Każda droga ma kres (tragiczna przystań reemigrantki Mariny Cwietajewej w Jełabudze w świetle Dzienników Gieorgija Efrona)
Grzegorz Ojcewicz
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w OlsztynieAbstrakt
This paper presents the last few days in the life of Marina Tsvetaeva spent in Yelabuga, which eventually led the writer to commit suicide. The notes included in the diary of her son, Georgy Efron, are an important and original source of knowledge on Tsvetaeva’s mental and physical state. The 16-year-old boy’s reaction to the death of his mother may come as a surprise if a broader social and biographical context (a migrant and remigrant biography of the poetess and her teenage son as well as the reality of the Stalinist country, where – contrary to the assurances made by the propaganda – there was no safe haven for people returning from post-Revolution exile) is not taken into consideration.
Słowa kluczowe:
Russian remigration, Marina Tsvetaeva, Georgy Efron, Yelabuga, suicide by hangingBibliografia
Andrew Christopher, Mitrochin Wasilij. 2001. Archiwum Mitrochina. Tłum. Brzeska M.M, Brzeski R. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA.
Berberowa Nina. 1998. Podkreślenia moje. Autobiografia. Przeł. Siemaszkiewicz E. Szwajcaria: Noir sur blanc.
Čhartišvili Grigorij. 2000. Pisatelʹ i samoubijstvo. Moskva: Novoe literaturnoe obozre-nie [Чхартишвили Григорий. 2000. Писатель и самоубийство. Москва: Новое литературное обозрение].
Cwietajewa Maryna. 1968. Poezje. Oprac. i wstępem opatrz. Pollak S. Warszawa: Pań-stwowy Instytut Wydawniczy.
Èfron Georgij. 2004. Dnevniki. V dvuh tomah. T. 1: 1940-1941 gody. Izdanie podgotovili Korkina E.B. i Losskaâ V.K. Moskva: Izdatelʹstvo „Vagrius” [Эфрон Георгий. 2004. Дневники. В двух томах. Т. 1: 1940-1941 годы. Издание подготовили Коркина Е.Б. и Лосская В.К. Москва: Издательство „Вагриус”].
Èfron Georgij. 2017. Neizvestnostʹ buduŝego. Dnevniki i pisʹma 1940-1941 godov. S risunkami Georgiâ Èfrona (publikuûtsâ vpervye). Izdanie podgotovili Korkina E.B., Losskaâ V.K., Popova A.I. Moskva: Izdatelʹstvo „AST” i RGALI [Эфрон Георгий. 2017. Неизвестность будущего. Дневники и письма 1940-1941 годов. С рисунками Георгия Эфрона (публикуются впервые). Издание подготовили Коркина Е.Б., Лосская В.К., Попова А.И. Москва: Издательство „АСТ” и РГАЛИ].
Èfron Georgij. 2018. Dnevnik. W: http://thelib.ru/books/efron_georgiy/dnevniki.html [Dostęp 18 V 2018] [Эфрон Георгий. 2018. Дневник. W: http://thelib.ru/books/efron_georgiy/dnevniki.html [Dostęp 18 V 2018].
Èfron Georgij. 2018. Zapiski parižanina. Dnevniki, pisʹma, literaturnye opyty 1941-1944 godov. S risunkami avtora (publikuûtsâ vpervye). Izdanie podgotovili Korkina E.B., Losskaâ V.K., Popova A.I. Moskva: Izdatelʹstvo „AST” i RGALI [Эфрон Георгий. 2018. Записки парижанина. Дневники, письма, литературные опыты 1941-1944 годов. С рисунками автора (публикуются впервые). Издание подготовили Коркина Е.Б., Лосская В.К., Попова А.И. Москва: Издательство „АСТ” и РГАЛИ].
Efron Gieorgij. 2019. Dzienniki 1940-1943. T. I : Rok 1940. Przekł. z jęz. ros., red. i oprac. Ojcewicz G. Szczytno: Wydawnictwo „GregArt”.
Efron (Murr) Gueorgui. 2014. Journal (1939-1943). Traduit du russe par Goblot S. Préface, notes et révision de la traduction Lossky V., postface Bérenger C. Genève: Éditions des Syrtes.
Janczuk Elena. 2013. Język poetycki Mariny Cwietajewej. Warszawa: Uniwersytet Warszawski, ebook, PDF.
