CZARNY CZŁOWIEK SERGIUSZA JESIENINA JAKO TEKST O POJEDYNKU DOBRA ZE ZŁEM. GENEZA. LOSY. INTERPRETACJA
Grzegorz Ojcewicz
Instytut Słowiańszczyzny Wschodniej Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w OlsztynieAbstrakt
The article presents a new commentary to one of the most popular poems which still
evokes most controversy among interpreters – Black Man. To the author the poem is
a work of the universal matter embodying the eternal battle of the good and the evil in the
Bolshevik’s Russia where everyone kept vigilant watch on everyone. Proving this thesis not
only does he develop a detailed analysis but he also exposes sources of the text as well as
its complex editing paths that show the developing of Black Man up to the last version. The
accomplished statistic analysis of the poem the key words of which are “person” and “black”
demonstrates its universality and introduces Yesenin’s work into intercultural dialogue of
national literatures on permanent basis.
Słowa kluczowe:
Sergei Yesenin and Bolshevik’s Russia, Black Man, battle of the good and the evil, intercultural dialogue of national literaturesBibliografia
А.С. Пушкин, Моцарт и Сальери, w: А. Пушкин, Стихотворения, t. 3, Ленинград 1954, s. 399.
Н.Н. Асеев, Дневник поэта, Ленинград 1929, s. 174.
С. Есенин, Полное собрание сочиненй, t. 3, Москва 1998, s. 697
A. Legeżyńska, Tłumacz i jego kompetencje autorskie, Warszawa 1999, s. 196–215.
С.Н. Кирьянов, Поэма „Черный человек” в контексте творчества С.А. Есенина и национальной культуры. Учебное пособие, Тверь 1999.
B. Chrząstowska, S. Wysłouch, Poetyka stosowana, Warszawa 1987, s. 258.
Г. Лелевич, Сергей Есенин, Гомель 1926, s. 32–33.
А. Ревякин, Чей поэт Сергей Есенин?, Москва 1926, s. 36.
А.Е. Крученых, Чорная тайна Есенина. Продук-ция № 136, Москва 1926, s. 15.
Н. Клюев, П.Н. Медведев, Сергей Есенин, Ленинград 1927, s. 81.
Н.И. Шубникова-Гусева, Загадка десятой строки поэмы С.А. Есенина „Черный человек” (Текстологические заметки), w: Есенин академический. Новое о Есенине, Москва 1995, wyd. 2.
Н.И. Шубникова-Гусева, Тайна черного человека в творчестве С.А. Есенина, w: Литературная учеба 1995, vol. 5–6.
Н.И. Шубникова-Гусева, „Черный человек” Есенина, или Диалог с масонством, Российский литературоведческий журнал 1997, nr 11, s. 79–120.
Н.И. Шубникова-Гусева, Поэмы Есенина: От „Пророка” до „Черного человека”. Творческая история, судьба, контекст и интерпретация, Москва 2001, 2008.
Сергей Есенин в стихах и жизни: Поэмы. Проза, cост. Н.И. Шубникова-Гусева, Москва 1997
Сергей Есенин в стихах и жизни: Стихотворения 1910–1925, cост. Н.И. Шубникова-Гусева, Москва 1997.
О.Е. Воронова, Мотивы народной демонологии в поэме С. Есенина „Черный человек”, Филологические науки 1996, nr 6, s. 92–100;
О.Е. Воронова, Философский смысл поэмы Есенина „Черный человек” (Опыт „экзистенциального” анализа), Вопросы литературы 1997, nr 6, s. 343–353.
О.Е. Воронова, О драматической природе поэмы С.А. Есенина „Черный человек”, Современное есениноведение 2006, nr 4.
О.Е. Воронова, Сергей Есенин и русская духовная культура, Рязань 2002.
А.С. Субботин, О пафосе и поэтике „Черного человека” Есенина, w: idem, О поэзии и поэтике, Свердловск 1979, s. 177–191.
Э.Б. Мекш, С. Есенин в контексте русской литературы, Рига 1989.
M. Никё, Поэма Сергея Есенина „Черный человек” в свете аггелизма, Русская литература 1990, nr 2, s. 194–197;
М. Никё, Поэт тишины и буйства, Звезда 1995, nr 9, s. 55–59.
