MIGRACJE ŻYDÓW POLSKICH ZE ZWIĄZKU RADZIECKIEGO NA DOLNY ŚLĄSK PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ W RELACJACH ICH UCZESTNIKÓW
Ewa Banasiewicz-Ossowska
University of WrocławAbstrakt
The article presents migrations of Polish Jews from USSR to Lower Silesia in memories of their participants. The author uses the terms “repatriation” and “resettlement”, emphasizing their different meanings and the different situation of people returning from the USSR and leaving the former Polish lands. The source base is interviews conducted by the author among members of the Wrocław Jewish community and accounts of Lower Silesian Jews found in the Memory and Future Centre. The article focuses on the motivations of people applying for a trip to Poland; the conditions in which the journey took place and attempts to organize a new life. All adult respondents at that time voluntarily decided to repatriate or resettle and perceived it as the moment of ending the period of chaos and beginning a new stage. Some of the respondents experienced migration several times, and these experiences still evoked great emotions in them, affecting the quality of the narrative.
Słowa kluczowe:
Polish Jews in the USSR, migration, repatriation, resettlement, Lower SilesiaBibliografia
Boćkowski, D. (2004), Losy żydowskich uchodźców z centralnej i zachodniej Polski przebywa¬jących na Kresach Północno-Wschodnich w latach 1939-1941, [w:] Jasiewicz, K. (red.), Świat NIEpożegnany. Żydzi na dawnych ziemiach wschodnich Rzeczypospolitej w XVIII-XX wieku. Warszawa | Londyn, 91-108. Google Scholar
Bronsztejn, Z. (1993), Z dziejów ludności żydowskiej na Dolnym Śląsku po II wojnie światowej. Wrocław. Google Scholar
Głowacki, A. (2004), Czy i dokąd wracać. Dylematy repatriacyjne Żydów polskich w ZSRR (1944- -1946), [w:] Jasiewicz, K. (red.), Świat NIEpożegnany. Żydzi na dawnych ziemiach wschodnich Rzeczypospolitej w XVIII-XX wieku. Warszawa | Londyn, 160-181. Google Scholar
Hajduk-Nijakowska, J. (2019), Proces wrastania autochtonów i przesiedleńców w nową przestrzeń kulturową na Śląsku po II wojnie światowej, [w:] Journal of Urban Ethnology 17, 109-121.
Crossref
Google Scholar
Hryciuk, G. (2006), „Obraz Dolnego Śląska imponujący i olśniewający”. Wizja Dolnego Śląska w latach 1944-1946 wśród Polaków na Kresach Wschodnich, [w:] Nowosielska-Sobel, J. | Strauchold, G. (red.), Trudne dziedzictwo. Tradycje dawnych i obecnych mieszkańców Dolnego Śląska. Wrocław, 94-107. Google Scholar
Jakimowicz, M. (2018), Powojenna dolnośląska wieś w pamięci przesiedlonych z Galicji Wschodniej. Emocje, doświadczenia i wrażenia, [w:] Dziedzictwo Kulturowe Wsi 2, 29-44. Google Scholar
Kantor, L. L. (2017), Wyjechać ze Strzegomia, [w:] Włodarczyk, T. (red.), Ku nowemu życiu. Żydzi na Dolnym Śląsku w latach 1945-1970. Wrocław, 103-111. Google Scholar
Kersten, K. (1996), Przymusowe przesiedlenia ludności ‒ próba typologii, [w:] Orłowski, H. | Sakson, A. (red.), Utracona ojczyzna. Przymusowe wysiedlenia, deportacje i przesiedlenia jako wspólne doświadczenie. Poznań, 13-29. Google Scholar
Kaźmierska, K. (1999), Doświadczenia wojenne Polaków a kształtowanie tożsamości etnicznej. Analiza narracji kresowych. Warszawa. Google Scholar
Kość-Ryżko, K. (2014), Wykorzenieni. Dylematy samookreślenia polskich repatriantów z Kazach¬stanu. Studium etno-psychologiczne. Warszawa. Google Scholar
Kowalska, E. (1998), Przeżyć, aby wrócić! Polscy zesłańcy lat 1940-1941 w ZSRR i ich losy do roku 1946. Warszawa. Google Scholar
Kurpiel, A. (2014), Pamięci opowiadane, [w:] Wrocławski Rocznik Historii Mówionej 4, 21-44.