Kagan Ûdifʹ Matveevna. 1992. Marina Cvetaeva v Moskve. Putʹ k gibeli. Moskva: Otečestvo [Каган Юдифь Матвеевна. 1992. Марина Цветаева в Москве. Путь к гибели. Москва: Отечество].
Kejlʹman S. Dom na Pokrovskom. K 125-letiû Mariny Cvetaevoj. W: https://www.chayka.org/node/8687 [Dostęp 9 IX 2018] [Кейльман С. Дом на Покровском. К 125-летию Марины Цветаевой. W: https://www.chayka.org/node/8687 [Dostęp 9 IX 2018].
Kravčenko Vladimir. 2006. Grafologiâ: harakter po počerku. Učebno-metodičeskoe posobie. Sankt-Peterburg: GUAP [Кравченко Владимир. 2006. Графология: характер по почерку. Учебно-методическое пособие. Санкт-Петербург: ГУАП].
Krivošeina Kseniâ. 2016. Neèvklidov palindrom imen i sudeb, nebesnyh i neočenʹ. W:http://mere-marie.com/life/neevklidov-palindrom-imen-i-sudeb/ [Dostęp 22 X 2016];„Novyj žurnal” No 10. V: http://newreviewinc.com/kseniya_krivosheina/ [Dostęp 18 X 2016] [Кривошеина Ксения. 2016. Неэвклидов палиндром имен и судеб, небесных и не очень. W: http://mere-marie.com/life/neevklidov-palindrom-imen-i--sudeb/ [Dostęp 22 X 2016]; „Новый журнал” No 10. B: http://newreviewinc.com/kseniya_krivosheina/ [Dostęp 18 X 2016].
Kudrova Irma. 1992. Putʹ komet. Žiznʹ Mariny Cvetaevoj. Moskva: Vita Nova [Кудрова Ирма. 1992. Путь комет. Жизнь Марины Цветаевой. Москва: Вита Нова].
Kudrova Irma. 1997. Gibelʹ Mariny Cvetaevoj. Moskva: Nezavisimaâ Gazeta [Кудрова Ирма. 1997. Гибель Марины Цветаевой. Москва: Независимая Газета].
Kudrova Irma. 2002. Žiznʹ Mariny Cvetaevoj: Dokumentalʹnoe povestvovanie. Sankt--Peterburg: Žurnal „Zvezda” [Кудрова Ирма. 2002. Жизнь Марины Цветаевой: Документальное повествование. Санкт-Петербург: Журнал „Звезда”].
Kudrova Irma. 2016. Marina Cvetaeva: bezzakonnaâ kometa. Moskva: Izdatelʹstvo: AST [Кудрова Ирма. 2016. Марина Цветаева: беззаконная комета. Москва: Издательство: АСТ].
Kudrowa Irma. 1998. Tajemnica śmierci Mariny Cwietajewej. Tłum. i posł. Tur K. Białystok: Wydawnictwo „Łuk”.
Kwieciński Henryk. 1936. Grafologia sądowa. (Zasady ekspertyzy dokumentów i analizy pisma). Z 121 rycinami. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Biblioteka Polska”.
Losskaâ Veronika. 1992. Marina Cvetaeva v žizni (neizdannye vospominaniâ sovremen-nikov). Moskva: ProzaiK [Лосская Вероника. 1992. Марина Цветаева в жизни (неизданные воспоминания современников). Москва: ПрозаиК].
Lüke Alfons, Lang Albert. 1993. Sztuka grafologii, czyli Twój podpis mówi za ciebie.Tłum. Janiszewska A. Wrocław: Wydawnictwo LUNA.
Maciejewski Zbigniew. 1982. Proza Maryny Cwietajewej jako program i portret artysty.Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Majmieskułow Anna. 1992. Провода под лирическим током. Цикл Марины Цвета-евой „Провода” [Provoda pod liričeskimtokom. Cikl Mariny Cvetaevoj „Provoda”]. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
Makarenko-Astrikova Svetlana (Lana). 2018. Marina Cvetaeva. Netlennyj duh. Korsi-kanskij žasmin. Legendy. Fakty. Dokumenty. Moskva: LitRes; https://books.google.pl/books [Dostęp 17 VII 2019] [Макаренко-Астрикова Светлана (Лана). 2018. Марина Цветаева. Нетленный дух. Корсиканский жасмин. Легенды. Факты. Документы.Москва: ЛитРес; https://books.google.pl/books [Dostęp 17 VII 2019].