W. Piotrowski, Sergiusz Jesienin w polskiej literaturze międzywojennej, Wrocław 1967.
A. Żyga, Polskie dzieje S. Jesienina, Ruch Literacki 1967, nr 5, s. 303–305 [rec.];
R. Śliwowski, Radziecka literatura w Polsce, NoweKsiążki 1967, nr 16, s. 982–983 [rec.].
J. Szokalski, Poezja czasu próby, w: Historia literatury rosyjskiej XX wieku, red. A. Drawicz, Warszawa 2002, s. 192.
J. Szokalski, Czas w poezji Sergiusza Jesienina. W setną rocznicę urodzin poety, Warszawa 1995.
W kręgu Jesienina, red. J. Szokalski, Warszawa 2002.
S. Jesienin, Czarny człowiek i inne wiersze, przedmowa J.A. Grochowina, Warszawa 1994.
Комментарий к Собранию сочинений С.А. Есенина, cост. С.А. Толстая-Есенина и Е.Н. Чеботаревская, Москва 1940.
W. Duranty, I Write As I Please, London 1935, s. 223–225.
A.R. Macdougall, Isadora. A Revolutionary in Art and Love, New York 1960, s. 204.
C. McKay, A Long Way from Home, New York 1969, s. 188.
С. Есенин, Собрание сочинений в 3-х тт., t. 2, Москва 1970, s. 288–292.
А.С. Пушкин, Драмы, Москва 1985, s. 197.
С. Есенин, Чорный человек, Новый мир 1926, vol. 1, s. 5–9.
Л.В. Занковская, „Большое видится на расстояньи...”. С. Есенин, В. Маяковский и Б. Пастернак, Москвва 2005.
Л.В. Занковская, Новый Есенин: жизнь и творчество поэта без купюр и идеологии, Москва 1997.
Л.В. Занковская, Есенин в контексте русской литературы 20-х годов ХХ века, Москва 2002.
Rosja XX wiek. Od utopii komunistycznej do rzeczywistości globalistycznej, red. J. Zołotowskij, Kraków 2004.
Э. Хлысталов, 13 уголовных дел Сергея Есенина, Москва 2006, s. 59.
Иосиф Бродский. Нобелевская лекция, [online] <http://lib.ru/BRODSKIJ/lect.txt>, dostęp: 10.09.2010.
J. Brodski, Przemówienie noblowskie, tłum. A. Mietkowski, w: Reszty nie trzeba. Rozmowy z Josifem Brodskim, zebrał i oprac. J. Illg, Katowice 1993.
Л. Димитров, Эго, альтер-его, Он-егин. Рассуждения о Тайных записках А.С. Пушкина, Studia Rossica 2006, nr XVII, s. 47−53.
G. Ojcewicz, Tajne notatki z lat 1836–1837 Aleksandra Puszkina jako postmodernistyczna mistyfikacja, Acta Polono-Ruthenica 2008, t. XIII, s. 111–121.
E. Balcerzan, Słowo wstępne (Przekład totalny, czyli o potędze hiperboli), w: P. Ricoeur, P. Torop, O tłumaczeniu, przekł. T. Swoboda, S. Ulaszek, red. serii B. Żyłko, Gdańsk 2008, s. 29.
С. Есенин, Чорный человек, w: Сергей Есенин, Москва 1958, s. 290–294.
Н.Н. Асеев, Дневник поэта, Ленинград 1929, s. 174.
С. Есенин, Полное собрание сочиненй, t. 3, Москва 1998, s. 697
A. Legeżyńska, Tłumacz i jego kompetencje autorskie, Warszawa 1999, s. 196–215.
С.Н. Кирьянов, Поэма „Черный человек” в контексте творчества С.А. Есенина и национальной культуры. Учебное пособие, Тверь 1999.
B. Chrząstowska, S. Wysłouch, Poetyka stosowana, Warszawa 1987, s. 258.
Г. Лелевич, Сергей Есенин, Гомель 1926, s. 32–33.
А. Ревякин, Чей поэт Сергей Есенин?, Москва 1926, s. 36.
А.Е. Крученых, Чорная тайна Есенина. Продук-ция № 136, Москва 1926, s. 15.
Н. Клюев, П.Н. Медведев, Сергей Есенин, Ленинград 1927, s. 81.
Н.И. Шубникова-Гусева, Загадка десятой строки поэмы С.А. Есенина „Черный человек” (Текстологические заметки), w: Есенин академический. Новое о Есенине, Москва 1995, wyd. 2.
