ZATOPIONE W TŁUMACZENIU. KILKA UWAG O (NIE)KOMPETENCJI TŁUMACZA W KONFRONTACJI Z WIEDZĄ CZYTELNIKA
Ewa Kujawska-Lis
Katedra Filologii Angielskiej Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w OlsztynieAndrzej Lis-Kujawski
Katedra Psychologii Rozwoju i Edukacji Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w OlsztynieAbstrakt
This article attempts to revise a thesis concerning an equivalent status of various translator’s
competences (linguistic, encyclopaedic, logical, psychological, rhetoric-pragmatic). When discussing
mistakes made in the Polish translation of Escape from the Deep, relating the fate of a submarine,
we demonstrate how the lack of specialist knowledge (insufficient encyclopaedic competence) and
linguistic knowledge influence a negative reception of the translation by a reader whose knowledge
of the subject-matter is rather extensive. We suggest that a broadly understood psychological
competence, embracing the translator’s readiness to extend his/her knowledge, may be treated as
a kind of superior competence (meta-competence) that conditions a creation of a high quality
translation in terms of the subject-matter.
Słowa kluczowe:
translation, translator’s competence, meta-competence, specialist language, military and naval terminologyBibliografia
London, New York: Routledge, 163–165.
Borowy W., 1955, Dawni teoretycy tłumaczeń // O sztuce tłumaczenia, red. Rusinek M., Wrocław:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 23–40.
Brocki Z., 1961a, Polscy marynarze w terminologicznym konflikcie z Conradem, Poradnik Językowy,
nr 4, 148–155.
Brocki Z., 1961b, O spuszczaniu kotwicy słów kilkoro, Tygodnik Morski, nr 51/52, 14.
Brocki Z., 1972, Jeszcze o nowej edycji Conrada, Życie Literackie, Kraków, nr 42, 13.
Collins Cobuild English Language Dictionary, 1990, red. Sinclair J., London and Glasgow:
Collins.
Eco U., 1996 et al., Interpretacja i nadinterpretacja, przeł. Bieroń T., Kraków: Znak.
Gentzler E., 2001, Contemporary Translation Theories. Revised 2nd Edition, Clevedon: Multilingual
Matters.
Grosbart Z., 1984, Heterofemia międzyjęzykowa, czyli skutki nadmiernego zaufania do intuicji
translatorskiej // Wielojęzyczność literatury i problemy przekładu artystycznego, red. Balcerzan E.,
Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 29–44.
Hejwowski K., 2004, Translation: A Cognitive-Communicative Approach, Olecko: Wydawnictwo
Wszechnicy Mazurskiej.
Holmes J.S., 1988, Translated! Papers on Literary Translation and Translation Studies, Amsterdam:
Rodopi.
Kershaw A., 2009, Escape from the Deep. A True Story of Courage and Survival during World War
II, Philadelphia: Da Capo Press.
Kershaw A., 2010, Ucieczka z głębin. Historia legendarnego okrętu podwodnego i jego walecznej
załogi, przeł. Sak A., Kraków: Wydawnictwo Znak.
Mała encyklopedia przekładoznawstwa, 2000, red. Dąmbska-Prokop U., Toruń: Educator.
Mankell H., 2012, Niespokojny człowiek, przeł. Walczak-Larsson B., Warszawa: Wydawnictwo ab.
Milewski S., 1964, O korsarzu pod piracką flagą, Tygodnik Morski, nr 13, 7.
Najder Z., 1975, Conrad w przekładach Anieli Zagórskiej // Przekład artystyczny. O sztuce
tłumaczenia. Księga druga, red. Pollak S., Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich,
197–210.
Pisarska A., Tomaszkiewicz T., 1998, Współczesne tendencje przekładoznawcze, Poznań:
Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Słownik języka polskiego, 1988, 3 tomy, red. Szymczak M., Warszawa: Wydawnictwo PWN.
Wielki słownik angielsko-polski. English-Polish Dictionary. PWN Oxford, 2004, red. Linde-
-Usiekniewicz J., Warszawa: Wydawnictwo PWN.
Żeromski S., 1949, Międzymorze // Wiatr od morza i inne utwory, Pisma, t. V, red. Pigoń S.,
Warszawa: Czytelnik, 289–366.
http://www.bruzelius.info/Nautica/Etymology/skipper.html. Updated 1998-06-29 by Lars Bruzelius.
[1.07.2014].
http://pl.wikipedia.org/wiki/Mostek_kapita%C5%84ski [1.07.2014].
http://pl.wikipedia.org/wiki/Komandor [1.07.2014].
http://www.znak.com.pl/kartoteka,ksiazka,2587,Ucieczka-z-glebin [1.07.2014].
Katedra Filologii Angielskiej Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Katedra Psychologii Rozwoju i Edukacji Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Inne teksty tego samego autora
- Ewa Kujawska-Lis, THE BLACK VEIL: 19TH-CENTURY POLISH TRANSLATIONS OF CHARLES DICKENS’S SHORT STORY , Acta Neophilologica: Tom 1 Nr XX (2018): Acta Neophilologica
- Ewa Kujawska-Lis, Kilka uwag o mutowaniu postaci fikcyjnych i recepcji tekstów kultury na przykładzie powieści Alienista Caleba Carra i jej serialowej adaptacji , Acta Neophilologica: Tom 2 Nr XXI (2019): Acta Neophilologica
- Ewa Kujawska-Lis, TRANSLATION OF BIBLICAL REFERENCES IN LITERARY AND NON-LITERARY TEXTS , Acta Neophilologica: Nr X (2008): Acta Neophilologica
- Ewa Kujawska-Lis, DOMESTICATING AND MODERNIZING HEART OF DARKNESS , Acta Neophilologica: Tom 1 Nr XV (2013): Acta Neophilologica
- Ewa Kujawska-Lis, (PSEUDO)POLONISMS IN JOSEPH CONRAD’S AMY FOSTER AND PRINCE ROMAN AND THEIR POLISH TRANSLATIONS , Acta Neophilologica: Tom 1 Nr XIX (2012): Acta Neophilologica
- Ewa Kujawska-Lis, G.K. CHESTERTON’S GAMES WITH IDENTITIES , Acta Neophilologica: Nr XI (2009): Acta Neophilologica
- Ewa Kujawska-Lis, WHAT IS IN THE NAME OR WHAT IS LOST WHEN DICKENSIAN SURNAMES ARE TRANSLOCATED , Acta Neophilologica: Nr VI (2004): Acta Neophilologica
- Ewa Kujawska-Lis, CLARIFICATION AS THE TEXT KILLER. ANALYSIS OF SELECTED POLISH TRANSLATIONS OF EDGAR ALLAN POE’S THE FALL OF THE HOUSE OF USHER , Acta Neophilologica: Nr XII (2010): Acta Neophilologica
- Ewa Kujawska-Lis, INTO THE HEART OF MATTERS - IN SEARCH OF THE FINALITY OF THE TRANSLATION PROCESS , Acta Neophilologica: Nr IX (2007): Acta Neophilologica
- Ewa Kujawska-Lis, SOME FUNCTIONS OF "UTOPIAN BUSINESS" MOTIF IN NICHOLAS NICKLEBY BY CHARLES DICKENS , Acta Neophilologica: Nr VII (2005): Acta Neophilologica