Melchior Wańkowicz and Edward Woyniłłowicz on the role and importance of the Polish landed gentry in Belarusian lands. A polemical double-voice from 1922

Roman Jurkowski

University of Warmia and Mazury in Olsztyn


Abstract

The article addresses the issue of different assessment of the role of the Polish landed gentry from the Belarusian lands in the 19th century. It presents a press polemic between representatives of two landowner families from the Minsk Governorate: the young, aspiring writer Melchior Wańkowicz and the distinguished, older landowner activist Edward Woyniłłowicz. The latter was for over half a century the president of the Minsk Agricultural Society, the most important organization gathering Polish landowners during the years of repression after the fall of the January Uprising. Edward Woyniłłowicz used the polemic with Wańkowicz to broadly evaluate and thoroughly criticize the entire eastern policy of Poland. In his opinion, the Polish state won the war against the Bolsheviks in 1920 but lost the peace with them concluded in Riga in March 1921.


Keywords:

Melchior Wańkowicz, Edward Woyniłłowicz, Polish landed gentry from Belarusian lands, press polemic


Archiwum prywatne p. Gizeli Chmielewskiej (APGCh), List Michaliny Horwatt do hr. Marii z Rewieńskich Krasickiej, 11 X 1934.   Google Scholar

Bagiński, H. (1921), Wojsko Polskie na wschodzie 1914-1920. Warszawa.   Google Scholar

Biblioteka Narodowa (BN), Oddział Rękopisów (OR), sygn. IV 6486, E. Woyniłłowicz, Wspom¬nienia z życia [1847-1928].   Google Scholar

Gierowska-Kałłaur, J. (2023), Józef Piłsudski wobec kwestii białoruskiej (1918-1920). Warszawa.   Google Scholar

Gierowska-Kałłaur, J. (red.) (2011), O niepodległą i granice. Raporty Straży Kresowej 1919-1920. Ziem Północno-Wschodnich opisanie. Warszawa | Pułtusk.   Google Scholar

Gierowska-Kałłaur, J. (w druku), Między ideą a karierą. Melchior Wańkowicz w latach 1918-1920.   Google Scholar

Lewandowski, J. (1962), Federalizm. Litwa i Białoruś w polityce obozu belwederskiego (XI 1918 – IV 1920). Warszawa.   Google Scholar

Tołczyk, D. (2009), Gułag w oczach Zachodu. Warszawa.   Google Scholar

Umysł miał jasny (2021), Umysł miał jasny i serce miłujące. Edward Woyniłłowicz w dokumentach i materiałach. Jurkowski, R. (wyb. i oprac.). Olsztyn.   Google Scholar

Wańkowicz, M. (1919), Dlaczego żołnierz polski wkracza na Litwę i Białoruś. Warszawa.   Google Scholar

Wańkowicz, M. (1922a), O naszym ziemiaństwie kresowym. 1, [w:] Gazeta Wileńska (GW) 93 (26 IV).   Google Scholar

Wańkowicz, M. (1922b), O naszym ziemiaństwie kresowym. 2, [w:] GW 96 (29 IV).   Google Scholar

Wańkowicz, M. (1979), Czerwień i amarant. Szczenięce lata. Opierzona rewolucja. Kraków.   Google Scholar

Wańkowicz, M. (1981), Anoda i Katoda. 1. Było to dawno. Jodełka-Burzecki, T. (wyb., układ i oprac.). Warszawa.   Google Scholar

Woyniłłowicz, E. (1922a), Ziemianie mińscy, [w:] Dziennik Poznański 116 (23 V).   Google Scholar

Woyniłłowicz, E. (1922b), W obronie ziemiaństwa kresowego, [w:] Tydzień Polski 23 (3 VI).   Google Scholar

Woyniłłowicz, E. (1922c), Głos ziemianina. 1, [w:] Słowo 27 (1 IX).   Google Scholar

Woyniłłowicz, E. (1922d), Głos ziemianina. 2, [w:] Słowo 32 (7 IX).   Google Scholar

Woyniłłowicz, E. (1931), Wspomnienia 1847-1928. 1. Wilno.   Google Scholar

Zhivov, M. (red.) (1932), Glazami inostrantsev. Inostrannyye pisateli o Sovetskom soyuze. Moskva. [Живов, M. (pед.) (1932), Глазами иностранцев. Иностранные писатели о Советском союзе. Москва.]   Google Scholar


Published
2025-07-01

Cited by

Jurkowski, R. (2025). Melchior Wańkowicz and Edward Woyniłłowicz on the role and importance of the Polish landed gentry in Belarusian lands. A polemical double-voice from 1922. Przegląd Wschodnioeuropejski, 16(1), 21–33. https://doi.org/10.31648/pw.11447

Roman Jurkowski 
University of Warmia and Mazury in Olsztyn





Most read articles by the same author(s)