Н.И. Шубникова-Гусева, Тайна черного человека в творчестве С.А. Есенина, w: Литературная учеба 1995, vol. 5–6.
Н.И. Шубникова-Гусева, „Черный человек” Есенина, или Диалог с масонством, Российский литературоведческий журнал 1997, nr 11, s. 79–120.
Н.И. Шубникова-Гусева, Поэмы Есенина: От „Пророка” до „Черного человека”. Творческая история, судьба, контекст и интерпретация, Москва 2001, 2008.
Сергей Есенин в стихах и жизни: Поэмы. Проза, cост. Н.И. Шубникова-Гусева, Москва 1997
Сергей Есенин в стихах и жизни: Стихотворения 1910–1925, cост. Н.И. Шубникова-Гусева, Москва 1997.
О.Е. Воронова, Мотивы народной демонологии в поэме С. Есенина „Черный человек”, Филологические науки 1996, nr 6, s. 92–100;
О.Е. Воронова, Философский смысл поэмы Есенина „Черный человек” (Опыт „экзистенциального” анализа), Вопросы литературы 1997, nr 6, s. 343–353.
О.Е. Воронова, О драматической природе поэмы С.А. Есенина „Черный человек”, Современное есениноведение 2006, nr 4.
О.Е. Воронова, Сергей Есенин и русская духовная культура, Рязань 2002.
А.С. Субботин, О пафосе и поэтике „Черного человека” Есенина, w: idem, О поэзии и поэтике, Свердловск 1979, s. 177–191.
Э.Б. Мекш, С. Есенин в контексте русской литературы, Рига 1989.
M. Никё, Поэма Сергея Есенина „Черный человек” в свете аггелизма, Русская литература 1990, nr 2, s. 194–197;
М. Никё, Поэт тишины и буйства, Звезда 1995, nr 9, s. 55–59.
W. Piotrowski, Sergiusz Jesienin w polskiej literaturze międzywojennej, Wrocław 1967.
A. Żyga, Polskie dzieje S. Jesienina, Ruch Literacki 1967, nr 5, s. 303–305 [rec.];
R. Śliwowski, Radziecka literatura w Polsce, NoweKsiążki 1967, nr 16, s. 982–983 [rec.].
J. Szokalski, Poezja czasu próby, w: Historia literatury rosyjskiej XX wieku, red. A. Drawicz, Warszawa 2002, s. 192.
J. Szokalski, Czas w poezji Sergiusza Jesienina. W setną rocznicę urodzin poety, Warszawa 1995.
W kręgu Jesienina, red. J. Szokalski, Warszawa 2002.
S. Jesienin, Czarny człowiek i inne wiersze, przedmowa J.A. Grochowina, Warszawa 1994.
Комментарий к Собранию сочинений С.А. Есенина, cост. С.А. Толстая-Есенина и Е.Н. Чеботаревская, Москва 1940.
W. Duranty, I Write As I Please, London 1935, s. 223–225.
A.R. Macdougall, Isadora. A Revolutionary in Art and Love, New York 1960, s. 204.
C. McKay, A Long Way from Home, New York 1969, s. 188.
С. Есенин, Собрание сочинений в 3-х тт., t. 2, Москва 1970, s. 288–292.
А.С. Пушкин, Драмы, Москва 1985, s. 197.
С. Есенин, Чорный человек, Новый мир 1926, vol. 1, s. 5–9.
Л.В. Занковская, „Большое видится на расстояньи...”. С. Есенин, В. Маяковский и Б. Пастернак, Москвва 2005.
Л.В. Занковская, Новый Есенин: жизнь и творчество поэта без купюр и идеологии, Москва 1997.
Л.В. Занковская, Есенин в контексте русской литературы 20-х годов ХХ века, Москва 2002.
Rosja XX wiek. Od utopii komunistycznej do rzeczywistości globalistycznej, red. J. Zołotowskij, Kraków 2004.
Э. Хлысталов, 13 уголовных дел Сергея Есенина, Москва 2006, s. 59.
Иосиф Бродский. Нобелевская лекция, [online] <http://lib.ru/BRODSKIJ/lect.txt>, dostęp: 10.09.2010.
J. Brodski, Przemówienie noblowskie, tłum. A. Mietkowski, w: Reszty nie trzeba. Rozmowy z Josifem Brodskim, zebrał i oprac. J. Illg, Katowice 1993.
