Osiemnastowieczna dyskusja na temat tożsamości osobowej

Andrzej Stoiński

doi:10.31648/hip.392

Opublikowane: 2018-08-181

Nr 22 (2016)

Osiemnastowieczna dyskusja na temat tożsamości osobowej

Andrzej Stoiński

Humanistyka i Przyrodoznawstwo

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.31648/hip.392

Abstrakt

Artykuł opisuje wybrane aspekty sporów, jakie zajmowały część osiemnastowiecznych filozofów. Zostały one zainspirowane niektórymi Locke’owskimi propozycjami, a dotyczyły sposobu rozumienia osoby i zagadnienia tożsamości osobowej. Wymiana poglądów na temat osobowej identyczności odnosiła się do kwestii jej substancjalnego charakteru i roli, jaka jest w niej przypisywana świadomości. W tej pierwszej sprawie Leibniz, Butler i Reid opowiadają się za substancjalnym charakterem tożsamości człowieka, zaś Locke uchyla się od zajęcia stanowiska. Drugi problem w dużej mierze związany jest z poprzednim, na co wskazuje m.in. podobny rozkład poglądów. Locke uznaje świadomość za zasadnicze kryterium tożsamości osobowej, a Leibniz, Butler i Reid się temu stanowisku przeciwstawiają.

Słowa kluczowe:

metafizyka osoby, tożsamość osobowa, osoba, Locke

Inne teksty tego samego autora

Andrzej Stoiński, Wybrane wątki krytyki utylitaryzmu , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 20 (2014)
Andrzej Stoiński, Wolność „ od" i „ do " - relacje wzajemne , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 19 (2013)
Andrzej Stoiński, Uwagi o źródłach krytyki neoliberalizmu , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 17 (2011)
Andrzej Stoiński, Państwo a sprawiedliwość , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 18 (2012)
Andrzej Stoiński, Obrzęd pogrzebowy a postawa wobec śmierci , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 7 (2001)
Andrzej Stoiński, Ekologia krytyczna Andrzeja Papuzińskiego , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 6 (2000)
Andrzej Stoiński, Albert Einstein – filozof , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 7 (2001)
Andrzej Stoiński, OD PRZEDMIOTU SPRAWIEDLIWOŚCI DO PODMIOTOWYCH PRAW. O PRZEMIANACH W ROZUMIENIU UPRAWNIEŃ I NIEKTÓRYCH TEGO KONSEKWENCJACH , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 28 (2022)

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Stoiński, A. (2018). Osiemnastowieczna dyskusja na temat tożsamości osobowej. Humanistyka I Przyrodoznawstwo, (22), 253–267. https://doi.org/10.31648/hip.392

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Ayer A.J., The Concept o f a Person, St. Martin’s, New York 1963. Boecjusz, O pociechach filozofii. Traktaty teologiczne, tłum. T. Jachimowski, De Agostini, Warszawa 2003.

Butler J., Analogy o f Religion, Harper & Brothers, New York 1860.

Butler J., O f Personal Identity, (w:) J. Perry (red.), Personal Identity, University of California, Berkeley 1975.

Frankfurt H.G., Wolność i pojęcie osoby, (w:) Filozofia moralności. Postanowienie i odpowiedzialność moralna, wybór J. Hołówka, SPACJA. Warszawa 1997.

Gutowski P., O trzech elementach filozofii Thomasa Reida, „Roczniki Filozoficzne”, t. LVIII, nr 1, s. 71-93.

Gutowski P., Szubka T. (red.), Filozofia brytyjska u schyłku X X wieku, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 1998.

Hempoliński M., Filozofia współczesna, PWN, Warszawa 1989.

Leibniz G. W., Metaphysical Disputation on the Principle o f an Individual, tłum. z łaciny na angielski P. V. Spade, Oklahoma State University, Stillwater 1982.

Leibniz G. W., Nowe rozważania dotyczące rozumu ludzkiego, tłum. I. Dąbska, PWN, Warszawa 1955.

Leibniz G. W., Zasady filozofii czyli monadologia, [w:] Wyznanie wiary filozofa, tłum. S. Cichowicz, PWN, Warszawa 1969.

Locke J., Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego, tłum. B. Gawecki, PWN, Warszawa 1955.

Lodge P., Stoneham T. (red.), Locke and Leibniz on Substance, Routledge, New York 2015.

Martin R., Barresi J. (red.), Personal Identity, Blackwell, Oxford 2002. Noonan H. W., Personal Identity, Routledge, London 1989. Oksenberg Rorty A. (red.), The Identities o f Persons, University of California Press, Berkeley 1976.

Parfit D., Reasons and Person, Oxford University Press, Oxford 1986.

Perry J., A Dialog on Personal Identity and Immortality, Indianapolis, Hackett 1978.

Reid T., Essays on the Intellectual Powers o f Man, [w:] idem. The Works o f Thomas Reid, Elibron Classics, Edinburgh 1872, [online] (dostęp: 6.09.2015).

Reid T., O f Identity, (w:) Perry J. (red.), Personal Identity, University of California, Berkeley 1975.

Shoemaker S., Self-knowledge and Self-identity, Ithaca, New York 1963.

Shoemaker S., Swinburne R., Personal Identity, Blackwell, Oxford 1984.

Stoiński A., Kryteria tożsamości osobowej, „Szkice Humanistyczne” 2002, t. II, nr 1/2, s. 147-159.

Strawson P. F., Indywidua. Próba metafizyki opisowej, tłum. B. Chwedeńczuk, PAX, Warszawa 1980.

Vesey G., Personal Identity, Macmillan, London 1974.

Wiggins D., Identity and Spatio-Temporal Continuity, Blackwell, Oxford 1967.

Williams B., The Self and the Future, [w:] Perry J. (red.), Personal Identity, University of California Press, Berkeley 1975.

Witkowski L., O problemie tożsamości osobowej w filozofii: część I: J. Locke, G. W. Leibniz, „Acta Universitatis Nicolai Copernici, Filozofia 11” 1990, (197), s. 99-113.

Ziemiński I., Moralność i religia. Poglądy filozoficzne Josepha Butlera, PWN, Warszawa 2002. Google Scholar