Прагматика второго лица

Aleksander Kiklewicz

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie


Abstrakt

The author considers the correlation between grammar and pragmatics as a problem of functional linguistics. The discussion focuses on pragmatic restrictions concerning the use of grammatical forms, i.e., the extent to which the grammatical meaning corresponds to the characteristics of speech acts. In this respect, the author analyzes Russian imperfective verbs in the second person of indicative. The analysis of the material collected from the Internet corpus of the Russian language demonstrates that the verbs in the 2nd person form are rarely used to implement the representative (assertive) speech acts. However, the use of verbs of the 2nd person in the general-personal, indefinite-personal and in the meaning of the 1st person is very common. The author concludes that the pragmatic-cultural factor is decisive in limiting the use of the verbs in the 2nd person form.


Słowa kluczowe:

functional linguistics, pragmatics,, speech act, illocution, 2nd person, russian language


Antonova Valeriâ V. 2015. Parentetičeskie konstrukcii sovremennogo russkogo âzyka v lingvokul’turologičeskom aspekte. Moskva: dissertaciâ [Антонова Валерия В. 2015. Парентетические конструкции современного русского языка в лингвокультурологическом аспекте. Москва: диссертация].

Apresân Ûrij D. 2015. Sintaksičeskaâ informaciâ dlâ Aktivnogo slovarâ russkogo âzyka. «LingVaria» nr spec.: 13-26 [Апресян Юрий Д. 2015. Синтаксическая информация для Активного словаря русского языка. «LingVaria» nr spec.: 13-26].

Auer Peter. 1999. Sprachliche Interaktion. Eine Einführung anhand von 22 Klassikern. Tübingen: Niemeyer Verlag.

Awdiejew Aleksy. 2004. Gramatyka interakcji werbalnej. Kraków: Wydawnictwo UJ.

Awdiejew Aleksy, Habrajska Grażyna. 2004. Wprowadzenie do gramatyki komunika-cyjnej. T. I. Łask: Leksem.

Awdiejew Aleksy, Habrajska Grażyna. 2006. Wprowadzenie do gramatyki komunika-cyjnej. T. II. Łask: Leksem.

Bondarko Aleksandr V. 1983. Principy funkcional’noj grammatiki i voprosy aspektolo-gii. Moskva: Nauka [Бондарко Александр В. 1983. Принципы функциональной грамматики и вопросы аспектологии. Москва: Наука].

Bondarko Aleksandr V. 1985. K teorii funkcional’noj grammatiki. V: Problemy funkcio-nalnoj grammatiki. Red. Ârceva V.N. Moskva: Nauka: 16-29 [Бондарко Александр В. 1985. К теории функциональной грамматики. B: Проблемы функциональной грамматики. Ред. Ярцева В.Н. Москва: Наука: 16-29].

Bresnan Joan. 2001. Lexical-functional Syntax. Malden, Massachusetts: Blackwell.

Bresnan J., Asudeh A., Toivonen I. et al. 2016. Lexical-functional Syntax. Malden: Blackwell.

Charciarek Andrzej. 2012. Fatičeskiemarkery v perevodnom slovare. «Opera Slavica» nr 22, 36-43 [Charciarek Andrzej. 2012. Фатические маркеры в переводном словаре. «Opera Slavica» nr 22, 36-43].

Chlebda Wojciech. 1991. Elementy frazematyki. Wprowadzenie do frazeologii nadawcy. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.

Conrad Rudi. 1978. Studien zur Syntax und Semantik von Frage und Antwort. Berlin: Akademie Verlag.

Ehrich Ute. 1990. Bedeutungsanalyse in einem sprachverstehenden System unter Be-rücksichtigung pragmatischer Faktoren. Tübingen: Niemeyer.

Grice Herbert P. 1975. Logic and conversation. B: Syntax and semantics, 3. Eds. Cole P., Morgan J.L. New York: Academic Press: 41-58.

Holmes V.M., Stowe, L., Cupples, L. 1989. Lexical Expectations in Parsing Comple-ment-Verb Sentences. «Journal of Memory and Language» No. 28: 668-689.

Hymes Dell. 1980. Socjolingwistyka i etnografia mówienia. B: Język i społeczeństwo. Red. Głowiński M. Warszawa: Czytelnik: 41-92.

Hymes Dell. 1996. Ethnography, Linguistics, Narrative Inequality. Toward an Under-standing of Voice. London: Taylor & Francis.

Johnstone Barbara, Marcellino William. 2010. Dell Hymes and the Ethnography of Com-munication. B: The Sage Handbook of Sociolinguistics. Eds. Wodak R., Johnstone B., Kerswill P. London: Sage: 57-66

Kaczmarek Mirosława. 2007. Podziękowania i przeprosiny w języku i kulturze japońskiej. «Etnolingwistyka» nr 19: 235-251.

