W kwestii prawdziwości dzieł sztuki

Józef Dębowski

doi:10.31648/hip.2625

Publié le: 2018-12-201

No 24 (2018)

W kwestii prawdziwości dzieł sztuki

Józef Dębowski

Humanistyka i Przyrodoznawstwo

Rubrique: Articles

https://doi.org/10.31648/hip.2625

Résumé

W niniejszym artykule rozważam możliwość orzekania prawdy i fałszu (cech prawdziwości i fałszywości) o wytworach aktywności artystycznej człowieka, czyli dziełach sztuki. Rozważania te zawierają trzy ograniczenia: (1) w polu moich zainteresowań pozostają przede wszystkim literackie dzieła sztuki; (2) chodzi mi przede wszystkim o czysto poznawczy sens prawdy i fałszu, w szczególności, możliwość aplikacji tzw. klasycznej definicji prawdy; (3) za podstawę swoich rozważań (a co najmniej ich punkt wyjścia) biorę przede wszystkim ustalenia wypływające z rozważań fenomenologów, w szczególności: W. Stróżewskiego, R. Ingardena, M. Heideggera i E. Husserla. Ustalenia te pozwalają mi ostatecznie przyjąć, iż dzieła sztuki nie mogą być wprawdzie nosicielami prawdy klasycznie pojętej (ta bowiem jest własnością sądów sensu stricte), ale są i mogą być siedliskiem „prawdy jako manifestacji” (veritas ut manifestatio).

Articles les plus lus par le même auteur ou la même autrice

Józef Dębowski, O naturze świadomości. Samoświadomość - jej główne odmiany i funkcje. , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: No 20 (2014)
Józef Dębowski, Pojęcie prawdy w językach nauk humanistycznych (I) , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: No 16 (2010)
Józef Dębowski, Problem tożsamości istoty ludzkiej jako bytu trwającego w czasie , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: No 14 (2008)
Józef Dębowski, Logos czy ethos: spór o prymat , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: No 21 (2015)
Józef Dębowski, W kwestii „prawdy ontycznej”, „realizmu radykalnego” oraz kilku innych postulatów prof. Grażyny Żurkowskiej , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: No 17 (2011)
Józef Dębowski, W stronę filozofii nauki , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: No 8 (2002)
Józef Dębowski, ROZSZERZONE SYSTEMY POZNAWCZE I TELEEPISTEMOLOGIA. NA KANWIE LEKTURY KSIĄŻKI KENA GOLDBERGA THE ROBOT IN THE GARDEN. TELEROBOTICS AND TELEPISTEMOLOGY IN THE AGE OF INTERNET , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: No 28 (2022)

Télécharger des fichiers

pdf (Język Polski)

Règles de citation

Dębowski, J. (2018). W kwestii prawdziwości dzieł sztuki. Humanistyka I Przyrodoznawstwo, (24), 455–469. https://doi.org/10.31648/hip.2625

##plugins.themes.libcom.share##

Licence

Ce travail est disponible sous licence Creative Commons Attribution - Pas d’Utilisation Commerciale 4.0 International.

Références

Arystoteles (1988),O duszy, przeł. P. Siwek, Biblioteka Klasyków Psychologii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Arystoteles (2000), Τα μετα τα φυσικα. Metaphysica. Metafizyka, t. I, przeł. T. Żeleźnik, redakcja naukowa A. Maryniarczyk, Wydawnictwo KUL, Lublin.

Dębowski J. (2011), Prawda w fenomenologii, [w:] Prawda, D. Leszczyński (red.), Seria „Studia Systematica”, I, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław: 77–97.

Dębowski J. (2015), O obiektywności prawdy i jej podstawach ontycznych, „Zagadnienia Naukoznawstwa” 2 (204): 111–124.

Dummett M (1978), Realism, [w:] idem, Truth and Other Enigmas, Duckworth, London: 145–165.

Heidegger M. (2005), Bycie i czas, przeł. B. Baran, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Husserl E. (1929), Formale und transzendentale Logik, „Jahrbuch für Philosophie und phänomenologische Forschung”, I, Halle (Saale).

Husserl E. (1975), Idee czystej fenomenologii i fenomenologicznej filozofii. Księga pierwsza, przeł. D. Gierulanka, PWN, Warszawa.

Ingarden R. (1957a), O różnych rozumieniach «prawdziwości» w dziele sztuki, [w:] idem, Studia z estetyki, t. I, PWN, Warszawa: 373–389.

Ingarden R. (1957b), O tak zwanej «Prawdzie» w literaturze, [w:] idem, Studia z estetyki, Tom I, PWN, Warszawa: 393–439.

Ingarden R. (1971), Rozważania dotyczące zagadnienia obiektywności, [w:] idem, U podstaw teorii poznania. Część pierwsza, PWN, Warszawa: 451–490.

Ingarden R (1987)., Spór o istnienie świata, t. II, Ontologia formalna, Część I, Forma i istota, oprac. i przeł. D. Gierulanka, Wyd. III zmienione, PWN, Warszawa.

Ingarden R. (1988), O dziele literackim. Badania z pogranicza ontologii, teorii języka i filozofii literatury, przeł. M. Turowicz, PWN, Warszawa.

Krąpiec M.A. (1984), Metafizyka. Zarys teorii bytu, Wyd. III, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin.

Stróżewski W. (2013), Logos, wartość, miłość, Wydawnictwo „Znak”, Kraków. Tomasz z Akwinu (2003), Summa contra gentiles. Prawdy wiary chrześcijańskiej w dyskusji z poganami, innowiercami i błądzącymi, t. I, przeł. Z. Włodek, W. Zega, Poznań.

Woleński J. (2005), Epistemologia. Poznanie, prawda, wiedza, realizm, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Google Scholar