Л. Димитров, Эго, альтер-его, Он-егин. Рассуждения о Тайных записках А.С. Пушкина, Studia Rossica 2006, nr XVII, s. 47−53.
G. Ojcewicz, Tajne notatki z lat 1836–1837 Aleksandra Puszkina jako postmodernistyczna mistyfikacja, Acta Polono-Ruthenica 2008, t. XIII, s. 111–121.
E. Balcerzan, Słowo wstępne (Przekład totalny, czyli o potędze hiperboli), w: P. Ricoeur, P. Torop, O tłumaczeniu, przekł. T. Swoboda, S. Ulaszek, red. serii B. Żyłko, Gdańsk 2008, s. 29.
С. Есенин, Чорный человек, w: Сергей Есенин, Москва 1958, s. 290–294.
Ojcewicz, G. (2010). CZARNY CZŁOWIEK SERGIUSZA JESIENINA JAKO TEKST O POJEDYNKU DOBRA ZE ZŁEM. GENEZA. LOSY. INTERPRETACJA. Acta Neophilologica, 1(XII), 115–143. Pobrano z https://czasopisma.uwm.edu.pl/index.php/an/article/view/1265
Grzegorz Ojcewicz
Instytut Słowiańszczyzny Wschodniej Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Instytut Słowiańszczyzny Wschodniej Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Inne teksty tego samego autora
- Grzegorz Ojcewicz, CZARNY CZŁOWIEK SERGIUSZA JESIENINA W TŁUMACZENIU ADAMA POMORSKIEGO JAKO DRUGI ELEMENT POLSKIEJ SERII PRZEKŁADOWEJ , Acta Neophilologica: Tom 1 Nr XIX (2012): Acta Neophilologica
- Grzegorz Ojcewicz, Każda droga ma kres (tragiczna przystań reemigrantki Mariny Cwietajewej w Jełabudze w świetle Dzienników Gieorgija Efrona) , Acta Neophilologica: Tom 2 Nr XXI (2019): Acta Neophilologica
- Grzegorz Ojcewicz, NAJNOWSZA WERSJA OKOLICZNOŚCI I PRZYCZYNY ŚMIERCI SERGIUSZA JESIENINA. OD ZLECENIA DO EKSHUMACJI , Acta Neophilologica: Nr XIII (2011): Acta Neophilologica
- Grzegorz Ojcewicz, ПЛЕМЯ ЗНАКОМОЕ И НЕЗНАКОМОЕ, ИЛИ ЗИНАИДА ГИППИУС О РУССКИХ И СОВЕТСКИХ ПИСАТЕЛЯХ С ПЕРСПЕКТИВЫ 1924 ГОДА , Acta Neophilologica: Tom 1 Nr XXI (2019): Acta Neophilologica
- Grzegorz Ojcewicz, SWASTYKA I SEKSUALNOŚĆ FASZYZMU W KONCEPCJI JAROSŁAWA MOGUTINA , Acta Neophilologica: Nr VII (2005): Acta Neophilologica
- Grzegorz Ojcewicz, PAMFLET NA SZWEDZKĄ KRÓLEWNĘ JAKO ŹRÓDŁO WIEDZY O „SZPETNEJ CZAROWNICY”, CZYLI O ANNIE WAZÓWNIE , Acta Neophilologica: Tom 1 Nr XV (2013): Acta Neophilologica
- Grzegorz Ojcewicz, SYNDROM DAWIDA. JAMES BALDWIN NA ZACHODZIE I W ROSJI , Acta Neophilologica: Nr VIII (2006): Acta Neophilologica
- Grzegorz Ojcewicz, „JEDYNE, CO MNIE SMUCI – TO MYŚLI O TWOJEJ ZGRYZOCIE”. OBOZOWE LISTY MATKI MARII (JELIZAWIETY SKOBCOWEJ) DO SWOJEJ MATKI , Acta Neophilologica: Tom 2 Nr XVI (2014): Acta Neophilologica
- Grzegorz Ojcewicz, HYMN O SŁOWIE ROMANA BRANDSTAETTERA, CZYLI CO JEST PRZED WSZYSTKIM? , Acta Neophilologica: Tom 2 Nr XIV (2012): Acta Neophilologica
- Grzegorz Ojcewicz, Muzyczno-synestezyjna przestrzeń Mariny Cwietajewej w eseju autobiograficznym „Matka i muzyka” , Acta Neophilologica: Tom 1 Nr XXII (2020): Acta Neophilologica