Kaplan Ronald M., Bresnan Joan. 1995. Lexical-Functional Grammar. A Formal System for Grammatical Representation. B: Formal Issues in Lexical-Functional Grammar. Eds. Dalrymple M., Kaplan R.M., Maxwell J.T. et al. Stanford: CSLI Publications: 1-102.

Karolak Stanisław. 2002. Podstawowe struktury składniowe języka polskiego. Warszawa: Wydawnictwo IS PAN.

Kiklewicz Aleksander. 2015. Rečevye akty i informacionnyj obmen. «Aktual’nye problemy stilistiki» No 1: 88-99 [Киклевич Александр. 2015. Речевые акты и информационный обмен. «Актуальные проблемы стилистики» No 1: 88-99].

Kiklewicz Aleksander. 2005. Trzy oblicza pragmatyki. «Język Polski» nr LXXXV/1: 8-19.

Kiklewicz Aleksander. 2007. Zrozumieć język. Szkice z filozofii języka, semantyki, lin-gwistyki komunikacyjnej. Łask: Leksem.

Kiklewicz Aleksander. 2015. Sovremennye polʹskie issledovaniâ v oblasti pragmatiki russkogo âzyka. «Przegląd Rusycystyczny» nr 2: 128-147 [Kiklewicz Aleksander. 2015. Современные польские исследования в области прагматики русского языка. «Przegląd Rusycystyczny» nr 2: 128-147].

Kuno Susumo. 1987. Functional Syntax: Anaphora, Discourse and Empathy. Chicago: The University of Chicago Press.

Kustova Galina I. 2011. Lico. V: http://rusgram.ru. Na pravah rukopisi. Moskva [Кустова Галина И. 2011. Лицо. В: http://rusgram.ru. На правах рукописи. Москва].

Lapp Edgar. 1992. Linguistik der Ironie. Tübingen: Günter Narr Verlag.

Leszczak Oleg. 2000. K probleme ponâtiâ funkcii v funkcional’no-pragmatičeskoj me-todologii. V: Rozważania metodologiczne. Język – literatura – teatr. Red. Kasperski E. Warszawa: Wydział Polonistyki UW: 243-254 [Лещак Олег. 2000. К проблеме понятия функции в функционально-прагматической методологии. B: Rozważa-nia metodologiczne. Język – literatura – teatr. Red. Kasperski E. Warszawa: Wydział Polonistyki UW: 243-254].

Lewandowski Theodor. 1984. Linguistische Wörterbuch. 1. Heidelberg: Quelle & Meyer.

Melchuk Igor. 1984. Introduction. V: Tolkovo-kombinatornyj slovarʹ sovremennogorussko-go âzyka. Opyt semantiko-sintaksičeskogo opisania russkoj leksiki. Red. Žolkovskij A.K., Melʹčuk I.A. Vena: Wiener Slawistischer Almanach: 39-68 [Melchuk Igor. 1984. Introduction. B: Толково-комбинаторный словарь современного русского языка. Опыт семантико-синтаксического описания русской лексики. Ред. Жолковский А.К., Мельчук И.А. Вена: Wiener Slawistischer Almanach: 39-68].

Mustajoki Arto. 2006. Teoriâ funkcional’nogo sintaksisa. Ot semantičeskih struktur k âzykovym sredstvam. Moskva: Âzyki slavânskoj kul’tury [Мустайоки Арто. 2006. Теория функционального синтаксиса. От семантических структур к языковым средствам. Москва: Языки славянской культуры].

Mustajoki Arto. 2015. Kommunikativnye neudači skvoz’ prizmu potrebnostej govorâŝego. V: Âzyk i mysl’: sovremennaâ kognitivnaâ lingvistika. Red. Kibrik A.A. et al. Moskva: Âzyki slavânskoj kul’tury: 543-559 [Мустайоки Арто. 2015. Коммуникативные неудачи сквозь призму потребностей говорящего. В: Язык и мысль: современная когнитивная лингвистика. Ред. Кибрик А.А. и др. Москва: Языки славянской культуры: 543-559].

Nęcki Zbigniew. 2000. Komunikacja międzyludzka. Kraków: Antykwa.

Norman Boris Û. 1988. K socio- i psiholingvističeskoj interpretacii nekotoryh stereotip-nyhreplik v standartnyh situaciâh. «Russkij âzyk» No VIII: 86-92 [Норман Борис Ю. 1988. К социо- и психолингвистической интерпретации некоторых стереотипных реплик в стандартных ситуациях. «Русский язык» No VIII: 86-92].