Ojcewicz Grzegorz. 2016. Biorytmika jako źródło interpretacji zdarzeń. W: Myślak D.A., Ojcewicz G. Stara Dusza. Fenomen Matki Marii (Skobcowej). Badania i materiały.Szczytno: Wydawnictwo „GregArt”: 347-372.
Ojcewicz Grzegorz. 2017. Z filologii śledczej. Praca agenturalna stalinowskich służb specjalnych za granicą na przykładzie sprawy o zabójstwo Ignacego Reissa. „Studia Rossica Gedanensia” nr 4: 297-332.
Ojcewicz Grzegorz. 2018. Z filologii śledczej. Marina Cwietajewa jako świadek w spra-wie o zabójstwo Ignacego Reissa w świetle dwóch protokołów przesłuchania. „Studia Rossica Gedanensia” nr 5: 279-315.
Paperno Irina. 1999. Samoubijstvo kak kulʹturnyj institut. Moskva: Novoe literaturnoe obozrenie [Паперно Ирина. 1999. Самоубийство как культурный институт. Москва: Новое литературное обозрение].
Piwkowska Anna. 2017. Wyklęta. Poezja i miłość Mariny Cwietajewej. Warszawa: Iskry.
Pollak Seweryn. 1968. Wstęp. W: Cwietajewa M. Poezje. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy: 5-33.
Prânišnikov Boris. 2004. Nezrimaâ pautina: OGPU–NKVD protiv beloj èmigracii. Mo-skva: Âuza–Èksmo [Прянишников Борис. 2004. Незримая паутина: ОГПУ–НКВД против белой эмиграции. Москва: Яуза–Эксмо].
Saakânc Anna. 2002. Žiznʹ Cvetaevoj. Bessmertnaâ ptica-feniks. Moskva: Centrpoligraf [Саакянц Aнна. 2002. Жизнь Цветаевой. Бессмертная птица-феникс. Москва: Центрполиграф].
Schermann Rafał. 1939. Pismo nie kłamie. Psychografologia. Z ilustracjami. Kraków: Księgarnia Powszechna.
Sokolov Mihail. 2017. Dmitrij Sezeman: Marina Cvetaeva, Georgij Èfron i vozvraŝenie v SSSR. Č. 1. W: https://www.svoboda.org/a/262693.html; Č. 2. W: https://www.svoboda.org/a/262899.html [Dostęp 17 VI 2017] [Соколов Михаил. 2017. Дми-трий Сеземан: Марина Цветаева, Георгий Эфрон и возвращение в СССР. Ч. 1. W: https://www.svoboda.org/a/262693.html; Ч. 2. W: https://www.svoboda.org/a/262899.html [Dostęp 17 VI 2017].
http://imwerden.de/pdf/efron_georgy_dnevniki_tom1_2007__ocr.pdf [Dostęp 31 V 2018].
http://thelib.ru/books/efron_georgiy/dnevniki.html [Dostęp 31 V 2018].
Berberowa Nina. 1998. Podkreślenia moje. Autobiografia. Przeł. Siemaszkiewicz E. Szwajcaria: Noir sur blanc.
Čhartišvili Grigorij. 2000. Pisatelʹ i samoubijstvo. Moskva: Novoe literaturnoe obozre-nie [Чхартишвили Григорий. 2000. Писатель и самоубийство. Москва: Новое литературное обозрение].
Cwietajewa Maryna. 1968. Poezje. Oprac. i wstępem opatrz. Pollak S. Warszawa: Pań-stwowy Instytut Wydawniczy.
Èfron Georgij. 2004. Dnevniki. V dvuh tomah. T. 1: 1940-1941 gody. Izdanie podgotovili Korkina E.B. i Losskaâ V.K. Moskva: Izdatelʹstvo „Vagrius” [Эфрон Георгий. 2004. Дневники. В двух томах. Т. 1: 1940-1941 годы. Издание подготовили Коркина Е.Б. и Лосская В.К. Москва: Издательство „Вагриус”].