Crossref
Google Scholar
Lipman, J. (2007), Wspomnienia z utraconego dzieciństwa: okupacji niemieckiej w Polsce w czasie II wojny światowej z punktu widzenia żydowskiego dziecka, [w:] http://remembertogethera¬crossborders.eu/wp-content/uploads/2017/02/Goerlitz-Rede-polnisch-mitFotos.pdf (accessed: 10.03.2023). Google Scholar
Małolepsza-Nowak, F. | Włodarczyk, T. (2010), Żydzi, [w:] Dudra, S. | Nitschke, B. (red.), Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce po II wojnie światowej. Kraków, 208-225. Google Scholar
Marciniak, W. F. (2014), Powroty z Sybiru. Repatriacja obywateli polskich z głębi ZSRR w latach 1945-1947. Łódź. Google Scholar
Misztal, J. (1992), Osadnictwo Żydów polskich repatriowanych ze Związku Radzieckiego na zie¬miach zachodnich i północnych, [w:] Przegląd Zachodni 2, 161-184. Google Scholar
Posern-Zieliński, A. (2005), Etniczność. Kategorie. Procesy etniczne. Poznań. Google Scholar
Praczyk, M. (2018), Pamięć środowiskowa we wspomnieniach osadników na „Ziemiach Odzy¬skanych”. Poznań. Google Scholar
Semczyszyn, M. | Szaynok, B. (2019), Kwestia ludności żydowskiej, [w:] Syrnyk, J. (red.), Aparat bezpieczeństwa wobec mniejszości narodowych w Polsce w latach 1944-1956. Warszawa, 26-58. Google Scholar
Siekierski, M. | Tych, F. (2006), Widziałem Anioła Śmierci. Losy deportowanych Żydów polskich w ZSRR w latach II wojny światowej. Świadectwa zebrane przez Ministerstwo Informacji i Do¬kumentacji Rządu Polskiego na Uchodźstwie w latach 1942-1943. Warszawa. Google Scholar
Sula, D. (1993), Osadnictwo repatriowanej ludności żydowskiej na Dolnym Śląsku w latach 1945- -1949, [w:] Słupskie Studia Historyczne 3, 67-81. Google Scholar
Szajda, M. (2017), Osadnictwo żydowskie we wspomnieniach Pionierów tzw. Ziem Odzyska¬nych. Fragmenty pamiętników z Kamiennej Góry i Szczecina, [w:] Rocznik Ziem Zachodnich 1, 558-572.
Crossref
Google Scholar
Szaynok, B. (2000), Ludność żydowska na Dolnym Śląsku 1945-1950. Wrocław. Google Scholar
Szaynok, B. (2008), Migracje Żydów polskich w latach 1944-1959, [w:] Sienkiewicz, W. | Hryciuk, G. (red.), Wysiedlenia, wypędzenia i ucieczki 1939-1959. Atlas ziem Polski. Warszawa, 142-157. Google Scholar
Tych, F. (2004), Próby odbudowy życia żydowskiego w powojennej Polsce, [w:] Tych, F. (red.), Pamięć. Historia Żydów Polskich przed, w czasie i po Zagładzie. Warszawa, 175-212. Google Scholar
Wylęgała, A. (2014), Przesiedlenia a pamięć. Studium (nie)pamięci społecznej na przykładzie ukraińskiej Galicji i polskich „Ziem Odzyskanych”. Toruń.
Crossref
Google Scholar
University of Wrocław