Norman Boris Û. 2009. Lingvističeskaâ pragmatika. Na materiale russkogo i drugih slavân-skih âzykov. Minsk: Izdatel’stvo BGU [Норман Борис Ю. 2009. Лингвистическая прагматика. На материале русского и других славянских языков. Минск: Издательство БГУ].

Norman Boris Û. 2015. Grammatika kanoničeskaâ, realʹnaâ i potencial’naâ. V: Język a metoda. Red. Szumska D. Kraków: Wydawnictwo UJ: 91-104 [Норман Борис Ю. 2015. Грамматика каноническая, реальная и потенциальная. В: Język a metoda. Red. Szumska D. Kraków: Wydawnictwo UJ: 91-104].

Nuyts Johan. 1997. Intentionalität und Sprachfunktionen. B: Intention – Bedeuntung – Kommunikation. Kognitive und handlungstheoretische Grundlagen der Spracht-heorie. Hrsg. Preyer G., Ulkan M., Ulfig A. Opladen: Westdeutscher Verlag: 51-71.

Padučeva Elena V. 1996. Semantičeskie issledovaniâ (Semantika vremeni i vida v rus-skom âzyke. Semantika narrativa). Moskva: Âzyki russkoj kul’tury [Падучева Елена В. 1996. Семантические исследования (Семантика времени и вида в русском языке. Семантика нарратива). Москва: Языки русской культуры].

Peškovskij Aleksej M. 2001. Russkij sintaksis v naučnom osveŝenii. Moskva: Âzyki slavânskoj kul’tury [Пешковский Алексей М. 2001. Русский синтаксис в научном освещении. Москва: Языки славянской культуры].

Peyer Ann. 1997. Satzverknüpfung – syntaktische und textgrammatische Aspekte. Tübingen: Niemeyer.

Pisarkowa Krystyna. 1975. Składnia rozmowy telefonicznej. Wrocław etc.: Ossolineum.

Rozental’ Ditmar È. 2005. Spravočnik po pravopisaniû i literaturnoj pravke. Moskva: Ajris-press [Розенталь Дитмар Э. 2005. Справочник по правописанию и литературной правке. Москва: Айрис-пресс].

Searle John. 1986. What is a speech act? V: Novoe v zarubežnoj lingvistike. 17: Teoriâ rečevyh aktov. Red. Gorodeckij B.Û. Moskva: Progress: 151-169 [Серль Джон. 1986. Что такое речевой акт. В: Новое в зарубежной лингвистике. 17: Теория речевых актов. Ред. Городецкий Б.Ю. Москва: Прогресс: 151-169].

Šelâkin Mihail A. 2001. Funkcional’naâ grammatika russkogo âzyka. Moskva: Russkij âzyk [Шелякин Михаил А. 2001. Функциональная грамматика русского языка. Москва: Русский язык].

Speas Margaret. 2004. Evidentiality, logophoricity and the syntactic representation of pragmatic features. «Lingua» No. 114/3: 255-276.

Valin Robert D. van. 2001. An Introduction to Syntax. Cambridge: Cambridge Univer-sity Press.

Valin Roberet D. van, Lapolla Randy J. 1997/2004. Syntax: Structure, Meaning, and Function. Cambridge: Cambridge University Press.

Vinogradov Viktor V. 1972. Russkij âzyk (grammatičeskoe učenie o slove). Moskva: Russkij âzyk [Виноградов Виктор В. 1972. Русский язык (грамматическое учение о слове). Москва: Русский язык].

Wierzbicka Anna. 1999. Język – umysł – kultura. Warszawa: PWN.

Zel’dovič Gennadij M. 2012. Pragmatika grammatiki. Moskva: Âzyki slavânskoj kul’tu-ry [Зельдович Геннадий М. 2012. Прагматика грамматики. Москва: Языки славянской культуры].

Zolotova Galina A. 1982. Kommunikativnye aspekty russkogo sintaksisa. Moskva: Nauka [Золотова Галина А. 1982. Коммуникативные аспекты русского синтаксиса. Москва: Наука].

Zolotova Galina A. 1988. Sintaksičeskij slovar’. Repertuar èlementarnyh edinic russkogo âzyka. Moskva [Золотова Галина А. 1988. Синтаксический словарь. Репертуар элементарных единиц русского языка. Москва: Наука].

Zolotova Galina A. et al. 1998. Kommunikativnaâ grammatika russkogo âzyka. Moskva: Nauka [Золотова Галина А. и др. 1998. Коммуникативная грамматика русского языка. Москва: Наука].

Opublikowane
2020-06-01

Cited By /
Share

Kiklewicz, A. (2020). Прагматика второго лица. Acta Neophilologica, 1(XXII), 5–30. https://doi.org/10.31648/an.5214

Aleksander Kiklewicz 
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie