Rosyjscy baptyści i ewangeliczni chrześcijanie w latach dwudziestych XX wieku
Grzegorz Pełczyński
Uniwersytet WrocławskiAbstrakt
Among many religious minorities in Russia there are two important: Baptists and Evangelical Christians. Their roots are in XIX century. The unification of the groups was possible in the conditions of religious tolerance which appeared after the year 1905. The 1920s of the 20th century was the period of rich development for the Evangelical Christians as well Baptists – they constituted one million people. The fall of tsarism and later turmoils due to the Russian revolution were the reason why so many inhabitants of Russia eagerly joined the communities of Evangelical Christians and Baptists. Just the good times ends with the end of the decade.
Słowa kluczowe:
Baptists Evangelical Christians Protestantism religion in RussiaBibliografia
Baczinin, W. (2005), Nacional’naja ideja dlja Rossii. Wybor meżdu wizantizmom, evangelizmom i sekuljaryzmom. Istoriczeskie oczerki politiczeskoj teologii i kul’turnoj antropologii. Sankt-Petersburg.
Bronk, A. (2003), Podstawy nauk o religii. Lublin.
Charlow, G. (2009), Russko-ukrainskomy sajuzu 90! W: Sejatel’ Istiny. 5–6, 5.
Czistowicz, I. (1997), Istorija perevoda Biblii na russkij jazyk. Moskwa.
Dik, I. (1985), Menonity. W: Bratskij westnik. 2, 45–49.
Dzwonkowski, R. (1997), Kościół katolicki w ZSSR 1917–1939. Zarys historii. Lublin.
Dżejms, P. (1987), Slavjanskie baptistskie cerkwi w Avstralii. [b.m.w.]
Franczuk, W. (2002), Prosila Rossija dożdja u Gospoda. T. 1–2. Kijew.
Golowaszczenko, S. (1998), Istorija ewangel’sko-baptistskogo dwiżenija w Ukraine. Materialy i dokumenty. Odessa.
Hill, K. (1989), The Puzzle of the Soviet Church. An Inside Look and Christianity and Glasnost. Portland.
Istorija (1989), Istorija evangel’skich christian-baptistov v SSSR. Moskwa.
Karetnikowa, M. (2001), Istorija petersburskoj cerkwi ewangel’skich christian-baptistow. W: Almanach po istorii russkogo baptizma. 2, 5–168.
Karski, K. (1994), Symbolika. Zarys wiedzy o Kościołach i wspólnotach chrześcijańskich. Warszawa.
Koppiters, B. (2001), Pacifistskie sekty, bol’szeviki i pravo na otkaz ot voinskoj slużby, tłum. Lisutkina,
L. W: Almanach po istorii russkogo baptizma. 2, 390–430.
Korrado, S. (2005), Filozofija slużenija polkovnika Paszkova. Sankt-Peterburg.
Krapiwin, M./Lejkin, A./Dołgatow, A. (2003), Sud’by christianskogo sektanstwa w Sowetskoj
Rossii (1917 – konec 1930-ch godow). Sankt-Peterburg.
Kurkowiak, A. (2010), Polityka Rosji Radzieckiej i ZSRR w latach 1918–1991. W: Brzeziński,
B. (red.), Fenomen rosyjskiego komunizmu. Geneza, konteksty, konsekwencje. Poznań, 227–239.
Modnicka, N. (2003), Małe światy polskiego ewangelikalizmu. Studium z antropologii interpretatywnej. Łódź.
Mitrochin, L. (1997), Baptizm: istorija i sowremennost’. Sankt-Peterburg.
Nagirniak, A. (2008), Dej Iwanowicz Mazajew. W: Bratskij westnik. 1, 31–42.
Nikolskaja, T. (2009), Russkij protestantizm i gosudarstvennaja vlast’ v 1905–1991 godach. Sankt-Petersburg.
Pełczyński, G. (2016), Kilka uwag na temat specyfiki religijnej Rosji. W: Studia Historica Gedanensia. VII, 201–216.
Pełczyński, G. (2012), Ewangelikalizm w Rosji (XIX–XX wiek). Poznań.
Pełczyński, G. (2013), Ugrupowania ewangelikalne na ziemiach polskich. W: Zwierciadło Etnologiczne. 2, 101–122.
Pipes, R. (2007), Rosja bolszewików. Warszawa.
Popow, W. (1990), Ewangel’skie trudowye arteli. W: Bratskij westnik. 2, 26–32.
Popow, W. (1996), I. S. Prochanow. Stranicy żizni. Sankt-Peterburg.
Prochorow, K. (2010), Podwig wery. Unikal’nye swidetel’stwa o żizni christian w SSSR. Omsk.
Prochanow, I. (1992), W kotle Rossii 1869–1933. Awtobiografija. Chicago.
Sawatsky, W. (1981), Soviet Evangelicals Since World War II. Kitchener.
Sawin, A. (2009), Gorod Solnca. W: Mirt. 4, 40–43.
Sawinskij, S. (1999), Istorija evangel’skich christian-baptistov Ukrainy, Rossii, Bełorussii (1867–1917). Sankt-Peterburg.
Sawinskij, S. (2001), Istorija evangel’skich christian-baptistov Ukrainy, Rossii, Bełorussii (1917–1967). Sankt-Peterburg.
Stawiński, P. (1993), W zborze i na zesłaniu. Z dziejów nurtów ewangelicznych w imperium rosyjskim 2 poł. XIX – pocz. XX w. Częstochowa.
Szenderowski, L. (1982), Ewangeliczni chrześcijanie. Ruch odrodzeniowo-reformatorski w historycznym Kościele chrześcijańskim. Rys historyczny (XIX–XX w.). Wheaton/Warszawa.
Szurmin, D. (2003), Svoboda bez kresta. Rozmyszlenie o poeme A. Błoka „Dwenadcat”. W: Reszenie. 2, 20–23.
Whittaker, C. (1997), Wielkie przebudzenia. Warszawa.
Wykład (1982), Wykład wiary ewangelicznej. W: Szenderowski, L., Ewangeliczni chrześcijanie.
Ruch odrodzeniowo-reformatorski w historycznym Kościele chrześcijańskim. Rys historyczny (XIX–XX w.). Wheaton/Warszawa, 353–406.
Zenkowski, S. (1995), Russkoe staroobrjadczestvo. Duchovnoe dviżenija semnadcatogo veka. Moskwa.
Zieliński, T. J. (2014), Protestantyzm ewangelikalny. Studium specyfiki religijnej. Katowice.
Żidkow, J. (1957), Molokane iz SSzA – naszi gosti. W: Bratskij westnik. 4, 69.
Bronk, A. (2003), Podstawy nauk o religii. Lublin.
Charlow, G. (2009), Russko-ukrainskomy sajuzu 90! W: Sejatel’ Istiny. 5–6, 5.
Czistowicz, I. (1997), Istorija perevoda Biblii na russkij jazyk. Moskwa.
Dik, I. (1985), Menonity. W: Bratskij westnik. 2, 45–49.
Dzwonkowski, R. (1997), Kościół katolicki w ZSSR 1917–1939. Zarys historii. Lublin.
Dżejms, P. (1987), Slavjanskie baptistskie cerkwi w Avstralii. [b.m.w.]
Franczuk, W. (2002), Prosila Rossija dożdja u Gospoda. T. 1–2. Kijew.
Golowaszczenko, S. (1998), Istorija ewangel’sko-baptistskogo dwiżenija w Ukraine. Materialy i dokumenty. Odessa.
Hill, K. (1989), The Puzzle of the Soviet Church. An Inside Look and Christianity and Glasnost. Portland.
Istorija (1989), Istorija evangel’skich christian-baptistov v SSSR. Moskwa.
Karetnikowa, M. (2001), Istorija petersburskoj cerkwi ewangel’skich christian-baptistow. W: Almanach po istorii russkogo baptizma. 2, 5–168.
Karski, K. (1994), Symbolika. Zarys wiedzy o Kościołach i wspólnotach chrześcijańskich. Warszawa.
Koppiters, B. (2001), Pacifistskie sekty, bol’szeviki i pravo na otkaz ot voinskoj slużby, tłum. Lisutkina,
L. W: Almanach po istorii russkogo baptizma. 2, 390–430.
Korrado, S. (2005), Filozofija slużenija polkovnika Paszkova. Sankt-Peterburg.
Krapiwin, M./Lejkin, A./Dołgatow, A. (2003), Sud’by christianskogo sektanstwa w Sowetskoj
Rossii (1917 – konec 1930-ch godow). Sankt-Peterburg.
Kurkowiak, A. (2010), Polityka Rosji Radzieckiej i ZSRR w latach 1918–1991. W: Brzeziński,
B. (red.), Fenomen rosyjskiego komunizmu. Geneza, konteksty, konsekwencje. Poznań, 227–239.
Modnicka, N. (2003), Małe światy polskiego ewangelikalizmu. Studium z antropologii interpretatywnej. Łódź.
Mitrochin, L. (1997), Baptizm: istorija i sowremennost’. Sankt-Peterburg.
Nagirniak, A. (2008), Dej Iwanowicz Mazajew. W: Bratskij westnik. 1, 31–42.
Nikolskaja, T. (2009), Russkij protestantizm i gosudarstvennaja vlast’ v 1905–1991 godach. Sankt-Petersburg.
Pełczyński, G. (2016), Kilka uwag na temat specyfiki religijnej Rosji. W: Studia Historica Gedanensia. VII, 201–216.
Pełczyński, G. (2012), Ewangelikalizm w Rosji (XIX–XX wiek). Poznań.
Pełczyński, G. (2013), Ugrupowania ewangelikalne na ziemiach polskich. W: Zwierciadło Etnologiczne. 2, 101–122.
Pipes, R. (2007), Rosja bolszewików. Warszawa.
Popow, W. (1990), Ewangel’skie trudowye arteli. W: Bratskij westnik. 2, 26–32.
Popow, W. (1996), I. S. Prochanow. Stranicy żizni. Sankt-Peterburg.
Prochorow, K. (2010), Podwig wery. Unikal’nye swidetel’stwa o żizni christian w SSSR. Omsk.
Prochanow, I. (1992), W kotle Rossii 1869–1933. Awtobiografija. Chicago.
Sawatsky, W. (1981), Soviet Evangelicals Since World War II. Kitchener.
Sawin, A. (2009), Gorod Solnca. W: Mirt. 4, 40–43.
Sawinskij, S. (1999), Istorija evangel’skich christian-baptistov Ukrainy, Rossii, Bełorussii (1867–1917). Sankt-Peterburg.
Sawinskij, S. (2001), Istorija evangel’skich christian-baptistov Ukrainy, Rossii, Bełorussii (1917–1967). Sankt-Peterburg.
Stawiński, P. (1993), W zborze i na zesłaniu. Z dziejów nurtów ewangelicznych w imperium rosyjskim 2 poł. XIX – pocz. XX w. Częstochowa.
Szenderowski, L. (1982), Ewangeliczni chrześcijanie. Ruch odrodzeniowo-reformatorski w historycznym Kościele chrześcijańskim. Rys historyczny (XIX–XX w.). Wheaton/Warszawa.
Szurmin, D. (2003), Svoboda bez kresta. Rozmyszlenie o poeme A. Błoka „Dwenadcat”. W: Reszenie. 2, 20–23.
Whittaker, C. (1997), Wielkie przebudzenia. Warszawa.
Wykład (1982), Wykład wiary ewangelicznej. W: Szenderowski, L., Ewangeliczni chrześcijanie.
Ruch odrodzeniowo-reformatorski w historycznym Kościele chrześcijańskim. Rys historyczny (XIX–XX w.). Wheaton/Warszawa, 353–406.
Zenkowski, S. (1995), Russkoe staroobrjadczestvo. Duchovnoe dviżenija semnadcatogo veka. Moskwa.
Zieliński, T. J. (2014), Protestantyzm ewangelikalny. Studium specyfiki religijnej. Katowice.
Żidkow, J. (1957), Molokane iz SSzA – naszi gosti. W: Bratskij westnik. 4, 69.
Pełczyński, G. (2018). Rosyjscy baptyści i ewangeliczni chrześcijanie w latach dwudziestych XX wieku. Przegląd Wschodnioeuropejski, 8(2), 73–91. https://doi.org/10.31648/pw.3572
Grzegorz Pełczyński
Uniwersytet Wrocławski
Uniwersytet Wrocławski
Inne teksty tego samego autora
- Grzegorz Pełczyński, Adam Pomieciński, Armeńscy Jezydzi. Proces akulturacji a specyfika diaspory , Przegląd Wschodnioeuropejski: Tom 12 Nr 2 (2021): Przegląd Wschodnioeuropejski