Èfron Georgij. 2017. Neizvestnostʹ buduŝego. Dnevniki i pisʹma 1940-1941 godov. S risunkami Georgiâ Èfrona (publikuûtsâ vpervye). Izdanie podgotovili Korkina E.B., Losskaâ V.K., Popova A.I. Moskva: Izdatelʹstvo „AST” i RGALI [Эфрон Георгий. 2017. Неизвестность будущего. Дневники и письма 1940-1941 годов. С рисунками Георгия Эфрона (публикуются впервые). Издание подготовили Коркина Е.Б., Лосская В.К., Попова А.И. Москва: Издательство „АСТ” и РГАЛИ].
Èfron Georgij. 2018. Dnevnik. W: http://thelib.ru/books/efron_georgiy/dnevniki.html [Dostęp 18 V 2018] [Эфрон Георгий. 2018. Дневник. W: http://thelib.ru/books/efron_georgiy/dnevniki.html [Dostęp 18 V 2018].
Èfron Georgij. 2018. Zapiski parižanina. Dnevniki, pisʹma, literaturnye opyty 1941-1944 godov. S risunkami avtora (publikuûtsâ vpervye). Izdanie podgotovili Korkina E.B., Losskaâ V.K., Popova A.I. Moskva: Izdatelʹstvo „AST” i RGALI [Эфрон Георгий. 2018. Записки парижанина. Дневники, письма, литературные опыты 1941-1944 годов. С рисунками автора (публикуются впервые). Издание подготовили Коркина Е.Б., Лосская В.К., Попова А.И. Москва: Издательство „АСТ” и РГАЛИ].
Efron Gieorgij. 2019. Dzienniki 1940-1943. T. I : Rok 1940. Przekł. z jęz. ros., red. i oprac. Ojcewicz G. Szczytno: Wydawnictwo „GregArt”.
Efron (Murr) Gueorgui. 2014. Journal (1939-1943). Traduit du russe par Goblot S. Préface, notes et révision de la traduction Lossky V., postface Bérenger C. Genève: Éditions des Syrtes.
Janczuk Elena. 2013. Język poetycki Mariny Cwietajewej. Warszawa: Uniwersytet Warszawski, ebook, PDF.
Kagan Ûdifʹ Matveevna. 1992. Marina Cvetaeva v Moskve. Putʹ k gibeli. Moskva: Otečestvo [Каган Юдифь Матвеевна. 1992. Марина Цветаева в Москве. Путь к гибели. Москва: Отечество].
Kejlʹman S. Dom na Pokrovskom. K 125-letiû Mariny Cvetaevoj. W: https://www.chayka.org/node/8687 [Dostęp 9 IX 2018] [Кейльман С. Дом на Покровском. К 125-летию Марины Цветаевой. W: https://www.chayka.org/node/8687 [Dostęp 9 IX 2018].
Kravčenko Vladimir. 2006. Grafologiâ: harakter po počerku. Učebno-metodičeskoe posobie. Sankt-Peterburg: GUAP [Кравченко Владимир. 2006. Графология: характер по почерку. Учебно-методическое пособие. Санкт-Петербург: ГУАП].
Krivošeina Kseniâ. 2016. Neèvklidov palindrom imen i sudeb, nebesnyh i neočenʹ. W:http://mere-marie.com/life/neevklidov-palindrom-imen-i-sudeb/ [Dostęp 22 X 2016];„Novyj žurnal” No 10. V: http://newreviewinc.com/kseniya_krivosheina/ [Dostęp 18 X 2016] [Кривошеина Ксения. 2016. Неэвклидов палиндром имен и судеб, небесных и не очень. W: http://mere-marie.com/life/neevklidov-palindrom-imen-i--sudeb/ [Dostęp 22 X 2016]; „Новый журнал” No 10. B: http://newreviewinc.com/kseniya_krivosheina/ [Dostęp 18 X 2016].
Kudrova Irma. 1992. Putʹ komet. Žiznʹ Mariny Cvetaevoj. Moskva: Vita Nova [Кудрова Ирма. 1992. Путь комет. Жизнь Марины Цветаевой. Москва: Вита Нова].
Kudrova Irma. 1997. Gibelʹ Mariny Cvetaevoj. Moskva: Nezavisimaâ Gazeta [Кудрова Ирма. 1997. Гибель Марины Цветаевой. Москва: Независимая Газета].
