. W: http://buddhistinformatics.ddbc.edu.tw/glossaries/files/soothill-hodous.
ddbc.pdf [Dostęp 10 VIII 2017].
Szeląg Tomasz. „Ostre” lata 90., czyli dlaczego Rosjanie nie lubią demokracji? W: http://wiadomosci.
onet.pl/ostre-lata-90-czyli-dlaczego-rosjanie-nie-lubia-demokracji/2t7sk [Dostęp
23 VIII 2017].
Świerszcz Katarzyna, Bożejewicz Wiesław, Jędrzejko Mariusz. Inżynieria społeczna człowieka
w epoce postmodernizmu i jej implikacje. W: http://docplayer.pl/1510897-Inzynieria-
spoleczna-czlowieka-w-epoce-postmodernizmu-i-jej-implikacje.html#show_full_
text [Dostęp 25 VI 2017].
Tenerowicz Elżbieta. Kala czakra. W: http://etnomuzeum.eu/Obiekty,200_kala_czakra.
html [Dostęp 19 VIII 2017].
Truskolaska-Kopeć Emilia. 2014. Problematyka ideologiczna w twórczości George’a
Orwella i jej polskich przekładach. Warszawa. W: https://depotuw.ceon.pl/bitstream/
handle/item/1019/Truskolaska%20Rozprawa%20Doktorska.pdf?sequence=1 [Dostęp
19 VIII 2017].
Baczewska-Murdzek, A. (2017). ABSURD, CZYLI PYTANIE O SENS LUDZKIEJ EGZYSTENCJI. ŻÓŁTA STRZAŁA WIKTORA PIELEWINA. Acta Neophilologica, 2(XIX), 85–96. https://doi.org/10.31648/an.644
Agnieszka Baczewska-Murdzek
Instytut Filologii Wschodniosłowiańskiej Uniwersytet w Białymstoku
Instytut Filologii Wschodniosłowiańskiej Uniwersytet w Białymstoku
