В погоне за жар-птицей… Языковая объективация концепта ДУША в казахской, русской и польской лингвокультурах
Iwona Anna NDiaye
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w OlsztynieManatkul Mussatayeva
Kazakh National Pedagogical UniversityAbstrakt
This article explores the concept of the SOUL based on slang and prison culture. The starting point for the argument is the belief that the soul symbolizes the man and his inner being (from the presence of high moral and ethical qualities to statements of spiritual death) in all cultures, as evidenced by the presence of a large number of phraseological and paremiological units with identical values. The purpose of the study is to consider and characterize the linguistic objectification of the concept of the soul. The conducted comparative analysis allows us to conclude that the perception of this concept among the Slavic and Turkic peoples is largely matching. The concept of the soul in all comparable languages is multilayered, in which cognitive traits are reflected, corresponding to the semantic components of the tokens representing it. The presented variety of semantic and conceptual variations facilitates the modelling of a wide interpretation field of this concept.
Słowa kluczowe:
concept, soul, language, culture, linguistic consciousness, Kazakh language, Russian language, Polish language, cultural component, connotation, linguistic cultureBibliografia
Antropologiczno-językowe wizerunki duszy w perspektywie międzykulturowej. 2016. T. 1: Dusza w oczach świata. Red. Masłowska E., Pazio-Wlazłowska D. Warszawa: Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk.
Cepir Èduard. 1993. Izbrannye trudy po âzykoznaniû i kulʹturologii. Moskva: Progress, Univers [Ceпир Эдуард. 1993. Избранные труды по языкознанию и культурологии. Москва: Прогресс, Универс].
Drevnetûrkskij slovarʹ. 1969. Red. Nadelâev V.M., Nasilov D.M. Leningrad: Nauka [Древнетюркский словарь. 1969. Ред. Наделяев В.М., Насилов Д.М. Ленинград: Наука].
Gumbolʹdt Vilʹgelʹm. 1984. Izbrannye trudy po âzykoznaniû. Moskva: Progress [Гумбольдт Вильгельм. 1984. Избранные труды по языкознанию. Москва: Прогресс].
nny słownik języka polskiego. 2000. Red. Bańko M. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Internetowy słownik języka polskiego. B: https://synonim.net/.
Kolesov Vladimir Viktorovič. 1992. Koncepty kulʹtury: obraz, ponâtie, simvol. «Vestnik Spbgu» No 16. Seriâ 2. Vyp. 3: 3-40 [Колесов Владимир Викторович. 1992. Концепты культуры: образ, понятие, символ. «Вестник СпбГУ» No 16. Серия 2. Вып. 3: 3-40].
Koncewicz-Dziduch Edyta. 2012. O słowiańskiej duszy w wierzeniach, kulturze, języku na przykładzie frazeologizmów sztokawszczyzny literackiej. «Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej» No 47: 181-192.
Lakoff Dž., Džonson M. 1990. Metafory, kotorymimy živem. V: Teoriâ metafory. Red. Arutû-nova N.D., Žurinska M.A. Moskva: Progress: 387-415 [Лакофф Дж., Джонсон М. 1990. Метафоры, которыми мы живем. В: Теория метафоры. Ред. Арутюнова Н.Д., Журинска М.А. Москва: Прогресс: 387-415].
Lejčik Vladimirmoiseevič. 2005. Socialʹnoe i individualʹnoe v dialoge kulʹtur. V: Žiznʹâzyka i žiznʹ vâzyke. Red. Sulecmenova È.D. Almaty: Ķazaķ universitetì: 250-256 [Лейчик Владимир Моисеевич. 2005. Социальное и индивидуальное в диалоге культур. В: Жизнь языка и жизнь в языке. Ред. Сулецменова Э.Д. Алматы: Қазақ университеті: 250-256].
Lotman Ûrij Mihajlovič. 1973. O dvuh modelâh kommunikacii v sisteme kulʹtury. «Semeiotike» (Tartu) t. 6: 76-89 [Лотман Юрий Михайлович. 1973. О двух моделях коммуникации в системе культуры. «Semeiotike» (Тарту) т. 6: 76-89].
Maslova Valentina Avraamovna. 2001. Lingvokulʹturologiâ. Učebnoe posobie. Moskva: Akademiâ [Маслова Валентина Авраамовна. 2001. Лингвокультурология. Учебное пособие. Москва: Академия].
Miheev Mihai Ûrʹevič. 1999. Otraženie slova «duša» v naivnojmifologii russkogo âzyka (opyt razmytogo opisaniâ obraznoj konnotativnoj semantiki). V: Frazeologiâ v kontekste kulʹtury. Red. Teliâ V.N. Moskva: Institut âzykoznaniâ RAN: 145-158 [Михеев Михаи Юрьевич. 1999. Отражение слова «душа» в наивной мифологии русского языка (опыт размытого описания образной коннотативной семантики). В: Фразеология в контексте культуры. Ред. Телия В.Н. Москва: Институт языкознания РАН: 145-158].
Oparina Eena Olegovna. 1999. Lingvokulʹturologiâ: Metodologičeskie osnovaniâ i ba-zovye ponâtiâ. V: Âzyk i kulʹtura: Sbornik obzorov. Red. Oparina E.O. i dr. Moskva: INION RAN: 27-48 [Опарина Еена Олеговна. 1999. Лингвокультурология: Методологические основания и базовые понятия. В: Язык и культура: Сборник обзоров. Ред. Опарина Е.О. и др. Москва: ИНИОН РАН: 27-48].