Kudrova Irma. 2002. Žiznʹ Mariny Cvetaevoj: Dokumentalʹnoe povestvovanie. Sankt--Peterburg: Žurnal „Zvezda” [Кудрова Ирма. 2002. Жизнь Марины Цветаевой: Документальное повествование. Санкт-Петербург: Журнал „Звезда”].
Kudrova Irma. 2016. Marina Cvetaeva: bezzakonnaâ kometa. Moskva: Izdatelʹstvo: AST [Кудрова Ирма. 2016. Марина Цветаева: беззаконная комета. Москва: Издательство: АСТ].
Kudrowa Irma. 1998. Tajemnica śmierci Mariny Cwietajewej. Tłum. i posł. Tur K. Białystok: Wydawnictwo „Łuk”.
Kwieciński Henryk. 1936. Grafologia sądowa. (Zasady ekspertyzy dokumentów i analizy pisma). Z 121 rycinami. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Biblioteka Polska”.
Losskaâ Veronika. 1992. Marina Cvetaeva v žizni (neizdannye vospominaniâ sovremen-nikov). Moskva: ProzaiK [Лосская Вероника. 1992. Марина Цветаева в жизни (неизданные воспоминания современников). Москва: ПрозаиК].
Lüke Alfons, Lang Albert. 1993. Sztuka grafologii, czyli Twój podpis mówi za ciebie.Tłum. Janiszewska A. Wrocław: Wydawnictwo LUNA.
Maciejewski Zbigniew. 1982. Proza Maryny Cwietajewej jako program i portret artysty.Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Majmieskułow Anna. 1992. Провода под лирическим током. Цикл Марины Цвета-евой „Провода” [Provoda pod liričeskimtokom. Cikl Mariny Cvetaevoj „Provoda”]. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
Makarenko-Astrikova Svetlana (Lana). 2018. Marina Cvetaeva. Netlennyj duh. Korsi-kanskij žasmin. Legendy. Fakty. Dokumenty. Moskva: LitRes; https://books.google.pl/books [Dostęp 17 VII 2019] [Макаренко-Астрикова Светлана (Лана). 2018. Марина Цветаева. Нетленный дух. Корсиканский жасмин. Легенды. Факты. Документы.Москва: ЛитРес; https://books.google.pl/books [Dostęp 17 VII 2019].
Ojcewicz Grzegorz. 2016. Biorytmika jako źródło interpretacji zdarzeń. W: Myślak D.A., Ojcewicz G. Stara Dusza. Fenomen Matki Marii (Skobcowej). Badania i materiały.Szczytno: Wydawnictwo „GregArt”: 347-372.
Ojcewicz Grzegorz. 2017. Z filologii śledczej. Praca agenturalna stalinowskich służb specjalnych za granicą na przykładzie sprawy o zabójstwo Ignacego Reissa. „Studia Rossica Gedanensia” nr 4: 297-332.
Ojcewicz Grzegorz. 2018. Z filologii śledczej. Marina Cwietajewa jako świadek w spra-wie o zabójstwo Ignacego Reissa w świetle dwóch protokołów przesłuchania. „Studia Rossica Gedanensia” nr 5: 279-315.
Paperno Irina. 1999. Samoubijstvo kak kulʹturnyj institut. Moskva: Novoe literaturnoe obozrenie [Паперно Ирина. 1999. Самоубийство как культурный институт. Москва: Новое литературное обозрение].
Piwkowska Anna. 2017. Wyklęta. Poezja i miłość Mariny Cwietajewej. Warszawa: Iskry.
Pollak Seweryn. 1968. Wstęp. W: Cwietajewa M. Poezje. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy: 5-33.
Prânišnikov Boris. 2004. Nezrimaâ pautina: OGPU–NKVD protiv beloj èmigracii. Mo-skva: Âuza–Èksmo [Прянишников Борис. 2004. Незримая паутина: ОГПУ–НКВД против белой эмиграции. Москва: Яуза–Эксмо].
Saakânc Anna. 2002. Žiznʹ Cvetaevoj. Bessmertnaâ ptica-feniks. Moskva: Centrpoligraf [Саакянц Aнна. 2002. Жизнь Цветаевой. Бессмертная птица-феникс. Москва: Центрполиграф].