Osnovy duhovnoj kulʹtury (ènciklopedičeskij slovarʹ pedagoga). 2000. Sost. Bezrukova V.S. Ekaterinburg: Izdatelʹstvo AST [Основы духовной культуры (энциклопедический словарь педагога). 2000. Сост. Безрукова В.С. Екатеринбург: Издательство АСТ].
Šahovskij Viktor Ivanovič. 1983. Èmotivnyj komponent značeniâ i metody ego opisaniâ. Volgograd: Izdatelʹstvo VGPI im. A.S. Serafimoviča [Шаховский Виктор Иванович. 1983. Эмотивный компонент значения и методы его описания. Волгоград: Издательство ВГПИ им. А.С. Серафимовича].
Słownik synonimów. 1998. Red. Kubiszyn-Mędrala Z., Kurzowa Z., Skarżyński M. Warszawa: PWN.
Stepanovûrij Sergeevič. 1997. Konstanty. Slovarʹ russkoj kulʹtury. Opyt issledovaniâ. Moskva: Âzyki slavânskoj kulʹtury [Степанов Юрий Сергеевич. 1997. Константы. Словарь русской культуры. Опыт исследования. Москва: Языки славянской культуры].
Teliâ Veronika Nikolaevna. 1999. Pervoočerednye zadači i metodologičeskie problemy issledovaniâ frazeologičeskogo sostava âzyka v kontekste kulʹtury. V: Frazeologiâ v kontekste kulʹtury. Red. Teliâ V.N. Moskva: Âzyki russkoj kulʹtury [Телия Вероника Николаевна. 1999. Первоочередные задачи и методологические проблемы исследования фразеологического состава языка в контексте культуры. В: Фразеология в контексте культуры. Ред. Телия В.Н. Москва: Языки русской культуры].
Uorfbendžamin Li. 1960. O dvuh ošibočnyh vozzreniâh na rečʹ i myšlenie, harakteri-zuûŝih sistemu estestvenno jlogiki, i o tom, kak slova i obyčai vliâût na myšlenie. «Naukai âzykoznanie. Novoe v lingvistike» (Moskva). Vyp. 1. V: http://www.philology.ru/linguistics1/worf-60a.htm [Dostup 26 III 2020] [Уoрф Бенджамин Ли. 1960. О двух ошибочных воззрениях на речь и мышление, характеризующих систему естественной логики, и о том, как слова и обычаи влияют на мышление.«Наука и языкознание. Новое в лингвистике» (Москва). Вып. 1. В: http://www.philology.ru/linguistics1/worf-60a.htm [Доступ 26 III 2020].
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Kazakh National Pedagogical University
Inne teksty tego samego autora
- Iwona Anna NDiaye, „ŻYCIE JEST SNEM…” ONIRYCZNY ŚWIAT W POEZJI NADIEŻDY TEFFI (1872-1952) , Acta Neophilologica: Tom 2 Nr XIX (2017): Acta Neophilologica
- Iwona Anna Ndiaye, O translokacji nomina propria w dziele literackim (na przykładzie polskiсh tłumaczeń powieści Doktor Żywago Borisa Pasternaka) , Acta Neophilologica: Tom 2 Nr XXI (2019): Acta Neophilologica
- Iwona Anna NDiaye, POEZJA WASILIJA KAMIEŃSKIEGO „POD MIKROSKOPEM”. Z HISTORII ROSYJSKIEJ POEZJI WIZUALNEJ , Acta Neophilologica: Nr XIII (2011): Acta Neophilologica
- Bara NDiaye, Iwona Anna NDiaye, TOŻSAMOŚĆ AFRYKAŃSKA W KONTEKŚCIE POLITYKI JĘZYKOWEJ UNII AFRYKAŃSKIEJ , Acta Neophilologica: Tom 1 Nr XV (2013): Acta Neophilologica
- Iwona Anna NDiaye, DOM - OJCZYZNA W EMIGRACYJNEJ POEZJI M. CWIETAJEWEJ , Acta Neophilologica: Nr X (2008): Acta Neophilologica
- Iwona Anna NDiaye, O SPECYFICE KULTUROWO-JĘZYKOWEJ MONODRAMU JEWGIENIJA GRISZKOWCA JAK ZJADŁEM PSA I POTENCJALNYCH ORAZ REALNYCH REPERKUSJACH PRZEKŁADOWYCH Z UWZGLĘDNIENIEM TŁUMACZENIA NA JĘZYK POLSKI , Acta Neophilologica: Tom 2 Nr XVIII (2016): Acta Neophilologica
- Iwona Anna NDiaye, „SZLISSELBURSKA ODYSEJA”… DZIAŁALNOŚĆ ANTYPAŃSTWOWA I TWÓRCZOŚĆ LITERACKA LEGENDARNEJ REWOLUCJONISTKI WIERY FIGNER , Acta Neophilologica: Tom 2 Nr XVI (2014): Acta Neophilologica
- Iwona Anna NDiaye, PRZEKŁAD ZWIĄZKÓW FRAZEOLOGICZNYCH Z NOMINACJAMI DIABŁA W POLSKICH TŁUMACZENIACH POWIEŚCI MICHAIŁA BUŁHAKOWA MISTRZ I MAŁGORZATA , Acta Neophilologica: Tom 2 Nr XIV (2012): Acta Neophilologica
- Bara Ndiaye, Iwona Anna Ndiaye, Senegalski pisarz Mohamed Mbougar Sarr. Laureat nagrody literackiej Goncourtów 2021 w dyskursie Medialnym , Acta Neophilologica: Tom 2 Nr XXIV (2022): Acta Neophilologica
- Iwona Anna NDiaye, Badania nad współczesną dramaturgią rosyjską Walentego Piłata (1946-2022) , Acta Neophilologica: Tom 2 Nr XXIV (2022): Acta Neophilologica