Schermann Rafał. 1939. Pismo nie kłamie. Psychografologia. Z ilustracjami. Kraków: Księgarnia Powszechna.
Sokolov Mihail. 2017. Dmitrij Sezeman: Marina Cvetaeva, Georgij Èfron i vozvraŝenie v SSSR. Č. 1. W: https://www.svoboda.org/a/262693.html; Č. 2. W: https://www.svoboda.org/a/262899.html [Dostęp 17 VI 2017] [Соколов Михаил. 2017. Дми-трий Сеземан: Марина Цветаева, Георгий Эфрон и возвращение в СССР. Ч. 1. W: https://www.svoboda.org/a/262693.html; Ч. 2. W: https://www.svoboda.org/a/262899.html [Dostęp 17 VI 2017].
http://imwerden.de/pdf/efron_georgy_dnevniki_tom1_2007__ocr.pdf [Dostęp 31 V 2018].
http://thelib.ru/books/efron_georgiy/dnevniki.html [Dostęp 31 V 2018].
Ojcewicz, G. (2019). Każda droga ma kres (tragiczna przystań reemigrantki Mariny Cwietajewej w Jełabudze w świetle Dzienników Gieorgija Efrona). Acta Neophilologica, 2(XXI), 141–158. https://doi.org/10.31648/an.4752
Grzegorz Ojcewicz
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Inne teksty tego samego autora
- Grzegorz Ojcewicz, ZINAIDA GIPPIUS O IWANIE BUNINIE W PRYWATNEJ KORESPONDENCJI Z LAT 1926–1932 , Acta Neophilologica: Tom 1 Nr XVI (2014): Acta Neophilologica
- Grzegorz Ojcewicz, DEKLARACJA NIEZALEŻNOŚCI JAROSŁAWA MOGUTINA: WIZJA BEZ SZANS NA SPEŁNIENIE? , Acta Neophilologica: Nr IX (2007): Acta Neophilologica
- Grzegorz Ojcewicz, W WOSKOWYM WIANKU BORYSA POPŁAWSKIEGO. ANALIZA STATYSTYCZNA I INTERPRETACJA , Acta Neophilologica: Nr XI (2009): Acta Neophilologica
- Grzegorz Ojcewicz, Tadeusz Sucharski, "Literatura polska z sowieckiego „domu niewoli”. Poetyka. Aksjologia. Twórcy." Kraków 2021 , Acta Neophilologica: Tom 1 Nr XXIV (2022): Acta Neophilologica
- Grzegorz Ojcewicz, Pożegnalne listy Mariny Cwietajewej w tłumaczeniach na język polski – unisono czy polifonicznie? , Acta Neophilologica: Tom 1 Nr XXIII (2021): Acta Neophilologica
- Grzegorz Ojcewicz, Księga Rodzaju. 2020. Przeł. i oprac. Piela M. Kraków: Księgarnia Akademicka , Acta Neophilologica: Tom 1 Nr XXIII (2021): Acta Neophilologica
- Grzegorz Ojcewicz, Czy upodmiotawiać dinozaury? Justyna Tymieniecka-Suchanek. "Literatura rosyjska wobec upodmiotowienia zwierząt. W kręgu zagadnień ekofilozoficznych." Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. 2020, ss. 380. , Acta Neophilologica: Tom 2 Nr XXIV (2022): Acta Neophilologica
- Grzegorz Ojcewicz, "Religijność Czesława Milosza". 2020. Red. Kaźmierczyk Z. przy współpr. Wojan K. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego , Acta Neophilologica: Tom 2 Nr XXIII (2021): Acta Neophilologica
- Grzegorz Ojcewicz, K.I. Krivošeina, O tom, kak Liza Pilenko stala svâtoj materʹû Mariej Parižskoj, Pariž-Nižnij Novgorod 2020 , Acta Neophilologica: Tom 2 Nr XXII (2020): Acta Neophilologica
- Grzegorz Ojcewicz, Iwańczuk, Sylwia (2022), "Poeta i Inny: „świat tekstu” i obraz relacji międzyludzkich w korespondencji Mariny Cwietajewej". Siedlce: wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach, ss. 348, ISBN 978-83-67162-18-0 , Acta Neophilologica: Tom 2 Nr XXV (2023): Acta Neophilologica
